Noorderzon verblindt

ZONDAG 29 AUGUSTUS

Boo!

En zo was het hele Noorderzon festijn zondagavond ook weer voorbij, maar niet voordat BOO! voor een daverend slot offensief had gezorgd. De Monki-Punk van de drie Zuid-Afrikanen is een mix van pop, funk, ska, reggea en punk en uitermate geschikt als afsluiter van een heerlijke zomeravond. Feestje gegarandeerd!
Nou viel het weer gisteren niet mee (gelukkig was mijn vriendinnetje zo slim om een paraplu mee te nemen), maar dat mocht de pret niet drukken. De vele toeschouwers vonden het allemaal prachtig en de band leek er zelf ook zin in te hebben. Zanger/bassist Chris Chameleon had zijn zustersoutfit dit keer thuisgelaten, maar dat weerhield één jongen er niet van om een frisse duik te nemen in de vijver. Het gejoel was natuurlijk niet van de lucht en de band besloot als ‘eerbetoon’ een ballad aan hem op te dragen.
Wie nog geen fan was, werd het ter plekke. Al met al een heerlijke afsluiter van een bijzonder geslaagd Noorderzon 2004. Hulde aan de organisatie! Voor wie nieuwsgierig is geworden naar de band, check ook eens de ultra coole website.(LD)

ZATERDAG 28 AUGUSTUS

PanPan Theatre – Macbeth 7

Shakespeares Macbeth is één van de bekendste stukken van de Bard, maar zeker niet de gemakkelijkste, noch voor acteurs of publiek. En op zich geldt dat natuurlijk voor het complete werk van Shakespeare. De stukken en het taalgebruik zijn 4 eeuwen oud, en als theatergezelschap moet je flink wat uit de kast halen om het publiek geboeid te houden, laat staan iets over te brengen.
Het Ierse PanPan Theatre stond zaterdagavond in De Box met een gedurfde interpretatie van Macbeth, het verhaal over oorlog, bedrog en innerlijke conflicten. Hiervoor hebben ze veel uit de kast gehaald: opera, live-cameras, dans, en gesproken woord. Het resulteerde in een voor het oog aangename voorstelling, maar sloeg verder behoorlijk de plank mis.
Zonder een vrij uitgebreide voorkennis van het originele stuk, heb je hier eigenlijk weinig te zoeken. De vrij lange mono- en dialogen werden of als opera gespeeld, of als statisch theater. De opera-gedeeltes waren moeilijk, zo niet onmogelijk te volgen, en de gesproken scènes slaagden er niet in de aandacht vast te houden. Dat gekoppeld met een onduidelijke casting – het is duidelijk wie Macbeth speelt, maar daarmee is het ook wel gezegd – resulteert in een Macbeth dat surreëel, statisch en niet of moeilijk te volgen is.(MdV)

VRIJDAG 27 AUGUSTUS

André Manuel – Manuel Ageert

In de spiegeltent stond de Twentse cabaretier André Manuel. Naast cabaret maakt Manuel al sinds mensenheugenis muziek: solo, met Fratsen en later met Krang. De laatstgenoemde band werd dit voorjaar opgeheven. Uit de voorstelling van gisteravond bleek dat Manuel niet zonder muziek kan: hoewel zijn programma aangekondigd stond onder de noemer ‘comedy’ vulde hij meer dan de helft met muziek.
Manuel heeft een aardige reputatie opgebouwd; hij is keihard en medegenloos. Regelmatig verlaat publiek voortijdig de zaal. Dit keer was Manuels inzet niet anders: hij opende de voorstelling met een tirade tegen zeg maar alles: moslims, christenen, het publiek, homo’s en lesbiennes. De hoofdmoot was gisteravond echter muziek. Daarbij putte hij uit eigen repertoire zodat we liedjes hoorden die hij al lang niet live gespeeld had. Zo bracht hij Fratsen-liedjes als Drinkebroer en In ons dorp. Dat Manuel uit Twente komt, weet nu ook iedereen die er bij was: enkele liedjes gingen in het Twents, maar dat hoeft gelukkig geen probleem te zijn voor de Groningers. André Manuel ontroerde op Noorderzon vooral, waar hij in zijn cabaretprogramma’s normaliter choqueert. Zijn liedjes zijn prachtig, wat tegendraads en zijn blik is uitdagend. Hij weet een hoop humor in de liedjes te brengen zodat de term ‘comedy’, ondanks het lage grappengehalte, misschien toch wel gerechtvaardigd was. (RV)

