8WEEKLY
De meest aanstekelijke zomerplaat van dit jaar werd gemaakt door de Braziliaanse band Cansei de Ser Sexy. Deze band, op de drummer na gevuld met vrouwelijke kunstenaars, balanceert op de grens van de serieuze popmuziek. Hun titelloze plaat was een arty mix van electro en indiepop wist te verblijden, te verrassen en te boeien. Tijdens hun zomertour ging het publiek dankbaar plat voor de grote hit Let’s Make Love and Listen to Death From Above, maar ook na de zomer wisten ze het publiek aan zich te kluisteren. Dat het een en ander te maken heeft met het enthousiasme van Cansei de Ser Sexy en het feit dat hun muziek laagdrempelig en aanstekelijk is, moge duidelijk zijn. Ondanks de sterke melodielijnen, de invalshoeken en onverwachte wendingen die op CSS tot uiting komen, wijst alles erop dat Cansei de Ser Sexy als one-hit-wonder beschouwd moet worden. Hoewel er een hoopgevende vervolgplaat aan de horizon gloort. (Niek Hofstetter)
Het is niet veel artiesten gegeven ware angst bij een publiek los te maken. Zonder een beroep te hoeven doen op kunstmatige schrikeffecten schept Abattoir fermé een droomachtige sfeer die snel omslaat in een nachtmerrie. Het stuk draait om Wilfried Pateet-Borremans, een oud-theaterregisseur die in het Hollywoodachtige Tinseltown zijn filmmeesterwerk wil voltooien. Pateet-Borremans zwerft van zijn audities naar een diner en weer terug, en belandt vervolgens in een hallucinerende trip die het midden houdt tussen een filmmontage en een ijldroom. Uiteindelijk blijkt het project van Pateet-Borremans een snuff movie te zijn, ontworpen om de mens met zijn eigen basale natuur te confronteren – het moet “als een kogel zijn, waarop de enige rationele reactie geweld is”. Vóór het apocalyptische einde ben je heen en weer geslingerd tussen existentieel afgrijzen en associatieve verwarring, gelouterd in het vuur van simultane destructie en de geboorte van iets nieuws. Fotografie: Stef Lernous (Marijn Lems)
In Reus gebeurt er van alles en nog wat. Hannah en Kim, twee zussen, hebben allebei een vriend met de naam Wim. Als na een misplaatste reportage in een blad de ene zus in de ban raakt van ene Veronique die beide borsten aan borstkanker verloor en wiens leven steeds meer overeenkomsten lijkt te hebben met dat van haarzelf, is het vat met wormen geopend. Wat volgt is een caleidoscopisch geheel waarin een inheemse vrouwenstam in Australië, hallucinaties, een e-mail-correspondentie met een vreemdeling, een verloren gewaande moeder, witte beestjes en een reus aan de lezer voorbij trekken. Fantasie en werkelijkheid, rede en waanzin wisselen elkaar in rap tempo af in dit vervolg op het succesvolle Slaap!. (Donata van der Rassel)
Onze korte levens vol stille wanhoop krijgen door Miranda July een kunstzinnige spiegel voorgehouden met deze screwball-komedie over de dingen van alledag. De debuterende regisseuse kreeg in 2005 op het gezaghebbende Sundance Festival de speciale prijs voor oorspronkelijkheid en visie. Zij is een creatieve wervelwind en steekt Woody Allen naar de kroon met haar onewomanshow als scenarist, regisseuse, en hoofdrolspeelster tegelijk. Het is een film vol sprankelende vignetten, haar eigenzinnige variatie op Altmans Short Cuts of Todd Solondz’ Happiness. Vertederend en hilarisch zijn de zesjarige Bobby die een internetrelatie begint met een eenzame vrouw en de kunstenares die een schoenenverkoper stalkt. Het hoogtepunt is echter een kamikazegoudvis die meereist op het dak van een auto.
Met de ongemakkelijke waarheden van Al Gore vers in het geheugen is een film als een energieverslindend warm bad misschien decadent, maar July zorgt op haar beurt voor een warm heel-jaar-door kerstgevoel en dringt het zuurpruimuitstoot op aarde drastisch terug. Haar film is puur, helder, klein, verspeend van alle venijn en doet de cynici ongetwijfeld naar lucht happen. Maar van Me and You and Everyone We Know kunnen met volle teugen genieten. (Fred Caren)
Het zal de oplettende muziekliefhebber niet ontgaan zijn dat Gnarls Barkley, met ster genomineerd voor de minst aantrekkelijke bandnaam van 2006, een sterke wereldhit scoorde met het nummer Crazy. Dit heerlijke meezingnummer, voortgestuwd door een vette baslijn en opgetooid met soulvolle zang, is opnieuw een voorbeeld van de toenemende rol van het internet in de muziekindustrie. Het liedje is de eerste nummer 1-hitsingle in de U.K. die louter op de verkoop via internet (betaalde downloads) gebaseerd is. St. Elsewhere, het debuut van dit samenwerkingsverband tussen Danger Mouse en Cee-Lo, staat vol met verrassingen. De muziek is een mix van soul, gospel, funk en punk. Vanaf het openingsnummer Go-Go Gadget Gospel, een a-typische gospel gedoopt in een bad vol aangename gekheid, is de toon gezet voor een album met muzikale grappen en grollen van hooguit drie minuten. Wat echter ook direct opvalt, is de serieuze ondertoon van Gnarls Barkley. Want deze mannen weten dondersgoed dat de wereld een gekkenhuis is waarin niemand grip heeft op zijn eigen leventje. Ga dus niet voor logica en zekerheden, maar laat je opnemen in de St. Elsewhere-gemeenschap, één van de maffere plekken in het muzieklandschap anno 2006. (Jan Lettinga)
Het theaterseizoen begon met een nieuw festival, TF-1. Nou ja, eigenlijk is TF het oude Theaterfestival in een nieuw jasje. Deel van dat nieuwe jasje was TF-2, het eerste fringefestival in Nederland, speciaal bestemd voor nieuwe makers en jong talent. Het programma van TF-2 kwam niet tot stand door een selectie gemaakt door hoge heren of wijze juryleden, maar door een open inschrijving. Wat een enorme verscheidenheid aan voorstellingen en performances opleverde. Wisselend van stijl, onderwerp en ook, dat moet gezegd, kwaliteit. Een dergelijke open inschrijving geeft namelijk ook aan dat er geen kwaliteitsnorm is. Maar, elk nadeel ‘hep’ z’n voordeel. Namelijk ook dat er ruimte is voor verrassingen en pareltjes, zoals Publikumsbeschipfung, de beruchte toneeltekst van Peter Handke uit 1966, eigentijds en overtuigend uitgevoerd door de Toneelklas van Dora van der Groen. Ook het vermelden waard is Ins Blaue Hinein van Le nu perdu. Een unieke theaterbelevenis die iedere toeschouwer geblinddoekt ondergaat. Een voorstelling als een droom waarin het publiek een nieuwe wereld ontdekt. (Erica Smits)
