Als de drummer in zijn kinderjaren niet tegen een vriend had gelogen dat hij kon drummen, was hij hier niet geweest. Als kleine dingen anders waren verlopen, had niemand van het publiek deze donderdag gezeten waar zij of hij zit. De redenen dat Erik de Jong (Spinvis) zijn liedjes op papier zette zoals hij deed, hangen van toeval aan elkaar.

Toeval, toeval en nog eens toeval

Toeval dus, dat is het thema van het concert met theatrale trekjes dat Spinvis in de Utrechtse Stadsschouwburg speelt. Het zit overal in verweven. Op de achtergrond komen door een computer bij elkaar gebrachte foto’s voorbij. Als twee afbeeldingen elkaar aanvullen of juist een contrast vormen, is dat toeval. Tussendoor vinden vraaggesprekken plaats met De Jong en zijn bandleden, waarin naar voren komt hoe toevalligheden een hoofdrol spelen in al hun levens.

Spinvis is niet alleen gefascineerd door de toevalligheden die ieders leven bepalen. Het boeit hem ook hoe toevallig bij elkaar gezette woorden of plaatjes vanzelf een verhaal vertellen. Neem bijvoorbeeld de woorden Trein/Vuur/Dageraad. (Niet) geheel toevallig de naam van zijn aankomende album. Het zijn drie woorden die De Jong zomaar samenbracht en waaruit alle nummers van het album voortkwamen. Dat we vanavond luisteren naar de single ‘Hallo Maandag’ en albumtrack ‘Dageraadplein’ is dan ook, je raadt het al, toeval.

Uitstekende uitvoeringen

Toch draait het vanavond vooral om de muziek. De Jong heeft een sterke band om zich heen verzameld, die zijn gelaagde popliedjes uitstekend uitvoert. Bekende Spinvisklassiekers als ‘Bagagedrager’ en ‘Ik Wil Alleen Maar Zwemmen’ hebben een nieuw maar herkenbaar jasje gekregen. Daardoor sluiten ze aan bij de algehele sound van de avond, waarin zingende zagen en trombones langskomen en een subtielere rol voor electronica is weggelegd.

Met die nieuwe plaat komt het verder wel goed. De nieuwe nummers bevatten wederom uitstekende arrangementen, aansprekende melodieën en een enkele keer een gezonde portie chaos. En laten we de kenmerkende, altijd indrukwekkende Spinvisteksten niet vergeten.

Nu snappen we het wel

Het enige minpuntje zit hem uiteindelijk toch in de rode draad van het optreden, het toeval. Dat thema wordt aan het begin van de show subtiel in het geheel verwerkt. Bij de laatste twee vraaggesprekken verdwijnt die subtiliteit. Vooral wanneer bandleden een paar keer expliciet noemen dat gebeurtenissen uit hun leven ‘toeval’ zijn, ontstaat een ‘nu snappen we het wel’-gevoel.

Het is een kleinigheidje in een verder meer dan geslaagd concert. Van de bekende tot de gloednieuwe nummers, De Jong en zijn band overtuigen nummer na nummer. Spinvis behoort na meer dan vijftien jaar nog altijd tot de Nederlandse top en dat berust heus niet alleen maar op toeval.

Voor progrock-liefhebbers hoeven we niet uit te leggen wie Roine Solt is. Voor wie niet zo thuis is in deze muzieksoort is het goed om te weten dat deze gitarist en zanger sinds de vroege jaren zeventig actief is. Heden ten dage vinden we hem in groepen als The Flower Kings en Transatlantic. Vorig jaar maakte hij een prachtalbum samen met ex-Yes frontman Jon Anderson.

De herrezen bezetting

We mogen ons tot één van de eerste bezoekers rekenen die zich melden in de kleine zaal van Hedon. Een gezellige zaal met bar, een paar statafeltjes en een tiental barkrukken. Voor een beroemdheid als Stolt een piepklein zaaltje dat toch groot genoeg bleek voor de ongeveer vijftig bezoekers die op het enige concert in Nederland van deze oer-bezetting van Kaipa zijn afgereisd. Gelukkig lijdt het spelplezier van de mannen er geenszins onder en spelen ze vanaf het eerste nummer direct de sterren van de hemel!

Samen met oudgedienden Tomas Eriksson en Ingemar Bergman richtte Stolt in 2014 de band opnieuw op. Omdat Kaipa nog steeds bestaat in een nieuwe bezetting en daar ook succesvol mee is, kozen Stolt en de zijnen voor de naam Kaipa Da Capo. Samen met zijn broer Michael Stolt als zanger en toetsenist Max Lorentz maakte hij inmiddels het prachtige album Dårskapens Monotoni. Het grote verschil met de huidige bezetting van Kaipa is dat deze versie van de oerband zich vooral richt op muziek met een lager tempo en er wordt gezongen in het Zweeds.

Gedreven spel

Tijdens het optreden in het Zwolsche Hedon grijpt de groep regelmatig terug naar het eerste album van de band getiteld Kaipa, dat zo’n veertig jaar geleden verscheen. Ook toen zong de band alleen Zweeds. Het is muziek die naadloos aansluit op de composities van het jongste album. Het is voor wie de ogen sluit nauwelijks waarneembaar dat er inmiddels ruim veertig jaar is verstreken tussen toen en nu.

In de bijna twee uur die de band in twee sets speelt, is het overduidelijk dat Roine Stolt – gehuld in een hagelwit spijkerpak – het middelpunt van de band is. Zijn gitaarwerk is alleen maar te kenmerken als subliem. Toch laat hij genoeg ruimte voor zijn bandmaatjes om net als hem te stralen. Zijn broer Michael geeft de soms lang uitgesponnen composities met zijn zware, lage stem een bijzondere Zweedse intonatie. Ook krijgt Lorentz met zijn toetsenwerk een aantal malen flink de ruimte om te soleren.

Na twee uur heeft de band nog geen minuut weten te vervelen. Wanneer de band tot een paar toegiften wordt “gedwongen”, kunnen we slechts concluderen dat de oude meesters het hoge niveau nog steeds halen en nog steeds uitermate gedreven spelen.