Koket, ijdel en neurotisch

In Le bal des actrices speelt Maïwenn Le Besco zichzelf: een Franse kindster, ooit partner van Luc Besson en vooral bekend van haar rol in de gallische slasher Haute tension. Ze leeft samen met rapper Joey Starr en haar kind in Parijs en heeft het acteren opgegeven om achter de camera de staan. Zij heeft een idee voor een documentairefilm over actrices. Zij wil deze vakvrouwen ondervragen zonder enige poeha om zo tot de kern te komen van hun mysterieuze en tot de verbeelding sprekende roeping. Haar plan wordt echter niet enthousiast ontvangen door haar twijfelende producer, die zich vooral zorgen maakt dat Maïwenn strandt in een pretentieus egodocument.

Het begin van de film doet het ergste vermoeden. De openingsscène is een campy dansroutine waarin Maïwenn ook nog eens zingt. De kunstmatigheid van de musical gaat vervolgens over in droge en schokkerige beelden van haar zelf en Franse actrices die in de film zichzelf spelen of parodiëren. Actrice Karin Viard (L’emploi du temps) ziet zich als te groot voor Frankrijk en wil het gaan maken in Amerika. Maïwenn volgt haar op een filmset en bij een Engelse taalcoach die haar Cockney-Brits probeert te leren. Een verloren zaak als je Viard met een sterk Frans accent hoort spreken.

Marina Foïs was ooit een ontdekking maar krijgt nog met moeite rollen. In een komische scène krijgt ze wat botoxinjecties zonder dat haar gelaat er beter op wordt en zegt haar ‘dokter’ op doodserieuze wijze dat ze dringend iets aan haar borsten moet doen. Even later wordt de Vietnamees-Franse actrice Linh Dan Pham (Indochine en De battre mon coeur s’est arrêté) geïnterviewd samen met haar ouders. Als Maïwenn hen vraagt of ze trots zijn dat Linh een César heeft  gewonnen bevestigen zij dat vriendelijk en beleefd. Ondertussen laten zij Linh in het Vietnamees weten dat zij niet gecharmeerd zijn van Maïwenn en haar carrière als actrice altijd hebben afgekeurd.

De façade van de roem
De manier van filmen en de komische plaatsvervangende schaamte die optreedt in deze scènes is vergelijkbaar met de Britse serie Extras, waarin bekende acteurs de spot drijven met zichzelf en de absurditeiten van het celebritybestaan. Le bal des actrices is daarmee typerend voor de huidige intieme celebritycultuur, waarin sterren voortdurend onder de loep worden genomen. Voortgekomen uit de schijnbaar eerlijke en levensechte registraties van reality soaps, kunnen bekende mensen zich steeds moeilijker verschuilen achter de ooit zo ondoordringbare façade van de roem. Deze constante en beklemmende aandacht leidt ertoe dat sterren in steeds grotere mate terug moeten vallen op humor en zelfspot. Le bal des actrices verwijst ook met een knipoog naar de Franse filmindustrie. Als Maïwenn samen met een actrice expliciete beelden ziet van een echte bevalling, kijkt ze afgunstig weg en zegt dat het net een film is van Catherine Breillat. Ook de rol van regisseur Yvan Attal als zichzelf hint duidelijk naar zijn film over het acteursbestaan van zijn vrouw Charlotte Gainsbourg, Ma femme est une actrice.

Maïwenn wisselt de droge realitystijl af met dansroutines waarin elke actrice zingt over haar dilemma’s. Dit is op het eerste gezicht gekunsteld, maar het werkt naarmate de film vordert goed als een verdeling tussen het echte rommelige leven en de fictieve droomwereld van het acteren en de roem. De narratieve lijn van de film is soms wel rommelig. Maïwenns problemen om gezin en carrière te combineren worden maar kort getoond als een subplot. De perikelen in de film hebben soms iets clichématigs en de scènes die serieuzer bedoeld zijn, zoals een portret van Charlotte Rampling, komen naast de komische momenten niet echt van de grond. Serieuzere films zoals Cassavetes’ Opening Night en het recente Actrices, het regiedebuut van Valeria Bruni Tedeschi, focussen vooral op de gevaren die het acteursbestaan kunnen tekenen als je jezelf verliest in een rol. In vergelijking is Le bal des actrices vooral een humoristische en luchtige poging om de druk van het acteursbestaan te ondervangen. Een lach, een traan, maar het is de lach die vooral blijft hangen.