Een schacht van twintig kilometer naar het middelpunt van de aarde, een plan voor de herbebossing van Nederland en een nieuwe stadswijk met volkstheater in het Vondelpark. Dit zijn enkele kenmerkende projecten van architect Hendrik Wijdeveld (1885-1987). De architect. die meer dan honderd jaar oud is geworden, wordt vaak vergeleken met Frank Lloyd Wright en Le Corbusier. Hij was de grootste visionair uit de Nederlandse architectuurgeschiedenis, maar slechts weinig mensen kennen zijn werk. Door een uitgebreide theatrale tentoonstelling liet het NAi dit jaar zien dat het werk van Wijdeveld nog steeds actueel is. De tentoonstelling geeft een uitgebreid inzicht in de wereld van de visionair Wijdeveld. Zijn theorieën en modellen gaan terug naar het meest elementaire niveau van het maken van steden en landschappen, en levert tijdloze ontwerpen op die zowel toen als nu actueel zijn. De theatrale planologie van Wijdeveld zou tegenwoordig een houvast kunnen bieden om vat te krijgen op de stedenloze stad van onze moderne consumptiemaatschappij. Het audiovisuele karakter van de tentoonstelling past tevens goed bij Wijdevelds gedachte dat een tentoonstelling vooral geen statische aangelegenheid moet zijn, maar a joy forever. (Rudi Nieveen)
In Alexandr Sokurovs The Sun zien we de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog door de ogen van de Japanse keizer Hirohito, die tot aan het einde toe maar niet wilde capituleren. Zijn uiteindelijke overgave hangt samen met zijn transformatie van goddelijke leider tot mens; op het moment van deze transformatie is zijn oorlog voorbij. De meeste scènes zijn fascinerend en schokkend tegelijk, zoals de scène tussen MacArthur en Hirohito. Hierin laat de keizer zich door de generaal als een pion bespelen en manipuleren in een schaakspel dat ‘politiek bedrijven’ heet. Een andere memorabele scène is die waarin de keizer wordt opgepakt door een groepje Amerikaanse soldaten. Rustig zegt de keizer een vogel in zijn tuin gedag; de Amerikanen lijken niet te kunnen geloven dat ‘dit kind’ keizer Hirohito is. Dit overkomt hem wel vaker, zoals wanneer een paar fotografen hem willen portretteren. Hij kan dan rustig een tijdje om het groepje heen lopen, voordat ze eindelijk doorhebben dat dit verlegen mannetje de keizer is die ze moeten fotograferen. The Sun is een geweldige film. Het is een studie geworden over de menselijke geest. Macht, miscommunicatie, oorlog, eenzaamheid, kapitalisme en imperialisme zijn thema’s die aangesneden worden in een film waar de Russische regisseur trots op kan zijn. Dat de Japanners er minder trots op zullen zijn, valt echter te begrijpen. (Matthijs Rijpma)
Als First Impressions of Earth dit jaar niet was uitgekomen, hadden we 2006 opnieuw moeten doen. Er waren wel andere goede platen, natuurlijk – maar de algehele gekte die zich van de popminnende wereldbevolking meester maakte toen de nieuwe van de Strokes uitkwam, die gevoelens waren veel minder sterk bij de laatste van Tool, om maar wat te noemen. (Misschien is dat enthousiasme ook te danken aan de tegenvallende ontvangst van Room on Fire, het album tussen debuut Is This It? en First Impressions; een soort opluchting: “ze zijn dus toch zo goed als we dachten.”) Verbroedering, dat is het woord: The Strokes brengen mensen bij elkaar. En ook vanuit andere hoeken bekeken is First Impressions een uitstekende plaat voor afgelopen kerst: Julian Casablancas’ maatschappelijk relevante gemurmel wordt nergens opdringerig of moralistisch, en net als White Christmas en Winter Wonderland stonden instant-klassiekers als Juicebox en Red Light op je trommelvlies geëtst nog voor je First Impressions goed en wel gedraaid had. (Paul Boon)
Fernando Pessoa (1888-1935), de nationale dichter van Portugal, schreef onder vele verschillende alter ego’s, ‘heteroniemen’, en kende die een eigen stijl, geschiedenis en persoonlijkheid toe. Sinds een tijdje verschijnt zijn verzameld werk bij De arbeiderspers in een uitstekende vertaling van August Willemsen. Dit jaar vormde de herziene herdruk van Boek der rusteloosheid, Pessoa’s magnum opus, het hoogtepunt van dit lovenswaardige project. Boek der rusteloosheid is uiteindelijk niets anders dan een grote verzameling losjes met elkaar verbonden fragmenten. Het is geen boek dat je in een ruk uitleest, maar je blijft er voortdurend in lezen. Het boek ontvouwt zich als een droom vol indrukken, ideeën, beelden, gedachten en vondsten. Het bewijst de tijdloosheid en de grootsheid van het proza van de dichter Pessoa. (Martijn Boven)
Wat doe je als de hele wereld om je heen verandert en er gevaarlijke mensen met nog gevaarlijkere ideeën aan de macht komen? Ga je de strijd openlijk aan of vecht je van binnenuit, met het risico je eigen ziel in de uitverkoop te doen? Met dit dilemma worstelt Kurt Köpler, prachtig gespeeld door Dirk Roofthooft, en zijn ensemble. Zij vormen een toneelgezelschap, samengesteld uit acteurs met verschillende achtergronden en zij ervaren aan den lijve hoe de nazi’s het voor het zeggen krijgen. Sommigen plegen verzet, maar Kurt Köpler kan niets anders dan toneelspelen. Toneelspelen is als ademen. Dus wat doe je? Mefisto for ever is een bijzonder mooi gelaagde voorstelling; schrijver Tom Lanoye en regisseur Guy Cassiers hebben een voorstelling gemaakt waarin beeld en taal een volmaakte symbiose aangaan en waarin duidelijk gemaakt wordt dat politiek en kunst niet afzonderlijk van elkaar kunnen bestaan – het zal altijd een wisselwerking blijven. (Koen van Hees)
Ook dit jaar deed 8WEEKLY weer uitgebreid verslag van het internationale documentairefestival IDFA. Twee van de boeiendste docu’s van dit jaar waren Ghosts of Cité Soleil en 4 Elements. In Ghosts of Cité Soleil van Asger Leth en Milos Loncarevic staat en arm en wanhopig Haïti centraal dat verscheurd wordt door geweld. Slechts twee uur vliegen van Miami Beach zijn de overlevingskansen in Cité Soleil, een van de grootste sloppenwijken van de hoofdstad Port-au-Prince, van dag tot dag verschillend. Er wonen bijna 300.000 mensen. Er is geen officieel gezag, nauwelijks gezondheidszorg of bescherming in de wijk die wordt geregeerd door vijf illegale bendes die het geweld niet schuwen. Ondanks het constante gevaar is het camerawerk innovatief. Door fantastisch gebruik van licht en close-ups vanuit ongebruikelijke standpunten wordt de dramatiek en sfeer zo uitgebuit dat de film onder de huid kruipt. 4 Elements van de Nederlandse Jiska Rickels is een documentaire over de strijd tegen de elementen. In de beste momenten grijpen beeld en geluid volledig in elkaar. Dat gebeurt vooral als de geluidsband het ritme ondersteunt van wat er in het beeld gebeurt, bijvoorbeeld bij het deinen van de vissersboot, of het werken van de mannen in de mijn. Dan wordt 4 Elements een filmische symfonie. (Antoinette van Oort en Niels Bakker)
In Nederland verschijnt meer en meer hiphop op eredivisieniveau – en dan
hebben we het natuurlijk niet over de Sesamstraatrijmelarij uit Diemen-Zuid.
