Film / Films

Filmen is kiezen

recensie: Howl

Een film maken over een gedicht is alles behalve makkelijk. De regisseurs van Howl, naar het gelijknamige gedicht van Allen Ginsberg, deden hun best, maar wilden te veel tegelijkertijd.

~

Dichter Allen Ginsberg schreef het baanbrekende gedicht ‘Howl’ in 1955. Hij en zijn vrienden vormden de zogeheten Beat Generation, een groep van schrijvers die de nadruk legden op expressie en  experimenteerden met liefde en drugs. De Beat Generation wordt ook wel gezien als voorloper van de generatie hippies die daarna kwam. ‘Howl’ is zonder twijfel Ginsbergs beste werk. Het gedicht bestaat uit drie delen en een voetnoot. Een voorproefje:

I saw the best minds of my generation destroyed by
           madness, starving hysterical naked,
dragging themselves through the negro streets at dawn
           looking for an angry fix,
angelheaded hipsters burning for the ancient heavenly
           connection to the starry dynamo in the machinery of night,
who poverty and tatters and hollow-eyed and high sat
           up smoking in the supernatural darkness of
           cold-water flats floating across the tops of cities
           contemplating jazz,

Gedicht staat zelden centraal

‘Howl’ werd destijds door sommigen als ‘obsceen’ ervaren. Vooral de stukken waarin homoseksuele liefde werd beschreven konden de goedkeuring van het Amerikaanse openbaar ministerie niet wegdragen. De uitgever van het gedicht werd eind jaren vijftig voor de rechter gesleept, onder meer vanwege de volgende zin:

who let themselves be fucked in the ass by saintly
           motorcyclists, and screamed with joy,

Niet iedereen staat open voor poëzie. Misschien is dat de reden dat een gedicht zelden centraal staat in een film. Filmmakers die dichtkunst onder de aandacht willen brengen, doen dat doorgaans door het – al dan niet bewogen – leven van de dichter als rode draad te nemen. Denk aan de film Bright Star over de liefde van dichter John Keats voor zijn Fanny Brawne of Total Eclipse over de relatie tussen de Franse dichters Rimbaud en Verlaine.

~

Regisseurs en scenarioschrijvers Rob Epstein en Jeffrey Friedman hebben gekozen voor een andere aanpak. De film volgt een aantal sporen tegelijkertijd: Allen Ginsberg die zijn gedicht voorleest aan zijn vriendenkring; spectaculaire animaties die de inhoud van ‘Howl’ verbeelden; interviewfragmenten waarin Ginsberg vertelt over zijn leven; de rechtszaak die werd gevoerd tegen de uitgever van ‘Howl’. Door deze verschillende sporen te volgen, benaderen de regisseurs het gedicht en de persoon Ginsberg van verschillende kanten. Een gedurfde compositie, maar het is de vraag of de regisseurs hier wel goed aan hebben gedaan.

Keuzes maken

Het ontbreekt James Franco niet aan acteertalent, de animatoren niet aan verbeeldingskracht en ‘Howl’ is ook vandaag de dag nog een fascinerend stuk poëzie. Alle invalshoeken zijn even interessant. Toch is juist het feit dat de regisseurs alle kanten willen laten zien, het zwaktepunt van de film. Het levensverhaal van Ginsberg en zijn vrienden Neal Cassidy en Jack Kerouac is te weinig uitgediept, de verbeelding van het gedicht vraagt om meer duiding en de rechtszaak is niet spannend genoeg. Door alles te willen laten zien, laten Rob Epstein en Jeffrey Friedman te weinig zien. Ze hadden een keuze moeten maken, maar konden dat niet. Niet verwonderlijk, maar wel jammer, want Howl had meer kunnen zijn dan een aardige film voor de liefhebber.