Onverslijtbare break-up songs

Volgens haar ex-vriendje was Sharon Van Etten niet goed genoeg voor een carrière in de muziek. Hij verstopte haar gitaar en vertelde haar dat ze waardeloos was. Hij zal daarvan moeten terugkomen, want met Tramp heeft de Amerikaanse singer-songwriter voorlopig het beste album van 2012 afgeleverd.

Ze is geen grote naam in de wereld van de alternatieve muziek, toch heeft Van Etten al twee studioalbums uitgebracht (Because I Was In Love in 2009 en Epic in 2010). Tramp is haar derde en tot dusver beste plaat. Misschien omdat ze op de nieuwe plaat hulp heeft gekregen van grote namen uit het circuit: Beirut’s Zach Condon, Jenn Wasner van Wye Oak en Julianna Barwick zingen mee. Daarnaast is drummer Matt Barrick van The Walkmen te horen, net als de broers Bryce en Aaron Dessner van The National. Laatstgenoemde nam bovendien de productie van het album op zich. Grote namen helpen, maar wat echt belangrijk is: muzikaal steken de twaalf liedjes fraai in elkaar en Van Etten’s teksten zijn tegelijkertijd poëtisch en confronterend.

Fragiel en gefrustreerd

De korte opener heet ‘Warsaw’, naar de Poolse hoofdstad. Een energieke opening waarin een ruw gitaargeluid een ongemakkelijke sfeer veroorzaakt. Die oncomfortabele sfeer is een belangrijk element in Van Etten’s muziek: ze probeert niet alleen te behagen, maar is vaak schrikwekkend en pijnlijk. Het ongemak wordt niet alleen gecreëerd door de instrumentatie, maar meer nog door het stemgebruik van de New Yorkse. Bijvoorbeeld in ‘Serpents’, waarin ze zingt over de paranoïde verwarring volgend op het verbreken van een liefdesrelatie: “Serpents in my mind / Trying to forgive your cries / Everything changes, in time”. In een lied dat bol staat van frustraties klinkt Van Etten’s stem constant en gedecideerd. Het is een schijnbaar paradoxale aanpak die even geslaagd als verfrissend is.

In ‘All I Can’ horen we een fragielere en wijzere Van Etten: “We all make mistakes / Even though I try to stand / Even though it’s slowly / I do all I can”. Hetzelfde geldt voor ‘I’m wrong’, dat een geleidelijk opgebouwd meesterwerk is. “Tell me I’m wrong / Tell me you’ll love me / Tell me this song it’s not about you only”, zingt ze hier ontredderd, prachtig ondersteund door de steeds verder aanzwengelende instrumentatie.    

Pijnlijke liedjes
Soms is Van Etten’s stemgeluid echter vriendelijk en meer beheerst, bijvoorbeeld in ‘Leonard’ en het opgewekte pronkstuk ‘We Are Fine’, waarin Condon meezingt. In ‘Magic Chords’ komen de verschillende pijlers het fraaist samen: een onheilspellende instrumentatie (vooral de drumpartij is in dit opzicht prachtig), een pijnlijke thematiek en de zang die op sommige momenten krachtig en vast is en op andere momenten juist broos en weifelend.

Ironisch genoeg gaan veel van de liedjes over een ongelukkig stukgelopen relatie en het verdriet en de frustraties die daaruit voorkomen. Wellicht had Van Etten’s ex gelijk en waren haar liedjes destijds niet zo best. Hun breuk heeft in dat opzicht mogelijk veel goed voor haar muziek gedaan: het gaf haar het materiaal en het vuur om het te vertalen naar pijnlijke, onverslijtbare liedjes.