Raymzter, (wijlen?) DuvelDuvel, De Jeugd van Tegenwoordig en Opgezwolle zijn
de huidige lijstaanvoerders, waarbij Opgezwolles Eigen Wereld de definitieve blauwdruk geeft van de perfecte hiphopplaat. HoedenPlank is de bekende opener van de plaat, en daarna wordt het alleen maar beter en beter. De strakke, originele en geheimzinnige beats van Delic kleuren
prachtig bij de intelligente raps van Rico en Sticks. De flows zijn
meesterlijk, de beats en samples superieur. Eigen Wereld is het nieuwe
ijkpunt in hiphopland. (Aryen Meijer)
Getuige de Noorderlicht fotomanifestatie in 2006 vond de organisatie van Noorderlicht dat we in West-Europa een te eenzijdig beeld hebben van werelddeel Azië. Deze eenzijdigheid komt voort uit het feit dat de Aziatische beelden (foto’s + video) die ons in het Westen bereiken voornamelijk afkomstig zijn uit de drie welvarende landen China, Japan en Zuid-Korea. Terwijl er zoveel meer is. Noorderlicht keek dit jaar voorzichtig verder. Waar de traditionele driedeling Door westerse ogen, Door eigen ogen en Een blik op het verleden in eerdere edities nogal eens als een kunstmatige noodgreep overkwam – qua thematiek waren de verschillen tussen de Westerse fotograaf en de fotograaf uit eigen regio vaak niet wezenlijk – waren er dit jaar ook inhoudelijk duidelijk verschillen te zien. De pessimistische blik van de outsider staat recht tegenover de poëtische, warme benadering van de insider. Samen met de altijd schitterende foto’s, in dit geval vooral afkomstig van Aziatische fotografen, maakt dat je deze editie van Noorderlicht als fotoliefhebber niet aan je voorbij kon laten gaan.
Fotografie: I-Lann Yee (1971), Sulu Series (Lennard Dost)
Veel critici noemden The Departed een terugkeer naar bekend terrein voor meesterregisseur Scorsese. Nu is dat niet helemaal correct, want Scorsese belichtte in al zijn gangsterfilms nooit eerder de kant van de politie. Maar alleen een kniesoor zal over zo’n detail vallen; feit blijft dat Scorsese eindelijk weer eens een film heeft afgeleverd waarin alles op zijn plaats valt. Het verhaal is gebaseerd op de Hongkongse thriller Infernal Affairs, maar The Departed is geen goedkope remake. Matt Damon en Leonardo DiCaprio zijn aan elkaar gewaagd als respectievelijk crimineel en politieagent die bij elkaars organisatie infiltreren en Jack Nicholson houdt zijn kenmerkende grimassen keurig netjes in toom. Het niveau van dertig jaar geleden zal Scorsese wel nooit meer halen, maar het vakmanschap van The Departed kan onmogelijk worden ontkend (Melson Zwerver).
2006 was een goed jaar voor manga in Engelse vertaling. Kleine uitgevers als Fanfare brachten toptitels; de grote namen (Tokypop en Viz) waagden zich aan meer volwassen werk. Hetzelfde gold voor de Amerikaanse stripgigant Dark Horse, die rustig verderging met het vertalen van de catalogus van schrijver Kazuo Koike en tekenaar Goseki Kojima, het gouden duo dat in de jaren zeventig historische stripliteratuur van de bovenste plank leverde. Path of the Assassin is een prima reeks uit dat omvangrijke oeuvre. In het feodale Japan neemt een vijftienjarige ninjameester de taak op zich om de jongeman te beschermen die later Japan zou verenigen. Het tweetal wordt volwassen in een milieu van politieke intrige, waar de brute wetten van het middeleeuwse klassensysteem gelden. Een van de bijzondere kwaliteiten van de serie is Koikes ambivalente houding: de historische cultuur van Japan wordt verheerlijkt maar evenzeer bekritiseerd; de voorvallen zijn vaak gruwelijk, maar ook sensationeel; tegelijkertijd tragisch en noodzakelijk voor de vorming van de twee knapen. Dit alles wordt in miniem detail beschreven, en door Kojima in realistische stijl weergaloos getekend. Absolute topkwaliteit. (Paul Caspers)
Schrijvers hebben alle vrijheid om een hoofdpersoon te kiezen. In de roman Vluchtwegen van Michiel van Kempen spelen weliswaar verschillende mensen een grote rol, maar eigenlijk gaat het boek over de Bijlmer. Van de Bijlmerbajes tot de Bijlmerramp. In Vluchtwegen beschrijft Van Kempen de wijk in al haar schoon- en lelijkheid. Het exotische van al die nationaliteiten fascineert, maar onder de oppervlakte broeit er van alles. Hij laat je naar de mensen achter de onuitspreekbare namen op de bordjes kijken zonder in clichés te vervallen. Hij gebruikt veel andere talen in zijn dialogen. Vluchtwegen is juist dankzij de vreemde talen en gebruiken, exotisch en realistisch tegelijk. Maar niet alleen de sfeer in het boek is mooi en tekenend, ook de thematiek boeit. Langzaam maar zeker ontdek je dat het niet zo belangrijk is waar de personages voor op de vlucht zijn (hun wortels, saaiheid, nietigheid), maar waar ze naar toe vluchten. De Bijlmer fungeert als onderkomen voor al die vluchtenden, maar al snel weet je dat ze niet voor eeuwig kunnen vluchten omdat er op een dag een vliegtuig zal komen dat alle pogingen goede bedoelingen wegvaagt. Het noodlot drukt in Vluchtwegen zwaar maar niet allesoverheersend, en deze geschiedenis leert ons dat er misschien toch een uitweg of oplossing mogelijk is: zowel voor de mens als voor de wijk. (Els Bertens)
