Valkyrie

Kolonel Claus Von Stauffenberg, in Valkyrie gespeeld door Tom Cruise, was grotendeels verantwoordelijk voor het ingenieuze complot dat het Derde Rijk ten val moest brengen. Von Stauffenberg zou Hitler met een bom om het leven brengen tijdens een militaire stafbespreking in de Wolfsschanze, een bunkercomplex in Rastenburg. Daarna was het zaak om Duitsland ervan te overtuigen dat de SS achter de aanslag zat. Hitlers eigen noodplan, operatie Walkuren, moest na de aanslag in werking treden. Een leger van reservisten zou de stad beschermen terwijl Von Stauffenberg en zijn medestanders de macht in Berlijn overnamen.

Goede nazi’s

Je hoeft Valkyrie niet gezien te hebben om te weten dat het allemaal anders zou lopen. Ondanks dat de afloop bekend mag worden verondersteld, is het regisseur Bryan Singer (The Usual Suspects, Superman Returns) gelukt om er een spannende film van te maken. Met name de nadrukkelijk aanwezige soundtrack draagt daaraan bij. Valkyrie is vaardig gemaakt, maar blijft aan de oppervlakte. Zo kom je over de motieven van de samenzweerders weinig te weten.

De scenarioschrijvers lijken er vooral op uit te zijn om het patriottisme van het Amerikaanse publiek aan te spreken: Von Stauffenberg houdt volgens hen zoveel van zijn land dat hij het als zijn plicht ziet om het te bevrijden van Hitler. Het blijft ook raar om nazi’s Engels te horen spreken. De film begint met een voice-over waarin Cruise in het Duits voorleest uit Von Stauffenbergs geheime aantekeningen. Al snel schakelt hij over op het Engels, alsof Singer het publiek wil herinneren dat we naar Duitse nazi’s kijken, maar wel naar goede nazi’s.

Zoenen met Cruise

Cruise speelt ingehouden, om niet te zeggen uitdrukkingsloos. Dat komt de film, die toch vooral op het plot drijft, overigens ten goede. Het pakt minder gelukkig uit wanneer Valkyrie het van het sentiment moet hebben, zoals wanneer Von Stauffenberg zijn vrouw Nina opzoekt, die gespeeld wordt door Carice van Houten. Van Houten heeft de twijfelachtige eer om Cruise een aantal keer gespannen te mogen aanstaren en weinig te zeggen. Dat doet ze prima, maar voor een beetje actrice moet de rol geen uitdaging betekenen. Collega Halina Reijn heeft ongeveer dezelfde taak: ook zij mag, in de gedaante van Von Stauffenbergs typiste, voortdurend nerveus naar hem opkijken. Van Houten heeft op haar voor dat ze Cruise in ieder geval vier keer mag kussen. Dat doet het ongetwijfeld goed op haar cv.

Geschiedenispuristen hebben vast het een en ander op de film aan te merken, maar als op waarheid gebaseerde actiethriller bereikt Valkyrie zijn doel. Onvermijdelijk doet hij bedenken hoe de wereld eruit had gezien als Von Stauffenberg in zijn opzet geslaagd was. Had Hitler maar wat minder beschermengeltjes gehad.