Eindexamenexposities Nederlandse kunstacademies 2006

eGO; eindexamenexpositie
HKU

Half juni leek het alsof er een grootscheepse verhuizing van alle oudere bronzen beelden in het centrum van Utrecht op stapel stond. Willibrordus op het Janskerkhof, de vrouw op het gevleugelde paard op de Stadhuisbrug, de merry met veulen van Pieter d’Hont aan de Sint Jacobsstraat; allemaal waren ze gemarkeerd met rood-wit lint en ingepakt in kartonnen verhuisdozen. Het bleek te gaan om een undergroundactie van studenten van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Ze wilden hiermee de aandacht vestigen op nieuwe kunst in de stad; in het bijzonder op de eindexamenexpositie van deze zomer.

Enige tijd later sprongen teksten in het oog die de gevel van de Toren van Babel – de voormalige huisvesting van de Sociale Dienst Utrecht – bekleedden: ‘beleef me, bekeer me, belief me, betast me, bepaal me.’ Op deze locatie werd van 22 tot en met 25 juni eindexamenwerk gepresenteerd van studenten van de faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving van de HKU. Ook binnen is een wand bedekt met buttons met teksten van grafisch kunstenaar en oud-student Martijn Engelbregt, die samen met artistiek leider Paul Gofferjé en tentoonstellingsontwerper Bart Guldemond het concept en thema van de expositie bedacht: eGO.

Op maar liefst negen verdiepingen van de Toren van Babel is werk te zien van studenten Fotografie, Illustratie, Grafisch Ontwerpen, Interieur architectuur, Stedelijk interieur architectuur, Modevormgeving, 3D Design, Kunst & techniek (Design Technology) en Kunst & educatie (docentenopleiding). Voor het eerst is er ook eindexamenwerk te zien van studenten Kunst & economie (Visual Art and Designmanagement). Het afstudeerwerk van de studenten Autonome beeldende kunst is te zien in de ateliers aan de Tractieweg – gelegen op het industrieterrein tussen het Amsterdam-Rijnkanaal en het Julianapark – waar het werk afgelopen jaren ook tot stand is gekomen.

Poike Stomps, Oversteek. Kruispunten in Amsterdam

Het is onmogelijk om alles in één middag goed te bekijken, maar het wordt duidelijk dat op de afdeling fotografie veelbelovend werk is gemaakt. Een aantal fotografen heeft de stad of streek van herkomst gedocumenteerd of in een enkel geval geënsceneerd (Friesland, Brabant, Almere). Zo maakte Joyce van de Ven een beeldverslag van Carnaval zoals dat in het dorp Knegsel -onder Eindhoven -jaarlijks wordt gevierd. Iebeltje van der Spoel brengt met het fotoboek Machtig Mooi een ode aan haar overleden vader door oude tractoren en motoren die hij verzamelde te fotograferen. De sobere vormgeving van de publicatie is geïnspireerd door haar vaders notitieboekje. Sara Keijzer plaatst met haar poëtische architectuurfoto’s van Plan Haverlei bij ‘s-Hertogenbosch kanttekeningen bij dit soort postmoderne, sprookjesachtige, maar ommuurde woonwijken. Poike Stomps toont een serie kleurenfoto’s die zowel de emotionele als de bedrijfsmatige kant van de dood in beeld brengt. Daarnaast werkt hij aan de serie Oversteek. Kruispunten in Amsterdam waar de oversteek van voetgangers op een Amsterdams zebrapad kan worden herbeleefd. Stomps flitst tijdens het fotograferen de voorbijgangers in waardoor ze als het ware los komen te staan van de rest van het straatbeeld. Het alledaagse beeld van de verkeersstroom verandert hierdoor in een filmdecor waarin toevallige passanten zich bewust lijken te worden van elkaar en waarin een ontmoeting tot de mogelijkheden behoort.

Poike Stomps, Oversteek. Kruispunten in Amsterdam

Bij de autonomen zijn veel verschillende media te zien, die uitgebreid worden verkend en onderzocht: potlood- en houtskool(muur)tekening, schilderkunst, aquarel, keramiek, textiel, fotografie, videokunst, en installaties met gemengde technieken waar ook vaak videokunst deel van uitmaakt. De (genomineerde) serie So beautyfull, so appealing van Maartje van Buuren staat daarin op zichzelf. Van Buuren maakt stillevens en installaties van onder meer venkel, kikkererwten, aardbeien op een bedje van ingedroogde appelsap of limonade. Ze vindt schimmels interessant vanwege hun esthetische kracht en het spanningsveld tussen aantrekking en afstoting dat ze oproepen.

Met het project Recycle geeft Marije Kloek oude zwart-wit (vakantie)kiekjes een nieuw leven door ze als uitgangspunt te nemen voor een muurtekening. Deze – soms monumentale – muurtekeningen zijn op het eerste gezicht vrij realistisch, maar bevatten bij nadere beschouwing tal van absurde en humorvolle elementen. De toren van Asperen maakt deel uit van een skyline van oosters aandoende basilieken en minaretten. Het houten huisje op Marken van het gezin in traditionele klederdracht blijkt omgeven door scheepsdrenkelingen. De beren in de berenkuil van Bern doen zich buiten het kader van de foto tegoed aan een hapje mensenvlees. Kloek maakt met haar werk duidelijk dat de context van belang is voor de interpretatie van een beeld; een actueel thema in het tijdperk van de digitale fotografie.

