Film / Films

Absurdistisch protest

recensie: Pleasant Days

“In Hongarije kampt men nog steeds met de naweeën van grote politieke veranderingen. Hongarije is in shock.” Dat zijn de woorden van de jonge Hongaarse filmmaker Kornél Mundruczó (1975) naar aanleiding van zijn film Pleasant Days (2002) die in datzelfde jaar het Zilveren Luipaard won op het filmfestival van Lucarno.

~

In dit drama probeert hij op sarcastische wijze een portret te schetsen van mensen die allen kampen met diepgewortelde frustraties in een wrede maatschappij. Gewaagde scènes van verkrachting en geweld schuwt hij niet. Mundruczó heeft het de kijker niet makkelijk gemaakt, want afgezien van de prachtige heldere kleuren is deze film alles behalve licht verteerbaar. Pijnlijke gebeurtenissen – met veel bloot – stapelen zich scène na scène op. Pleasant Days is bedoeld als aanklacht tegen de maatschappij. Het is alleen de vraag of deze aanklacht ook als zodanig overkomt.

Bloederig

De jonge Peter (Tamás Polgár) is ontslagen uit de jeugdgevangenis en keert terug naar zijn geboorteplaats om zijn leven weer op orde te brengen. Als hij zijn zus Marika (Kata Wéber) opzoekt in de wasserij waar ze werkt, ziet hij hoe de jonge vrouw Maya (Tóth Orsi) in een hoek van de wasserij bevalt van een kind. Ook ziet hij dat zijn zus aan Maya geld geeft en de baby overneemt. Peter zwijgt hierover en mag tijdelijk bij zijn zus wonen. Dit is het begin van een vreemd, absurdistisch verhaal. Na deze bloederige beelden zijn we getuige van de incestueuze relatie tussen Peter en Marika. Hun relatie wordt niet verder verklaard en dat is jammer. De scènes waarin Marika naakt haar broer in bad wast waren veel interessanter geweest als we iets meer van hun geschiedenis zouden afweten.

Gebrek aan emotie

~

Vooral Maya is het slachtoffer in de film. Ze wordt (seksueel) gedomineerd door Janos (Ottó Horváth) die, hoewel hij getrouwd is, Maya nauwlettend in de gaten houdt. In ruil voor seksspelletjes huurt hij een appartement voor haar. Het is onduidelijk of Maya gebruik maakt van de behoeften van Janos of in haar eigen behoeften voorziet. Peter wordt verliefd op haar, maar vertoont eveneens dominant gedrag. Onhandig proberen de personages zich uit het web te worstelen dat ze om zich heen hebben gesponnen. Uiteindelijk blijkt dat eigenlijk iedereen zowel slachtoffer als dader is. Helaas blijven de personages een mysterie – conversaties zijn oppervlakkig en we zien vooral hun gedrag.

Leugens

In Pleasant Days hebben alle personages iets te verbergen. Op bijna primitieve wijze laten ze hun slechte kant zien. Geheimen worden subtiel in beeld gebracht. Een mooi voorbeeld is de scène waarin Marika aan Peter vertelt dat ze borstvoeding geeft, terwijl we haar enkele seconden later de baby de fles zien geven. Pleasant Days zit technisch geraffineerd in elkaar: het camerawerk is subliem en de gedurfde stiltes geven de dialogen kracht. En toch mist er een essentieel onderdeel: identificatie. De personages staan mijlenver van ons af, zijn vreemd en lijken het drama passief te ondergaan. Je vraagt je keer op keer af waarom ze in godsnaam doen wat ze doen. Een sombere film zonder enig lichtpuntje, waarin het protest tegen de wrede maatschappij een protest tegen een vreemde maatschappij is geworden.