Vielfalt draait om een mislukte goochelaar die probeert zijn leven op orde te krijgen. Maar ondanks verwoede pogingen krijgt de goochelaar geen grip op zijn leven, integendeel, hij raakt meer en meer verstrikt in een web van chaos en illusies. Zijn geliefde verdwijnt bij een goocheltruc, tafels komen tot leven en cafébezoekers verdwijnen in zitbanken, afvoerputjes en televisies. De toeschouwer doet er goed aan om bij het kijken naar Vielfalt het verlangen naar een logisch verhaal los te laten, zich over te geven en mee te laten sleuren in de wondere illusionaire wereld van Jakop Ahlbom. Een wereld met prachtige filmische beelden en vol ontroerende en humoristische momenten. Wat Ahlbom precies probeert te vertellen blijft onduidelijk. Hij lijkt sterke beelden te prefereren boven inhoud. Is dat erg? Nee, want de beelden beklijven. Ondanks de allerminst eenduidige verhaallijn en bevreemdende beelden is Vielfalt toch een heel toegankelijke voorstelling, die een groot publiek zal weten te waarderen. Het ritme van de voorstelling, herkenbare momenten en absurde humoristische scènes maken de voorstelling licht en makkelijk verteerbaar. Ahlbom beheerst de kunst om de toeschouwer te blijven boeien. (Maaike van Geijn)
Een prima toevoeging in de Britse filmboekenreeks Directors on Directors, maar ook een fraai testament van de in november overleden topcineast Robert Altman. Met oprechte bescheidenheid en zonder een greintje eigenwaan vertelt Altman de filmhistoricus David Thomson over de totstandkoming van vrijwel al zijn films. Altmans beginjaren als maker van instructiefilmpjes, zijn periode in de tv-wereld, zijn klassiekers uit de jaren zeventig, de nauwelijks bekende toneelverfilmingen uit de jaren tachtig, zijn revival bij het grote publiek met films als The Player en Short Cuts, alles komt aan bod in dit bondige en toch diepgravende boek. De regisseur van zoveel Amerikaanse klassiekers presenteert zich hier als niet meer dan een vakman die het geluk had om met enige vrijheid de films te mogen maken die hij graag wilde maken. Wat een genoegen dat de meester vlak voor zijn dood het laatste woord had over zijn eigen carrière. Altmans filmische zwanenzang A Prairie Home Companion verschijnt bij ons in februari. (Paul Caspers)
Richard D. James alias Aphex Twin en nog zowat pseudoniemen (Blue Calx, Bradley Strider, Martin Tresseder, Caustic Window, Gak, Soit P.P., Polygon Window, Power-Pill, Q-Chastic, The Diceman, Tahnaiya Russell) mag dan een genie zijn dat de elektronische muziek voorgoed een ander aanzien heeft gegeven, zijn releasebeleid is voor de gemiddelde fan onnavolgbaar. Hier en daar zit er echter wel een lijn in. Op Rephlex bijvoorbeeld bracht hij 41 maxi’s uit met als paraplutitel Analord, de meeste onder de naam AFX en louter op vinyl. Een leuke verzamelaar lijkt dan op zijn plaats, maar helaas bevat de dit jaar verschenen cd Chosen Lords niet meer dan een selectie. Die dan weer wel weergaloos is: briljante techno zoals alleen de zeer begaafde Welshman dat kan. Om ons helemaal gek te maken verscheen één track – XMD5A – in eerste instantie als limited edition onder de naam Aphex Twin. (Enno de Witt)
Dit jaar reikte het Bonnefantenmuseum de Biennial Award for Contemporary Art uit aan Bethan Huws. Naar aanleiding daarvan was er in het Maastrichtse museum een overzichtstentoonstelling van haar gevarieerde werk te zien. In foto’s, tekeningen, objecten en videowerken speelt ze met de verwachtingspatronen van de moderne mens ten aanzien van hedendaagse kunst. Typerende werken zijn bijvoorbeeld de video Singing for the Sea, waarin Bretonse vrouwen een uitvoering geven met de zee als enige toeschouwer, en een klein vruchtbaarheidsbeeldje dat bij nadere beschouwing niet van hout maar van chocolade blijkt te zijn gemaakt. Haar werk is een uitdrukking van individuele emoties en tegelijkertijd ook van algemene bespiegelingen. Of, zoals de jury het verwoorde: “Centraal in haar werk staat het begrip vertalen: vertalingen van de ene taal naar de andere, tussen verschillende culturen en van ervaringen naar concepten en omgekeerd.” De prijs is bedoeld voor kunstenaars die aanwijsbaar invloed hebben op het huidige discours van de hedendaagse kunst. Deze tentoonstelling zal daar in ieder geval aan hebben bijgedragen. (Annette van Apeldoorn)
Zijn hoge, ietwat vrouwelijke stem is karakteristiek voor Marc-Marie Huijbregts, maar in zijn laatste show Opdat ik niet vergeet is die allesbehalve storend. Direct weet hij het publiek aan zich te binden door een overtuigende interactie via vragen. Maar zelf gaat hij ook terug in zijn eigen leven, in zijn eigen herinneringen. Want als je niet weet waar je vandaan komt, hoe kun je dan weten wie je bent? Aan de hand van deze centrale vraag blijven de onderwerpen niet alleen maar lichtvoetig, ook zwaardere zaken komen aan bod. Hoewel er vaak een kwinkslag aan verbonden is, hebben sommige dingen toch een diepere betekenis waar je over na zou kunnen denken. Verrassend is ook de mooie zangstem die de Brabander heeft, waarmee hij de zaal zelfs even stil weet te krijgen. En dan het einde… letterlijk onverwacht. Fotografie: Serge-Henri Valcke (Margreet Pronk)
Crazy 88
Artikel: De beste 88 van 2006 deel 1
Tja, je ontkomt er niet aan. Het einde van het jaar roept altijd weer de vraag op: wat is nou het beste dat je het afgelopen jaar hebt gezien, gehoord of liever nog: wat je hebt ervaren. De redactie van 8WEEKLY heeft de virtuele koppen ook deze december weer bij elkaar gestoken om deze vraag in alle subjectiviteit te beantwoorden. Het resultaat is de derde editie van de ultieme jaarlijst voor culturele omnivoren: de Crazy 88. De Crazy 88 wordt gepubliceerd in vier delen met de apotheose op de eerste dag van het nieuwe jaar. Vandaag de nummers 88 tot en met 67.