DONDERDAG 26 AUGUSTUS

Union Suspecte – De Leeuw van Vlaanderen

Een theaterstuk over integratie en de problemen die immigranten ondervinden loopt al snel het risico moralistisch te worden, om maar te zwijgen over het feit dat iedereen al honderden keren vergelijkbare dingen heeft gezien of gelezen. Op het eerste gezicht lijkt Union Suspecte ook in die val te lopen. Tenminste, voordat je de zaal binnenstapt. Als je eenmaal zit en de show begint, is het al heel snel duidelijk dat dit een heel ander beestje is. Chokri Ben Chika, een Vlaming van Tunesische afkomst vertelt het verhaal van een Tunesiër die met vele dromen naar Vlaanderen komt, en vervolgens ziet hoe van die dromen niks terechtkomt. Het stuk kent drie gezichtspunten; de eerste generatie, vertegenwoordigd door Chokri’s vader Habib, de tweede generatie (Chokri zelf), en de buitenstaanders (de muzikanten). Deze worden perfect weergegeven, niet alleen door boeiende monologen, maar ook door spectaculaire muziek en dans. Hoogtepunt is de klaagzang van Chokri die naadloos overgaat in een rapnummer. De Leeuw van Vlaanderen is niet alleen spektakel. Ondanks alle bombarie en show is de afsluitende scène erg ontroerend. Steeds is duidelijk dat het verhaal over echte mensen gaat, een verhaal dat fantastisch wordt gebracht. (MdV)

WOENSDAG 25 AUGUSTUS

The Collective of Natural Disaster – 62 Days

Enkele jaren geleden zijn de stoffelijke resten van een Japanse man in een onbewoond bos gevonden. Bij zich droeg hij een tape recorder met daarop een verslag van de laatste 62 dagen van zijn leven. De man had zich bewust teruggetrokken om zelfmoord door verhongering te plegen. Het Hongaarse gezelschap The Collective of Natural Disasters heeft dit verslag aangepast voor het toneel.
De vloer van het theater is bedekt met een laagje water, daarboven hangen grote plastic bakken met voorwerpen of afbeeldingen die, van boven beschenen, in het water projecteren. Het publiek wordt de zaal ingeleid en zoekt een plaatsje in het water (waterdichte schoenen zijn dus een goed idee). De voorstelling bestaat uit een 50 minuten durende bandopname met daarop het verslag van de Japanner, begeleid door dramatische muziek en surrealistische beelden. Het is een voorstelling van wachten. De eerste tien minuten zijn nog te doen; de beelden zijn nieuw, je kent het verhaal nog niet, en de muziek klinkt spannend. Maar dat gaat, zonder variatie, 40 minuten zo door.
En acteurs? Ja, die zijn er. Die staan tussen het publiek te kijken en te luisteren. Ze hebben verder geen functie. 62 Days is daardoor een voorstelling die al heel snel begint te irriteren. Hetzelfde had in tien minuten, en zonder de irritatie, gezegd had kunnen worden.(MdV)

John Clancy – Horse Country

Twee stoelen en een tafel in een naar zaagsel ruikend oud circuspaviljoen. Houten bankjes waar de splinters je vervaarlijk van tegemoet grijnzen. Een fles whisky gloeit je tegemoet. Als de acteurs hun spel beginnen is de setting meteen duidelijk; een bar waar de drank rijkelijk vloeit en twee mannen hun frustraties verdrinken. Horse Country is geïnspireerd door de klassieker Wachten op Godot, waarin twee mannen wachten op iets onduidelijks, zonder te weten hoelang ze dat al doen. Horse Country geeft dat gebrek aan tijdsgevoel weer door het stuk te beginnen en eindigen met exact hetzelfde moment; je zou Horse Country onafgebroken kunnen bekijken. Het eerste half uur is vermakelijk. De acteurs zijn spraakwatervallen en weten het publiek te boeien met hun mono- en dialogen over niks. In de tweede helft wordt de bedoeling duidelijk: het is een aanklacht tegen de letterlijkheid. Mensen willen niet langer surrealistische kunst zien; ze willen het herkennen. De acteurs zien zich als vertegenwoordigers van het eerste. Het ligt er alleen zo dik bovenop. Op een gegeven moment steekt een acteur een tirade af over hoe surrealistisch toneel door iedereen anders wordt gezien, en hoe dat ook voor Horse Country geldt. Maar dat wordt er zo sterk ingehamerd, dat die verschillende percepties onmogelijk worden. Niemand die nog denkt dat het stuk ergens anders over zou kunnen gaan.(MdV)

