Tideland

Snel, kort door de bocht en visueel bizar komt Gilliam tot the point of no return. Jeliza-Rose is het kind van oncapabele ouders. Mams is een hysterische verlopen en
verslaafde groupie en paps (Jeff Bridges) is de reïncarnatie van een asociale viking die op zoek is naar schateiland. Genadeloos laat Gilliam ons voelen wat het universum van de drugs voor een kind betekent. Om dat te overleven mag je als kind alles behalve spelbreker zijn. Geroutineerd stuurt ze haar vader op vakantie en wacht ze tot hij weer terug is. Bridges is als vader liefdevol maar onbeschoft, de enige aanwezige afwezige in haar bestaan – Jeff Bridges op zijn best. Nadat moeder als een oude schoen is overleden vlucht het tweetal naar de prairie. De lachwekkende winderige scène in de Greyhound is slechts een voorproefje van de winderigheid (en de denkbeeldige stank) die de kijker nog te wachten staat.

Vingerpopjes en vuurvliegjes

De wuivende prairie is voer voor Jeliza-Roses fantasie, het geeft haar een eigen universum. Samen met haar vingerpoppen – barbies zonder lijf – praat ze met vuurvliegjes en konijnen en verzint ze spoken en heksen. De blonde is wie ze eigenlijk wil zijn, de angstige wie ze is, en het kapotte hoofdje is de toekomst. Jeliza-Rose is vooral ontroerend in haar eenzame optimisme, commentaar, eigenheid en bovenal vindingrijkheid in het overwinnen van angsten. Zonder sentiment neemt ze de realiteit voor lief en past ze als een kameleon haar wereld aan, aan wat er levend of dood voor handen is. Terwijl ze steeds meer opgaat in haar eigen wereld verandert de prairie, na de kennismaking met buren Dell (Janet McTeer) en Dickens (Brendan Fletcher), in een oceaan met een zilveren haai. De bizarre buren worden opgenomen in haar spel en onbevreesd weet Jeliza-Rose langzaam hun eigenaardigheden te ontmaskeren. Eigenaardigheden die luguberder zijn dan haar eigen verbeeldingskracht en die de film tot een bizar hoogtepunt en eind zullen leiden.

Tideland is gebaseerd op het boek van Mitch Cullin, die het boek naar Gilliam opstuurde. Niet gek dat het boek aansloeg bij een filmmaker die zich aangetrokken voelt tot gekken en kinderen, en niet terugdeinst voor een onbevangen kijk op de wereld. Zijn voorliefde voor het vreemde is bij de fans bekend en geliefd, maar ook bij hen zal Tideland beslist reacties oproepen. Misschien zijn de aangestipte taboes – necrofilie, verwaarlozing door verslaving en waanzinnige obsessies – inderdaad makkelijker te lezen dan te zien. Of is het allemaal alleen maar moeilijker te aanschouwen omdat we de kracht, onschuld en verbeelding en het gemak waarmee Jodelle Ferland als Jeliza-Rose in haar eentje bijna de hele film draagt niet kunnen aanzien?

Controversieel of gewoon absurd?

Met Tideland weet Gilliam zijn publiek wakker te schudden en op de huid te zitten. Sommigen zullen geschokt reageren, anderen zullen een bizarre schoonheid met een link naar de werkelijkheid zien, met name in de geleidelijkheid waarmee Gilliam speelt met realiteit en absurditeit op de rand van het aanvaardbare. Hoe dan ook, zijn spel met de realiteit is subtiel, controversieel en consequent. Meesterlijk hoe Gilliam, samen met cameraman Nicola Pecorini, met onverwachte visuele invalshoeken, fantastische close-ups en de op het juiste moment toegepaste effecten en muziek consequent binnen het perspectief en de emotie van Jeliza-Rose weet te blijven, en voelt dat het meisje snapt dat ze een rol speelt. Mijn hulde aan de ‘goliath van de gekte’.