88: CSS – Cansei de Ser Sexy
~
De meest aanstekelijke zomerplaat van dit jaar werd gemaakt door de Braziliaanse band Cansei de Ser Sexy. Deze band, op de drummer na gevuld met vrouwelijke kunstenaars, balanceert op de grens van de serieuze popmuziek. Hun titelloze plaat was een arty mix van electro en indiepop wist te verblijden, te verrassen en te boeien. Tijdens hun zomertour ging het publiek dankbaar plat voor de grote hit Let’s Make Love and Listen to Death From Above, maar ook na de zomer wisten ze het publiek aan zich te kluisteren. Dat het een en ander te maken heeft met het enthousiasme van Cansei de Ser Sexy en het feit dat hun muziek laagdrempelig en aanstekelijk is, moge duidelijk zijn. Ondanks de sterke melodielijnen, de invalshoeken en onverwachte wendingen die op CSS tot uiting komen, wijst alles erop dat Cansei de Ser Sexy als one-hit-wonder beschouwd moet worden. Hoewel er een hoopgevende vervolgplaat aan de horizon gloort. (Niek Hofstetter)
Lees ook onze recensie van Cansei de Ser Sexy
87: Tinseltown – Abattoir fermé
~
Het is niet veel artiesten gegeven ware angst bij een publiek los te maken. Zonder een beroep te hoeven doen op kunstmatige schrikeffecten schept Abattoir fermé een droomachtige sfeer die snel omslaat in een nachtmerrie. Het stuk draait om Wilfried Pateet-Borremans, een oud-theaterregisseur die in het Hollywoodachtige Tinseltown zijn filmmeesterwerk wil voltooien. Pateet-Borremans zwerft van zijn audities naar een diner en weer terug, en belandt vervolgens in een hallucinerende trip die het midden houdt tussen een filmmontage en een ijldroom. Uiteindelijk blijkt het project van Pateet-Borremans een snuff movie te zijn, ontworpen om de mens met zijn eigen basale natuur te confronteren – het moet “als een kogel zijn, waarop de enige rationele reactie geweld is”. Vóór het apocalyptische einde ben je heen en weer geslingerd tussen existentieel afgrijzen en associatieve verwarring, gelouterd in het vuur van simultane destructie en de geboorte van iets nieuws. Fotografie: Stef Lernous (Marijn Lems)
Lees ook onze recensie van Tinseltown
86: Annelies Verbeke – Reus
~
In Reus gebeurt er van alles en nog wat. Hannah en Kim, twee zussen, hebben allebei een vriend met de naam Wim. Als na een misplaatste reportage in een blad de ene zus in de ban raakt van ene Veronique die beide borsten aan borstkanker verloor en wiens leven steeds meer overeenkomsten lijkt te hebben met dat van haarzelf, is het vat met wormen geopend. Wat volgt is een caleidoscopisch geheel waarin een inheemse vrouwenstam in Australië, hallucinaties, een e-mail-correspondentie met een vreemdeling, een verloren gewaande moeder, witte beestjes en een reus aan de lezer voorbij trekken. Fantasie en werkelijkheid, rede en waanzin wisselen elkaar in rap tempo af in dit vervolg op het succesvolle Slaap!. (Donata van der Rassel)
Lees ook onze recensie van Reus
85: Me and You and Everyone We Know – Miranda July
~
Onze korte levens vol stille wanhoop krijgen door Miranda July een kunstzinnige spiegel voorgehouden met deze screwball-komedie over de dingen van alledag. De debuterende regisseuse kreeg in 2005 op het gezaghebbende Sundance Festival de speciale prijs voor oorspronkelijkheid en visie. Zij is een creatieve wervelwind en steekt Woody Allen naar de kroon met haar onewomanshow als scenarist, regisseuse, en hoofdrolspeelster tegelijk. Het is een film vol sprankelende vignetten, haar eigenzinnige variatie op Altmans Short Cuts of Todd Solondz’ Happiness. Vertederend en hilarisch zijn de zesjarige Bobby die een internetrelatie begint met een eenzame vrouw en de kunstenares die een schoenenverkoper stalkt. Het hoogtepunt is echter een kamikazegoudvis die meereist op het dak van een auto.Met de ongemakkelijke waarheden van Al Gore vers in het geheugen is een film als een energieverslindend warm bad misschien decadent, maar July zorgt op haar beurt voor een warm heel-jaar-door kerstgevoel en dringt het zuurpruimuitstoot op aarde drastisch terug. Haar film is puur, helder, klein, verspeend van alle venijn en doet de cynici ongetwijfeld naar lucht happen. Maar van Me and You and Everyone We Know kunnen met volle teugen genieten. (Fred Caren)
Lees ook onze recensie van Me and You and Everyone We Know
84: Gnarls Barkley – St. Elsewhere
~
Het zal de oplettende muziekliefhebber niet ontgaan zijn dat Gnarls Barkley, met ster genomineerd voor de minst aantrekkelijke bandnaam van 2006, een sterke wereldhit scoorde met het nummer Crazy. Dit heerlijke meezingnummer, voortgestuwd door een vette baslijn en opgetooid met soulvolle zang, is opnieuw een voorbeeld van de toenemende rol van het internet in de muziekindustrie. Het liedje is de eerste nummer 1-hitsingle in de U.K. die louter op de verkoop via internet (betaalde downloads) gebaseerd is. St. Elsewhere, het debuut van dit samenwerkingsverband tussen Danger Mouse en Cee-Lo, staat vol met verrassingen. De muziek is een mix van soul, gospel, funk en punk. Vanaf het openingsnummer Go-Go Gadget Gospel, een a-typische gospel gedoopt in een bad vol aangename gekheid, is de toon gezet voor een album met muzikale grappen en grollen van hooguit drie minuten. Wat echter ook direct opvalt, is de serieuze ondertoon van Gnarls Barkley. Want deze mannen weten dondersgoed dat de wereld een gekkenhuis is waarin niemand grip heeft op zijn eigen leventje. Ga dus niet voor logica en zekerheden, maar laat je opnemen in de St. Elsewhere-gemeenschap, één van de maffere plekken in het muzieklandschap anno 2006. (Jan Lettinga)
Lees ook onze recensie van St. Elsewhere
83: TF-2 – Ins Blaue Hinein en Publikumsbeschimpfung
~
Het theaterseizoen begon met een nieuw festival, TF-1. Nou ja, eigenlijk is TF het oude Theaterfestival in een nieuw jasje. Deel van dat nieuwe jasje was TF-2, het eerste fringefestival in Nederland, speciaal bestemd voor nieuwe makers en jong talent. Het programma van TF-2 kwam niet tot stand door een selectie gemaakt door hoge heren of wijze juryleden, maar door een open inschrijving. Wat een enorme verscheidenheid aan voorstellingen en performances opleverde. Wisselend van stijl, onderwerp en ook, dat moet gezegd, kwaliteit. Een dergelijke open inschrijving geeft namelijk ook aan dat er geen kwaliteitsnorm is. Maar, elk nadeel ‘hep’ z’n voordeel. Namelijk ook dat er ruimte is voor verrassingen en pareltjes, zoals Publikumsbeschipfung, de beruchte toneeltekst van Peter Handke uit 1966, eigentijds en overtuigend uitgevoerd door de Toneelklas van Dora van der Groen. Ook het vermelden waard is Ins Blaue Hinein van Le nu perdu. Een unieke theaterbelevenis die iedere toeschouwer geblinddoekt ondergaat. Een voorstelling als een droom waarin het publiek een nieuwe wereld ontdekt. (Erica Smits)
Lees ook ons uitgebreide verslag van TF-2
82: Ontwerp het onmogelijke – De wereld van architect Hendrik Wijdeveld (1885-1987)
~
