‘Eten is een tastbaar bewijs van aanpassing’

Voor de veertiende keer vindt het Babelfestival plaats in het Van Ostadetheater in de Pijp in Amsterdam. Een buurt waar je dagelijks grenzen overschrijdt als het gaat om verschillende nationaliteiten. De klanten van de Surinaamse toko, de Marokkaanse slager en de Nederlandse haringkraam zijn net zo multicultureel en divers als het aanbod van de kramen op de Albert Cuypmarkt.

‘Amsterdam en de Pijp zijn een voorbeeld van hoe verschillende stromingen migranten bij elkaar komen’, vertelt Elianne Attinger, directrice Van Ostadetheater. Via kunst is het mogelijk om nu eens op niet-politieke wijze te onderzoeken hoe de wereld omgaat met integratie of om ernaar te kijken vanuit een persoonlijk verhaal. Op het Babelfestival staan producties van makers met als insteek de ervaringen van migranten. Wie het programma bekijkt valt meteen op dat veel voorstellingen iets te maken hebben met eten.

EetgewoontenEen voorstelling die de bezoekers moeten zien volgens de programmeur van het Babelfestival is Honger van Nanna Tieman. Het is het eerste deel van een drieluik over de mens als eenzaam kuddedier. Honger is autobiografisch. Het is naar aanleiding van een briefje met een noodkreet van een Afghaanse asielzoeker in hongerstaking. Terwijl een deel van het publiek zich te goed doet aan een lunch, luisteren ze naar het relaas van de asielzoeker en het persoonlijk verhaal van gastvrouw Tieman. Zij worstelt met het kopen van een huis, stoppen met roken en de Liefde. Attinger: ‘Het zet de bezoekers aan tot nadenken over hoe hun problemen in verhouding staan met de problemen van de asielzoeker. De voorstelling zet ons ook tot het relativeren van onze eigen sores. Nanna Tieman heeft zo’n scherpe geest, de voorstelling is een echte aanrader. Net als het tweede deel Thuis.’ In het tweede deel van het drieluik spaart Tieman zichzelf niet met haar vooroordelen en verwachtingen. Voor beide voorstellingen heeft ze goede recensies gekregen. Het laatste deel van het drieluik is nog in de maak.  

Programmathema

© LopezLab

Attinger: ‘Het programma vormt zich door de voorstellingen en producties die op dat moment in de verschillende theaters spelen of in ontwikkeling zijn. Het thema haal ik uit de voorstellingen. Dit jaar staan er veel voorstellingen die iets hebben met het thema “Eten”. Het programma van het Babelfestival is dit jaar net een menu van een restaurant. We hadden het voorgerecht Aroma from the other side vorige week woensdag. Dat was een concert met muziek van Umm Kulthum, de beroemdste en meest geliefde zangeres in de Arabische wereld. Je kunt haar vergelijken met wat Edith Piaf betekende voor Europa. Vanaf vrijdag de dertiende begint het hoofdgerecht. We hebben een gevarieerd programma met muziek, voorstellingen en kookworkshops. Aan het einde van de maand hebben we het toetje. Het gezelschap Quelli di Astaroth brengt de voorstelling Venditori in het Italiaans.’

Het Italiaans gezelschap is een amateurtoneelgezelschap dat elk jaar een stuk van de hedendaagse Italiaanse toneelschrijver Edoardo Erba maakt vanwege een stukje heimwee. ‘Quelli di Astaroth is een amateurtoneelgezelschap, maar hun productie paste perfect in het programma. Voor het festival kijken we niet alleen naar producties van professionals en semi-professionals, maar ook de nog niet gevestigde gezelschappen krijgen een kans.’  

Op locatie
Als eenmaal het skelet met voorstellingen staat, vult de programmeur het op met activiteiten die erbij passen. Vanwege het thema eten staan er ook kookworkshops op het programma. Bezoekers kunnen eerst samen met een professionele kok gerechten maken van biologische producten. Na het eten en koken kunnen de deelnemers meteen door naar een voorstelling.

Naast de voorstellingen in het Van Ostadetheater staan tijdens het Babelfestival ook concerten op locatie gepland. Musici van het Nederlands Philharmonisch Orkest spelen in het Multifunctioneel Centrum Coenen-Lydia en samen met de Israëlische U’d speler Haytam Safia zijn de musici te horen in de Openbare Bibliotheek in de Tolstraat. Attinger: ‘Muziek is een goed voorbeeld  van een vorm die taal- en cultuurbarrières voorbij gaat en communicatie en samenwerking zonder problemen mogelijk maakt.’

Supermijlpaal
‘Dit is een bijzonder jaar. Het is een supermijlpaal. Wat er nu gebeurt zijn hele belangrijke signalen. Mensen zien rolmodellen, die vooroordelen weten te overwinnen. In de Verenigde Staten is de eerste zwarte president in de geschiedenis gekozen: Barack Obama. Het is twintig jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel, waardoor de Polen, Hongaren en Tsjechen hier kunnen werken. We lijken langzaam onze vooroordelen te overwinnen,’ zegt Eliane Attinger blij. ‘Wij gaan de grenzen voorbij.’

‘Het festival is voor theaterliefhebbers die het leuk vinden om hun blik van de dagelijkse dingen te halen en hun blik net even iets meer te verruimen. Het festival is zo divers. De meeste mensen krijgen een dikke fronsrimpel wanneer je zegt dat het over migranten en hun problemen gaat, maar de verschillende voorstellingen tijdens het Babelfestival laten zien dat je ook kunt lachen om het onderwerp. Met het festival willen we niet alleen tot nadenken zetten, maar ook de bezoekers een gevoel meegeven. Je kunt een emotie opwekken als je op de emotie werkt.’

Het Babelfestival is nog tot 22 maart in het Van Ostadetheater in Amsterdam.
28 en 29 maart is het Italiaans toetje Venditori van het gezelschap Quelli di Astaroth.