DINSDAG 24 AUGUSTUS

Big M

De Volkskrant omschreef de opblaasbare tent al als een ruimteschip vol met vrolijke video’s. Barbara de Preter van Big M verklaarde in diezelfde krant: ‘Ons instituut wil mediakunst toegankelijk maken en een nieuw publiek aanboren’. Dat ’toegankelijk maken’ wil zeggen ‘gratis entree’. Ons is in dit geval het Nederlands Instituut voor Mediakunst. Uit het uitpuilende archief selecteerde het instituut 38 filmpjes van 29 internationale kunstenaars. Nou wil ik niet net gaan doen alsof ik gister alles heb gezien, maar Big M geeft een mooie dwarsdoorsnee van de hedendaagse videokunst. Manco is alleen dat er weinig rekening wordt gehouden met het concentratievermogen van de gemiddelde toeschouwer. Na 10 minuten houdt driekwart van de mensen het namelijk wel voor gezien. De vier jongetjes naast mij hebben sowieso meer oog voor de futuristische tent dan voor de video’s. Daar komt bij dat niet alle filmpjes even sterk zijn . Morphology of Desire van Robert Arnold en Look at me Standing here van Ezra Eeman lijken bijvoorbeeld wel erg lang te duren. Daartegenover staan toppers als Crying van Adad Hannah (een stilgezette handeling van de performer), Five van Bas van Kootwijk (abstract, kleuren en geometrische vormen) en Papillon d’Amour van Nicolas Provost (fragmenten van de film Rashomon van Akira onderworpen aan een spiegeleffect). Inderdaad, een mooie dwarsdoorsnee!(LD)

MAANDAG 23 AUGUSTUS

Karromato – Het feest van de keizer

Mozart heeft een treiterige huilbaby, een gierige vrouw die hem achterna zit met een koekenpan en een werkgever die binnen een week een opera van hem verwacht. Ondertussen moet hij ook nog twee kibbelende zangeressen bij de les houden en de sullige klusjesmannen van de keizer aan het werk zetten. Alle reden tot paniek in het poppentheater en schimmenspel Het feest van de keizer van het Tsjechische gezelschap Karromato. De uiteindelijke opvoering is een succes, maar dan heeft de arme componist al heel wat ongelukjes en pesterijen moeten doorstaan. Wie Karromato twee jaar geleden ook al op Noorderzon gezien heeft weet wat te verwachten. Dit is poppenspel van de allerhoogste plank, met prachtige, levensechte marionetten die altijd net iets meer kunnen dan je had gedacht. Jammer genoeg komt de ietwat bizarre, melige humor van Karromato in deze voorstelling minder tot zijn recht. Het verhaal is bij vlagen traag, scènes met onhandige decorbouwers, vallende ladders en vlaggenstokken duren te lang en komen, ondanks de perfecte uitvoering, niet boven het Jan-Klaassen-en-Katrijn niveau uit.(WP)

ZONDAG 22 AUGUSTUS

BlackSKYwhite – Astronomy for insects

Astronomy for instects is een voorstelling zonder gesproken woord, zonder verhaal, zonder progressie, maar mét thema. Volgens het programmaboekje althans: BlackSKYwhite schijnt commentaar te leveren op het debat rond de mens als insect. Nu kan het er aan liggen dat ik me niet in het bewuste debat verdiept heb en de verschillende standpunten niet paraat heb, maar de commentaarfunctie werd me niet helemaal duidelijk. Tenzij BlackSKYwhite heel het debat onzin vindt en ons dat in 75 tergende minuten gedetailleerd uit de doeken doet. Dat klinkt misschien negatiever dan deze postmoderne Russen verdienen, want wat ze doen (in rare pakken bewegen op rare muziek; abstracte dans?) doen ze erg mooi. Alleen is het als toeschouwer ondoenlijk je 75 minuten op mooie plaatjes te concentreren, zonder een verhaal dat houvast biedt. Ruim twintig bezoekers verlieten de zaal dan ook voortijdig. En gediscussieerd over wat de Russen nou bedoelden werd er na afloop volop, maar het debat rond de mens als insect kwam in geen van die gesprekken terug.(JAB)

ZATERDAG 21 AUGUSTUS

Comic Trust – White side story

Feel good theater, zo noemen de Russen van Comic Trust hun werk. En inderdaad: een prettig gevoel is er zeker na het zien van de beslommeringen in het middeleeuwsachtige ‘White Kingdom’. Elkaar in rap tempo opvolgende sketches bieden twee wachters, een jonge prinses en een autoritaire koningin ruimschoots de gelegenheid grappen en grollen uit te halen. Het zijn echter niet zozeer deze vermakelijkheden die White side story de moeite waard maken; vooral de vele mooie beelden blijven hangen. Het uit St. Petersburg afkomstige gezelschap heeft ruim tijd en aandacht besteed aan de vele knappe visualisaties van White side story. Mooi is bijvoorbeeld de openingsscène. Op het podium staat een maquette van het witte, heuvelachtige koninkrijk. Dit blijkt de jurk van koningin, die langzaam ontwaakt uit een diepe slaap. Leuk zijn ook de vele verwijzingen naar film, popmuziek en vooral de computerwereld: Windows, Mortal Combat, een dramatisch in slow motion gespeelde en met filmmuziek ondersteund afscheid en zelfs Shrek komen langs. Het enige jammere is dat voorstelling twintig minuten te lang duurt: vooral het middenstuk weet de aandacht niet vast te houden.(JAB)

