Het kan altijd beter

Het bedrijf New Renaissance is een project van een mediamogul die de ‘ware kunst’ mist in de hedendaagse samenleving en daar uit alle macht iets aan probeert te veranderen. Zijn concept: selecteer een aantal erg getalenteerde kinderen en stel hen onder de hoede van een zogenaamde ‘beschermengel’, die ervoor moet zorgen dat alle elementen die tot geluk kunnen leiden – een geliefde, huisdieren, genegenheid – van het kind in kwestie worden geweerd, opdat het de aldus flink gestimuleerde ‘lak aan de wereld’-attitude zou ventileren in liedjesteksten, romans of scenario’s, die niets minder dan briljant zijn en aan ons aller weltschmerz appeleren. Tevens worden destructieve gewoontes, traditioneel toegeschreven aan echte kunstenaars, flink gestimuleerd: roken, drinken, weinig slapen enzovoort. De opdracht van de beschermengel is drievoudig: “(1) Zorgen dat de kunstenaar eenzaam blijft, (2) Zorgen dat de kunstenaar geïnspireerd blijft en (3) Zorgen dat de kunstenaar blijft scheppen. De details vullen we gaandeweg wel in.”

Zelfmoordpoging

In Het kan altijd erger volgen we de lotgevallen van kunstenaar-in-spe Vincent door de ogen van diens beschermengel Harlan, een 28-jarige cynicus die zich voortdurend de vraag stelt waar hij mee bezig is. De methode van geluk afweren loont alvast de moeite, want Vincent tovert aan de lopende band briljante stukken uit zijn mouw, die zonder uitzondering wereldwijd worden gesmaakt. Maar het is zeer de vraag of de jongen – die we zien opgroeien tot een ongelukkige volwassene – het hoofd kan blijven bieden aan alle doffe ellende die hem voor de voeten wordt gegooid: “Terwijl hij [Vincent, red.] dag en nacht doorwerkte, raakte hij zijn greep op de realiteit bijna kwijt. Hij flirtte maandenlang met zijn breekpunt. Het viel me op dat de marges in zijn kladblok steeds breder werden, terwijl het geschreven deel zelf een steeds nauwer wordende, donkere kolom werd, een warboel van proza. Ik herinnerde me dat zijn schrijfsels dezelfde vorm aannamen vlak voor zijn zelfmoordpoging.” En zo gaat het voortdurend verder. Waar ligt de grens? Kan je dit verantwoord noemen? En waarom pleegt één ongelukkige zelfmoord, terwijl een andere bestand blijft tegen zelfdestructie?

Braveheart

en The Rolling Stones
Zoals hierboven vermeld, is het uitgangspunt – “happy people have no stories”, zoals Therapy? al zong – veelbelovend, maar het boek lost de verwachtingen niet helemaal in. Daarvoor wordt er te weinig gefocust op één van beide protagonisten: gaat het om de veerkracht van Vincent of juist om het schuldgevoel en het falende gevoelsleven van de observator zelf? Bovendien zijn de vele vooruitwijzingen die de verteller inlast – hij zal het hondje van Vincent vergiftigen, hij zal diens woning in brand steken – niet echt een bijdrage aan de spanningsboog van de vertelling. Dat Goebels een talent is om rekening mee te houden, staat echter buiten kijf, want de man weet vlot te vertellen en getuigt bovendien van een grote kennis van literatuur, film en muziek, hetgeen hij naadloos in het verhaal weet in te passen door elk personage te introduceren aan de hand van diens favoriete ‘drieluik’. Bijvoorbeeld: “Zijn favoriete band was The Rolling Stones, zijn favoriete televisieprogramma E! True Hollywood Stories en zijn favoriete film Braveheart.” Het kan niet eenvoudiger en we verliezen geen tijd.

Hier en daar rees een vergelijking met Dave Eggers en Jonathan Franzen, Amerikaanse schrijvers van de nieuwe generatie, maar daar vermoeden wij toch een marketingtrucje achter: Goebel mist namelijk (vooralsnog) de humor en flair van de eerste en het compositievermogen en vertelkracht van de tweede. Maar, zoals hij in het interview met 8WEEKLY al zei, momenteel werkt hij aan de great American novel die hem zal vereeuwigen. En wij zijn geneigd toch een vonkje waarheid in dat grapje te zien.