The Kingdom

The Kingdom is een thriller die een brug probeert te slaan tussen oost en west omwille van het bestrijden van fundamentalistisch terrorisme. In de film landt een FBI-team op Saoedi-Arabische bodem om de daders van een aanslag op te sporen. De samenwerking met de lokale politie-eenheden begint stroef, maar de Amerikaanse manier van handelen wint het uiteindelijk van de culturele verschillen.

Peter Bergs The Kingdom is een film die zijn genreconventies maar moeilijk kan verzoenen met een ‘diepere’ boodschap. De film begint met een historisch overzicht, waarin door een dynamische montage de relatie tussen Saoedi-Arabië en de VS wordt geïllustreerd. Het is een snelle en geladen beeldenstorm, vergelijkbaar met de opening van Oliver Stones JFK. Vreemd is wel dat er van alles gesuggereerd wordt zonder dat de film daar verder op ingaat. Berg heeft de methode waarschijnlijk gehanteerd om zijn film van het traditionele shoot ‘em up-imago te onttrekken door het te vermengen met wat geopolitieke achtergronden.

Vervolgens opent de film met een gewelddadige terreurdaad. Een verblijfplaats voor Amerikaanse expats in Saoedi-Arabië is het doelwit van een terroristische aanslag. Vermomd in uniform schieten terroristen op nietsvermoedende Amerikanen. Berg weet de plotselinge impact van de aanval goed over te brengen en zelfs nog eens verrassend te overtreffen, als de kijker denkt dat alles voorbij is. Maar na deze opening die de basis legt voor het FBI-onderzoek dat de film als zijn onderwerp heeft, volgt er een vrij voorspelbare genreafhandeling die veel interessante dingen laat liggen.

Ronald Fleury (Jamie Foxx) is een FBI-agent, die met zijn team naar Saoedi-Arabië gaat om de aanslag te onderzoeken. Fleury’s drijfveer is deels persoonlijk, omdat een bevriende collega is omgekomen bij de aanslag. Na veel bureaucratische rompslomp vertrekken ze naar het islamitische land, maar een beperkende voorwaarde is wel dat het team is overgeleverd aan de lokale gebruiken – zo beginnen de botsingen en de irritaties van het team.

Multiculturele buddyfilm

Fleury’s tegenpool is kolonel Faris (Ashraf Barhom) die als militair de Amerikanen moet begeleiden in hun onderzoek. De botsing tussen de culturen komt naar boven door scherpe oneliners over de islam, en voor de rest is het voornamelijk het contrast tussen onnodige protocollen en een Amerikaanse no-nonsensementaliteit die chauvinistisch overkomt. Het botsingsaspect is een genre-element op zichzelf als je denkt aan films als Black Rain of Red Heat, waar tegengestelde culturen met elkaar moeten samenwerken om het tot een goed einde te brengen. Gaandeweg probeert Berg door wat suggestieve parallelmontages een band te creëren tussen beiden groepen. Faris is misschien wel moslim, maar hij heeft ook kinderen van wie hij houdt. Het zijn dus ‘net mensen’, volgens Berg. Verdere culturele uitwisselingen blijven eenzijdig.

Als Faris en Fleury elkaar leren waarderen komt dat door kennis van de Amerikaanse populaire cultuur. Het team haalt op hun beurt zijn kennis van de islam uit een dummies-boek en de groep heeft vaak wat weg van een groep verwende toeristen die zich verbaast dat het er in vreemde landen anders aan toe gaat.

Vertrouwdheid van het sjabloon

Peter Berg (bekend als de acteur die zich liet verleiden door Linda Fiorentino in The Last Seduction) is in zijn regiestijl vooral schatplichtig aan de nieuwe generatie flitsende tv-series die tegenwoordig concurreren met het spektakel van de bioscoopfilm. CSI en 24 zijn de duidelijkste voorbeelden en actrice Jennifer Garner is in haar rol rechtstreeks uit de serie Alias gecast. Ook heeft het FBI-team iets weg van een groep die je elke week wel ziet op tv. De verschillende karakters die allen zo hun oppervlakkige trekjes en stijl hebben (Chris Cooper als de ouwe rot in het vak, Jason Bateman als de grapjas en Garner als de gevoelige vrouw) vormen in hun groepsdynamiek het sjabloon waar menig serie zijn vertrouwdheid vandaan haalt.

Dit element bagatelliseert de serieuze bedoelingen nog verder, en als het plot uitmondt in een shoot-out, waarbij het team het opneemt tegen een legertje fanatiekelingen, is het formuleaspect compleet. De eerdere tegenstrijdigheden worden voor menig genrekijker opgeheven door een climactische en bloederige actiescène. De gehanteerde schokkerige cameravoering weet in zijn rauwheid niet te overtuigen, doordat het team al virtuoos is in het uitschakelen van de tegenstanders. Maar wat de film nog vreemder maakt is een coda waarin duidelijk wordt dat wraak niet loont en zinloos is. Al het opzwepende geweld wordt daarmee in zijn nut tenietgedaan, terwijl het team weer naar Amerika vertrekt, wijzer geworden door deze platitude: missie volbracht?