Een schacht van twintig kilometer naar het middelpunt van de aarde, een plan voor de herbebossing van Nederland en een nieuwe stadswijk met volkstheater in het Vondelpark. Dit zijn enkele kenmerkende projecten van architect Hendrik Wijdeveld (1885-1987). De architect. die meer dan honderd jaar oud is geworden, wordt vaak vergeleken met Frank Lloyd Wright en Le Corbusier. Hij was de grootste visionair uit de Nederlandse architectuurgeschiedenis, maar slechts weinig mensen kennen zijn werk. Door een uitgebreide theatrale tentoonstelling liet het NAi dit jaar zien dat het werk van Wijdeveld nog steeds actueel is. De tentoonstelling geeft een uitgebreid inzicht in de wereld van de visionair Wijdeveld. Zijn theorieën en modellen gaan terug naar het meest elementaire niveau van het maken van steden en landschappen, en levert tijdloze ontwerpen op die zowel toen als nu actueel zijn. De theatrale planologie van Wijdeveld zou tegenwoordig een houvast kunnen bieden om vat te krijgen op de stedenloze stad van onze moderne consumptiemaatschappij. Het audiovisuele karakter van de tentoonstelling past tevens goed bij Wijdevelds gedachte dat een tentoonstelling vooral geen statische aangelegenheid moet zijn, maar a joy forever. (Rudi Nieveen)
Lees ook onze recensie van De wereld van architect Hendrik Wijdeveld (1885-1987)
81: The Sun (Solntse) – Alexandr Sokurov
~
In Alexandr Sokurovs The Sun zien we de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog door de ogen van de Japanse keizer Hirohito, die tot aan het einde toe maar niet wilde capituleren. Zijn uiteindelijke overgave hangt samen met zijn transformatie van goddelijke leider tot mens; op het moment van deze transformatie is zijn oorlog voorbij. De meeste scènes zijn fascinerend en schokkend tegelijk, zoals de scène tussen MacArthur en Hirohito. Hierin laat de keizer zich door de generaal als een pion bespelen en manipuleren in een schaakspel dat ‘politiek bedrijven’ heet. Een andere memorabele scène is die waarin de keizer wordt opgepakt door een groepje Amerikaanse soldaten. Rustig zegt de keizer een vogel in zijn tuin gedag; de Amerikanen lijken niet te kunnen geloven dat ‘dit kind’ keizer Hirohito is. Dit overkomt hem wel vaker, zoals wanneer een paar fotografen hem willen portretteren. Hij kan dan rustig een tijdje om het groepje heen lopen, voordat ze eindelijk doorhebben dat dit verlegen mannetje de keizer is die ze moeten fotograferen. The Sun is een geweldige film. Het is een studie geworden over de menselijke geest. Macht, miscommunicatie, oorlog, eenzaamheid, kapitalisme en imperialisme zijn thema’s die aangesneden worden in een film waar de Russische regisseur trots op kan zijn. Dat de Japanners er minder trots op zullen zijn, valt echter te begrijpen. (Matthijs Rijpma)
Lees ook onze recensie van The Sun
80: The Strokes – First Impressions of Earth
~
Als First Impressions of Earth dit jaar niet was uitgekomen, hadden we 2006 opnieuw moeten doen. Er waren wel andere goede platen, natuurlijk – maar de algehele gekte die zich van de popminnende wereldbevolking meester maakte toen de nieuwe van de Strokes uitkwam, die gevoelens waren veel minder sterk bij de laatste van Tool, om maar wat te noemen. (Misschien is dat enthousiasme ook te danken aan de tegenvallende ontvangst van Room on Fire, het album tussen debuut Is This It? en First Impressions; een soort opluchting: “ze zijn dus toch zo goed als we dachten.”) Verbroedering, dat is het woord: The Strokes brengen mensen bij elkaar. En ook vanuit andere hoeken bekeken is First Impressions een uitstekende plaat voor afgelopen kerst: Julian Casablancas’ maatschappelijk relevante gemurmel wordt nergens opdringerig of moralistisch, en net als White Christmas en Winter Wonderland stonden instant-klassiekers als Juicebox en Red Light op je trommelvlies geëtst nog voor je First Impressions goed en wel gedraaid had. (Paul Boon)
Lees ook onze recensie van First Impressions of Earth
79: Fernando Pessoa – Boek der rusteloosheid
~
Fernando Pessoa (1888-1935), de nationale dichter van Portugal, schreef onder vele verschillende alter ego’s, ‘heteroniemen’, en kende die een eigen stijl, geschiedenis en persoonlijkheid toe. Sinds een tijdje verschijnt zijn verzameld werk bij De arbeiderspers in een uitstekende vertaling van August Willemsen. Dit jaar vormde de herziene herdruk van Boek der rusteloosheid, Pessoa’s magnum opus, het hoogtepunt van dit lovenswaardige project. Boek der rusteloosheid is uiteindelijk niets anders dan een grote verzameling losjes met elkaar verbonden fragmenten. Het is geen boek dat je in een ruk uitleest, maar je blijft er voortdurend in lezen. Het boek ontvouwt zich als een droom vol indrukken, ideeën, beelden, gedachten en vondsten. Het bewijst de tijdloosheid en de grootsheid van het proza van de dichter Pessoa. (Martijn Boven)
Lees ook onze recensie van Boek der rusteloosheid
78: Mefisto for ever – Het Toneelhuis
~
Wat doe je als de hele wereld om je heen verandert en er gevaarlijke mensen met nog gevaarlijkere ideeën aan de macht komen? Ga je de strijd openlijk aan of vecht je van binnenuit, met het risico je eigen ziel in de uitverkoop te doen? Met dit dilemma worstelt Kurt Köpler, prachtig gespeeld door Dirk Roofthooft, en zijn ensemble. Zij vormen een toneelgezelschap, samengesteld uit acteurs met verschillende achtergronden en zij ervaren aan den lijve hoe de nazi’s het voor het zeggen krijgen. Sommigen plegen verzet, maar Kurt Köpler kan niets anders dan toneelspelen. Toneelspelen is als ademen. Dus wat doe je? Mefisto for ever is een bijzonder mooi gelaagde voorstelling; schrijver Tom Lanoye en regisseur Guy Cassiers hebben een voorstelling gemaakt waarin beeld en taal een volmaakte symbiose aangaan en waarin duidelijk gemaakt wordt dat politiek en kunst niet afzonderlijk van elkaar kunnen bestaan – het zal altijd een wisselwerking blijven. (Koen van Hees)
Lees ook onze recensie van Mefisto for ever
77: IDFA – Ghosts of Cité Soleil en 4 Elements
~
Ook dit jaar deed 8WEEKLY weer uitgebreid verslag van het internationale documentairefestival IDFA. Twee van de boeiendste docu’s van dit jaar waren Ghosts of Cité Soleil en 4 Elements. In Ghosts of Cité Soleil van Asger Leth en Milos Loncarevic staat en arm en wanhopig Haïti centraal dat verscheurd wordt door geweld. Slechts twee uur vliegen van Miami Beach zijn de overlevingskansen in Cité Soleil, een van de grootste sloppenwijken van de hoofdstad Port-au-Prince, van dag tot dag verschillend. Er wonen bijna 300.000 mensen. Er is geen officieel gezag, nauwelijks gezondheidszorg of bescherming in de wijk die wordt geregeerd door vijf illegale bendes die het geweld niet schuwen. Ondanks het constante gevaar is het camerawerk innovatief. Door fantastisch gebruik van licht en close-ups vanuit ongebruikelijke standpunten wordt de dramatiek en sfeer zo uitgebuit dat de film onder de huid kruipt. 4 Elements van de Nederlandse Jiska Rickels is een documentaire over de strijd tegen de elementen. In de beste momenten grijpen beeld en geluid volledig in elkaar. Dat gebeurt vooral als de geluidsband het ritme ondersteunt van wat er in het beeld gebeurt, bijvoorbeeld bij het deinen van de vissersboot, of het werken van de mannen in de mijn. Dan wordt 4 Elements een filmische symfonie. (Antoinette van Oort en Niels Bakker)
Lees ook ons verslag van IDFA en onze recensie van 4 Elements
76: Opgezwolle – Eigen wereld
~
In Nederland verschijnt meer en meer hiphop op eredivisieniveau – en danhebben we het natuurlijk niet over de Sesamstraatrijmelarij uit Diemen-Zuid.