Eén van de leuke kanten van de eindexamenexpositie blijft dat de enthousiaste en trotse jonge kunstenaars zelf aanwezig zijn om een toelichting te geven op hun werk.

All these things that I’ve done – Finalworks 2006
Gerrit Rietveldacademie

All these things that I’ve done – Finalworks 2006, de afstudeertentoonstelling van de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam opende op donderdag 29 juni haar deuren om ze op zondag 2 juli weer te sluiten. Tijdens deze vier dagen vertoonden de afgestudeerde kunstenaars in spe hun werk. We’ve come through staat er al bij de ingang, en razend benieuwd loop ik het eerste gebouw in. De expositie beslaat twee enorme gebouwen die van top tot teen gevuld zijn met afstudeerprojecten en ook in de tuin is nog het een en ander te zien. Een selectie van de grote hoeveelheid werken:

In de hal bij de entree staat een enorme witte vierkante doos van Anders Gydan. De doos is van binnen geheel bekleed met kussens. Het intrigeert je en je wordt uitgenodigd om op kousenvoeten binnen te stappen, maar wat dan? Dat blijft onduidelijk.

Nadler en zijn evenbeeld (Fotografie Peter Karsch)

Op de afdeling VAV (Voorheen Audiovisueel) valt het werk van Michelle Meckel op. Zij heeft een sprookjesachtige wereld gecreëerd waarin niets is wat het lijkt. Aan een kant van de ruimte staat een enorm kaartenhuis dat is gemaakt van multiplex, in het raamkozijn staan piepkleine vogelhuisjes die bij nader inzien van vilt blijken te zijn, een kolom boeken (of plankjes?) bestaat helemaal uit gaffatape. Het lijkt een soort Alice in Wonderland, mede door de enorme zwart-wit portretten van haarzelf (?) als kind en een grote ouderwetse familiefoto.

Ook Nir Nadler maakte indruk met zijn werk doordat hij in een goed doordacht en allesomvattend concept had. Aan de muur hangen foto’s van zijn ‘campagne’ waarop te zien is hoe hij door het land trekt als politieke leider, zijn speeches houdt en de burgers de hand schudt. Draai je je om, dan sta je ineens oog in oog met Nadler. Even denk je dat hij het echt is, maar dan blijkt het een ‘levensechte’ pop te zijn. De pop ziet er zo echt uit, omdat het zelf haartjes op de vingers heeft en kleine rimpeltjes bij de ogen. Verward kijk je van de pop naar de foto’s en het is niet duidelijk hoe die foto’s gemaakt zijn. Pas wanneer de kunstenaar zelf binnen komt lopen, valt het kwartje. De pop is Nadler en andersom. Het was dus niet de pop die op de foto’s staat, maar Nadler zelf. Volgens eigen zeggen, draait het in zijn werk om de identiteit van de mens en hoe deze zich verhoudt tot zijn sociale omgeving.

Nieuw dit jaar is het afstuderen van de eerste lichting Schrijven, voorheen de richting Tekst en Beeld. Hoewel de studierichting doet vermoeden dat het enkel om teksten gaat, blijkt het in de praktijk vooral om de combinatie tekst en beeld te draaien, en soms zelfs alleen maar om beeld. Zo heeft Annemieke Gerrist een tekening en een video gemaakt over een wandeling door het lege Stedelijk Museum, waarbij geen woord gesproken wordt. Klaske Oenema combineert wel tekst en beeld, maar dan in gezongen vorm. Zij zingt haar teksten en laat tegelijkertijd beelden van landschappen zien.

Werk van Kostas Koutsospyros

In het trapgat hangt een enorm bouwwerk geheel gemaakt van computeronderdelen. Het is een soort buitenaards wezen dat zich in het trappengat heeft gestationeerd. In een ruimte verderop hangt ook zo’n bizar gevaarte. Vanuit de verte lijkt het een wapen, maar dichterbij gekomen blijkt dat het opgebouwd is uit computeronderdelen en toetsenborden. Wil Kostas Koutsospyros hiermee zeggen dat de steeds vernieuwende technologie leidt tot oorlog, of dat de technologie tot de ondergang van de mensheid leidt?

Er was nog veel meer te zien, zoals de veelal goede korte filmpjes, de modepresentaties, veel fotografie, architectuur, keramiek, grafische vormgeving noem maar op. Helaas is de eindexamenexpositie niet meer live te bewonderen, maar gelukkig kun je voorlopig op de website van de Rietveld Academie op de speciaal voor de afstudeerexpositie ingerichte pagina’s veel van de werken op je dooie gemakkie bekijken en zelfs al je brandende vragen aan de kunstenaars persoonlijk mailen.