VRIJDAG 20 AUGUSTUS

Podium Modern – Off the record

Waar ligt de grens tussen muziek en theater? Een band als De Kift, die donderdag op het program stond, biedt een mengeling van beide. Ook Podium Modern maakt muziektheater, zij het op heel andere manier. Instrumenten gebruiken de drie Belgen en ene Nederlander namelijk niet. De viermansband doet alles met de stem. Beperkingen levert dat echter niet op: werkelijk iedere muziekgenre komt moeiteloos uit de vier mannen. Harmonieuze samenzang met een subtiel gitaartje? Geen probleem. Maar voor agressieve raps draait Podium Modern zijn hand evenmin om. Het meest in het oog springende nummer is Smoke weed: een mengeling van aloude reggae en jaren negentig happy hardcore. Het lied begint met de voor reggae en dancehall zo kenmerkende slome raps, maar gaat al snel naadloos over in het gabbergeweld. Het is een bizar gezicht: vier mannen op leeftijd die in uniforme jasjes en dasjes die over het podium stuiteren. Zelf vinden ze Smoke weed ook het leukste nummer. Als toegift mag het publiek bepalen welk liedje ze nogmaals wil horen. Een aantal vrouwen vooraan roept om het rustieke nummer één, maar de vier op het podium wachten net zo lang met weer beginnen tot iemand om het reggaenummer roept. Lang leve de keuzevrijheid! (JAB)

DONDERDAG 19 AUGUSTUS

Dat het Groningse cultuurfestival Noorderzon voor ieder wat te bieden heeft bleek gisteren al weer op de eerste avond. Ouderen bewonderden met open mond een groepje breakdancers, terwijl een groep scholieren zich prima vermaakte in de ‘Jazzcorner’. Noorderzon programmeert breed en het publiek is bereid tien dagen lang uit het vaste stramien te stappen. Ambtenaar van de burgerlijke stand, vuilnisman, student, dichter en politicus bewegen soepel door elkaar heen en de verzamelde zwerversgemeenschap van de stad doet goede zaken. Verbroedert cultuur, of zijn het gewoon het prettige weer en de drank die wonderen doen? Hoe het ook zij; deze eerste avond belooft veel goeds voor komende dagen.

Feria Musica – Le vertige du papillon

In Nederland denken we bij circus al snel aan Herman Renz en de Russische Staatsen. Er is echter meer in de wereld van clowns en trapezeberijders. In veel buitenlanden bestaan serieuze circusscholen en de afgestudeerden spelen vaak bij groepen die veel meer dan een lach en een traan bieden. Het Belgische Feria Musica is zo’n club die het ouderwetse circus tot een moderne kunstvorm heeft omgewerkt. Een band op het podium begeleidt de vier jongens en drie meisjes die knappe kunstjes afwisselen met verbazingwekkend mooie choreografie.
De opening, waarbij de Nederlandse Linde Hartman prachtige stunts uithaalt in een stoffen trapeze, die tevens als hangmat dienstdoet, is het indrukwekkendste deel van de voorstelling. Wat zij in de lucht doet, doet een ander meisje op de grond achter haar. Dit synchrone ballet maakt van deze standaard circusact een waar kunstwerk. Ook in het vervolg van de voorstelling is het steeds weer de dans die de aandacht trekt. Le vertige du papillon mag ondanks een figurerende clown eigenlijk geen circus heten; het is veeleer een goed toegankelijke en tegelijkertijd indrukwekkende dansvoorstelling, waarin bij vlagen naar het vermaak van de familie Renz wordt verwezen.(JAB)

De Kift – El Kift

Rond half elf betrad het Noord-Hollandse gezelschap De Kift het prachtige aan de centrale vijver gelegen ICE-stage. Hun laatste (opera)album, Vier voor Vier is één van de minst toegankelijke uit het repertoire van De Kift. Daarom putte het gezelschap voor Noorderzon uit haar 15 jarige geschiedenis en speelde hoogtepunten uit hun verleden, vooral van het album Vlaskoorts. Het publiek entertainen met herkenbare nummers stond voorop; er was slechts een tweetal nieuwe nummers te horen.
Dat de organisatie De Kift uitnodigde hoeft geen verassing te zijn; de combinatie van muziek en theater die de Noord-Hollanders brengen past precies bij het format van Noorderzon. Hoewel het geluid af en toe wat te wensen overliet, zo viel de microfoon een aantal keer uit en kon het eigenlijk wel wat harder, wisten ze het publiek rondom de vijver anderhalf uur te boeien.(RV)