Raymzter, (wijlen?) DuvelDuvel, De Jeugd van Tegenwoordig en Opgezwolle zijn
de huidige lijstaanvoerders, waarbij Opgezwolles Eigen Wereld de definitieve blauwdruk geeft van de perfecte hiphopplaat. HoedenPlank is de bekende opener van de plaat, en daarna wordt het alleen maar beter en beter. De strakke, originele en geheimzinnige beats van Delic kleuren
prachtig bij de intelligente raps van Rico en Sticks. De flows zijn
meesterlijk, de beats en samples superieur. Eigen Wereld is het nieuwe
ijkpunt in hiphopland. (Aryen Meijer)
Lees ook onze recensie van Eigen wereld
75: Noorderlicht fotomanifestatie
~
Getuige de Noorderlicht fotomanifestatie in 2006 vond de organisatie van Noorderlicht dat we in West-Europa een te eenzijdig beeld hebben van werelddeel Azië. Deze eenzijdigheid komt voort uit het feit dat de Aziatische beelden (foto’s + video) die ons in het Westen bereiken voornamelijk afkomstig zijn uit de drie welvarende landen China, Japan en Zuid-Korea. Terwijl er zoveel meer is. Noorderlicht keek dit jaar voorzichtig verder. Waar de traditionele driedeling Door westerse ogen, Door eigen ogen en Een blik op het verleden in eerdere edities nogal eens als een kunstmatige noodgreep overkwam – qua thematiek waren de verschillen tussen de Westerse fotograaf en de fotograaf uit eigen regio vaak niet wezenlijk – waren er dit jaar ook inhoudelijk duidelijk verschillen te zien. De pessimistische blik van de outsider staat recht tegenover de poëtische, warme benadering van de insider. Samen met de altijd schitterende foto’s, in dit geval vooral afkomstig van Aziatische fotografen, maakt dat je deze editie van Noorderlicht als fotoliefhebber niet aan je voorbij kon laten gaan.Fotografie: I-Lann Yee (1971), Sulu Series (Lennard Dost)
Lees ook onze recensie van Noorderlicht
74: The Departed – Martin Scorsese
~
Veel critici noemden The Departed een terugkeer naar bekend terrein voor meesterregisseur Scorsese. Nu is dat niet helemaal correct, want Scorsese belichtte in al zijn gangsterfilms nooit eerder de kant van de politie. Maar alleen een kniesoor zal over zo’n detail vallen; feit blijft dat Scorsese eindelijk weer eens een film heeft afgeleverd waarin alles op zijn plaats valt. Het verhaal is gebaseerd op de Hongkongse thriller Infernal Affairs, maar The Departed is geen goedkope remake. Matt Damon en Leonardo DiCaprio zijn aan elkaar gewaagd als respectievelijk crimineel en politieagent die bij elkaars organisatie infiltreren en Jack Nicholson houdt zijn kenmerkende grimassen keurig netjes in toom. Het niveau van dertig jaar geleden zal Scorsese wel nooit meer halen, maar het vakmanschap van The Departed kan onmogelijk worden ontkend (Melson Zwerver).
Lees ook onze recensie van The Departed
73: Goseki Kojima en Kazuo Koike – Path of the Assassin
~
2006 was een goed jaar voor manga in Engelse vertaling. Kleine uitgevers als Fanfare brachten toptitels; de grote namen (Tokypop en Viz) waagden zich aan meer volwassen werk. Hetzelfde gold voor de Amerikaanse stripgigant Dark Horse, die rustig verderging met het vertalen van de catalogus van schrijver Kazuo Koike en tekenaar Goseki Kojima, het gouden duo dat in de jaren zeventig historische stripliteratuur van de bovenste plank leverde. Path of the Assassin is een prima reeks uit dat omvangrijke oeuvre. In het feodale Japan neemt een vijftienjarige ninjameester de taak op zich om de jongeman te beschermen die later Japan zou verenigen. Het tweetal wordt volwassen in een milieu van politieke intrige, waar de brute wetten van het middeleeuwse klassensysteem gelden. Een van de bijzondere kwaliteiten van de serie is Koikes ambivalente houding: de historische cultuur van Japan wordt verheerlijkt maar evenzeer bekritiseerd; de voorvallen zijn vaak gruwelijk, maar ook sensationeel; tegelijkertijd tragisch en noodzakelijk voor de vorming van de twee knapen. Dit alles wordt in miniem detail beschreven, en door Kojima in realistische stijl weergaloos getekend. Absolute topkwaliteit. (Paul Caspers)
Lees ook onze recensie van Path of the Assassin
72: Michiel van Kempen – Vluchtwegen
~
Schrijvers hebben alle vrijheid om een hoofdpersoon te kiezen. In de roman Vluchtwegen van Michiel van Kempen spelen weliswaar verschillende mensen een grote rol, maar eigenlijk gaat het boek over de Bijlmer. Van de Bijlmerbajes tot de Bijlmerramp. In Vluchtwegen beschrijft Van Kempen de wijk in al haar schoon- en lelijkheid. Het exotische van al die nationaliteiten fascineert, maar onder de oppervlakte broeit er van alles. Hij laat je naar de mensen achter de onuitspreekbare namen op de bordjes kijken zonder in clichés te vervallen. Hij gebruikt veel andere talen in zijn dialogen. Vluchtwegen is juist dankzij de vreemde talen en gebruiken, exotisch en realistisch tegelijk. Maar niet alleen de sfeer in het boek is mooi en tekenend, ook de thematiek boeit. Langzaam maar zeker ontdek je dat het niet zo belangrijk is waar de personages voor op de vlucht zijn (hun wortels, saaiheid, nietigheid), maar waar ze naar toe vluchten. De Bijlmer fungeert als onderkomen voor al die vluchtenden, maar al snel weet je dat ze niet voor eeuwig kunnen vluchten omdat er op een dag een vliegtuig zal komen dat alle pogingen goede bedoelingen wegvaagt. Het noodlot drukt in Vluchtwegen zwaar maar niet allesoverheersend, en deze geschiedenis leert ons dat er misschien toch een uitweg of oplossing mogelijk is: zowel voor de mens als voor de wijk. (Els Bertens)
Lees ook onze recensie van Vluchtwegen
71: Vielfalt – Jakop Ahlbom
~
