Gevoelige snaren

Ondanks zijn fysieke en mentale conditie lijkt Tobias zijn levenslust nog niet verloren te hebben. “Ik ben blij dat ik gelukkig ben,” vertrouwt hij zijn verzorgster toe als ze hem klaar maakt voor de dag. Dat hij het meent, is te zien aan zijn stralende blauwe kijkers. Ogen waar tot vijf jaar geleden ongetwijfeld talloze vrouwen van onder de indruk waren, maar waar hij nu zelfs bijna niks meer mee ziet. Het feit dat Tobias nog maar een schim is van de man die hij vroeger was, lijkt hij nauwelijks te beseffen; “Het voordeel van het hebben van een lager bewustzijn,” aldus broer Paul. Maar ook al is hij ogenschijnlijk tevreden met zijn huidige leventje, voor zijn familie en beste vriend is de nieuwe situatie moeilijk te accepteren.

Contrast

De kracht van deze documentaire zit hem voornamelijk in het contrast tussen de rauwe werkelijkheid van het heden en het verleden waarin alles nog goed was. Beelden van in het verzorgingstehuis worden afgewisseld met oude tv-opnames waarin Tobias cello speelt met muzikanten als Jaap van Zweden en Frédérique Spigt. Bij het zien van die beelden uit het verleden, besef je pas echt dat Tobias tot een aantal jaar terug een normale man was. Tegelijkertijd begrijp je het verdriet van zijn omgeving. Want ook al leeft hij nog: Tobias is Tobias niet meer en zal dat ook nooit meer worden.

Verhuizing

Een van de meest ontroerende momenten uit de film is die waarin Tobias wordt overgeplaatst naar een ander tehuis. Terwijl zijn huisgenoten tranen met tuiten huilen, toont hij nauwelijks emotie. Hij troost zijn beste vriendin en zegt dat hij niet weg wil, maar zodra hij zijn huis verlaat, lijkt hij alles ook meteen vergeten. Hij vindt het best, zoals hij alles best vindt. Een moment als dit doet je afvragen wat hij nog voelt. Of zoals zijn vriend Rudolf zegt: “Ik vind het soms moeilijk te bepalen in hoeverre zijn ziel er nog is.”

Openhartig

Zijn familie en beste vriend praten zeer openhartig over de situatie. Soms vloeien de woorden zelfs iets te gemakkelijk over hun lippen. Wanneer Tobias’ moeder in zijn bijzijn zegt dat zijn muzikale carrière is afgelopen, slaat ze verschrikt haar hand voor haar mond; ze had dit nog nooit hardop gezegd. Vooral wanneer het onderwerp euthanasie op tafel komt, volgen er krasse, maar eerlijke uitspraken. Tobias’ broer en zus zijn ook open over hun jeugd, waarin zij door hun prestatiegerichte ouders geacht werden overal in uit te blinken. Ik wil nooit beroemd worden is een aangrijpende documentaire die niet alleen ontroert, maar je ook dieper laat nadenken over de vraag wanneer een leven het leven waard is.

Deze documentaire wordt voorafgegaan door de korte film Dialoogoefening van Esther Rots. In deze film voert een 35-jarige Amsterdamse (Jara Lucieer) in haar hoofd een continue dialoog met de buurvrouw, de politie en andere mensen die haar onrecht aan lijken te doen. Grappig en tot op zekere hoogte herkenbaar.