Vielfalt draait om een mislukte goochelaar die probeert zijn leven op orde te krijgen. Maar ondanks verwoede pogingen krijgt de goochelaar geen grip op zijn leven, integendeel, hij raakt meer en meer verstrikt in een web van chaos en illusies. Zijn geliefde verdwijnt bij een goocheltruc, tafels komen tot leven en cafébezoekers verdwijnen in zitbanken, afvoerputjes en televisies. De toeschouwer doet er goed aan om bij het kijken naar Vielfalt het verlangen naar een logisch verhaal los te laten, zich over te geven en mee te laten sleuren in de wondere illusionaire wereld van Jakop Ahlbom. Een wereld met prachtige filmische beelden en vol ontroerende en humoristische momenten. Wat Ahlbom precies probeert te vertellen blijft onduidelijk. Hij lijkt sterke beelden te prefereren boven inhoud. Is dat erg? Nee, want de beelden beklijven. Ondanks de allerminst eenduidige verhaallijn en bevreemdende beelden is Vielfalt toch een heel toegankelijke voorstelling, die een groot publiek zal weten te waarderen. Het ritme van de voorstelling, herkenbare momenten en absurde humoristische scènes maken de voorstelling licht en makkelijk verteerbaar. Ahlbom beheerst de kunst om de toeschouwer te blijven boeien. (Maaike van Geijn)
Lees ook onze recensie van Vielfalt
70: David Thompson (Ed.) – Altman on Altman
~
Een prima toevoeging in de Britse filmboekenreeks Directors on Directors, maar ook een fraai testament van de in november overleden topcineast Robert Altman. Met oprechte bescheidenheid en zonder een greintje eigenwaan vertelt Altman de filmhistoricus David Thomson over de totstandkoming van vrijwel al zijn films. Altmans beginjaren als maker van instructiefilmpjes, zijn periode in de tv-wereld, zijn klassiekers uit de jaren zeventig, de nauwelijks bekende toneelverfilmingen uit de jaren tachtig, zijn revival bij het grote publiek met films als The Player en Short Cuts, alles komt aan bod in dit bondige en toch diepgravende boek. De regisseur van zoveel Amerikaanse klassiekers presenteert zich hier als niet meer dan een vakman die het geluk had om met enige vrijheid de films te mogen maken die hij graag wilde maken. Wat een genoegen dat de meester vlak voor zijn dood het laatste woord had over zijn eigen carrière. Altmans filmische zwanenzang A Prairie Home Companion verschijnt bij ons in februari. (Paul Caspers)
Lees ook onze recensie van Altman on Altman en ons in memoriam van de overleden regisseur.
69: AFX – Chosen Lords
~
Richard D. James alias Aphex Twin en nog zowat pseudoniemen (Blue Calx, Bradley Strider, Martin Tresseder, Caustic Window, Gak, Soit P.P., Polygon Window, Power-Pill, Q-Chastic, The Diceman, Tahnaiya Russell) mag dan een genie zijn dat de elektronische muziek voorgoed een ander aanzien heeft gegeven, zijn releasebeleid is voor de gemiddelde fan onnavolgbaar. Hier en daar zit er echter wel een lijn in. Op Rephlex bijvoorbeeld bracht hij 41 maxi’s uit met als paraplutitel Analord, de meeste onder de naam AFX en louter op vinyl. Een leuke verzamelaar lijkt dan op zijn plaats, maar helaas bevat de dit jaar verschenen cd Chosen Lords niet meer dan een selectie. Die dan weer wel weergaloos is: briljante techno zoals alleen de zeer begaafde Welshman dat kan. Om ons helemaal gek te maken verscheen één track – XMD5A – in eerste instantie als limited edition onder de naam Aphex Twin. (Enno de Witt)
Lees ook onze recensie van Chosen Lords
68: Bethan Huws – B.A.C.A Europe 2006
~
Dit jaar reikte het Bonnefantenmuseum de Biennial Award for Contemporary Art uit aan Bethan Huws. Naar aanleiding daarvan was er in het Maastrichtse museum een overzichtstentoonstelling van haar gevarieerde werk te zien. In foto’s, tekeningen, objecten en videowerken speelt ze met de verwachtingspatronen van de moderne mens ten aanzien van hedendaagse kunst. Typerende werken zijn bijvoorbeeld de video Singing for the Sea, waarin Bretonse vrouwen een uitvoering geven met de zee als enige toeschouwer, en een klein vruchtbaarheidsbeeldje dat bij nadere beschouwing niet van hout maar van chocolade blijkt te zijn gemaakt. Haar werk is een uitdrukking van individuele emoties en tegelijkertijd ook van algemene bespiegelingen. Of, zoals de jury het verwoorde: “Centraal in haar werk staat het begrip vertalen: vertalingen van de ene taal naar de andere, tussen verschillende culturen en van ervaringen naar concepten en omgekeerd.” De prijs is bedoeld voor kunstenaars die aanwijsbaar invloed hebben op het huidige discours van de hedendaagse kunst. Deze tentoonstelling zal daar in ieder geval aan hebben bijgedragen. (Annette van Apeldoorn)
Lees ook onze recensie van B.A.C.A Europe 2006
67: Opdat ik niet vergeet – Marc-Marie Huijbregts
~
Zijn hoge, ietwat vrouwelijke stem is karakteristiek voor Marc-Marie Huijbregts, maar in zijn laatste show Opdat ik niet vergeet is die allesbehalve storend. Direct weet hij het publiek aan zich te binden door een overtuigende interactie via vragen. Maar zelf gaat hij ook terug in zijn eigen leven, in zijn eigen herinneringen. Want als je niet weet waar je vandaan komt, hoe kun je dan weten wie je bent? Aan de hand van deze centrale vraag blijven de onderwerpen niet alleen maar lichtvoetig, ook zwaardere zaken komen aan bod. Hoewel er vaak een kwinkslag aan verbonden is, hebben sommige dingen toch een diepere betekenis waar je over na zou kunnen denken. Verrassend is ook de mooie zangstem die de Brabander heeft, waarmee hij de zaal zelfs even stil weet te krijgen. En dan het einde… letterlijk onverwacht. Fotografie: Serge-Henri Valcke (Margreet Pronk)
Lees ook onze recensie van Opdat ik niet vergeet
