NFF: De SS-olifant in de kamer

Dagboeken van een Olifant is een Duitse documentaire over een thema dat Pigaht niet kon slijten aan een Duits filmfestival. Kleinkinderen die ontdekken dat hun opa een SS-er was zijn er genoeg, en films erover ook, aldus het festivalbestuur. Desondanks blijven documentaires als Dagboeken van een Olifant fascinerend.

Pigaht voert gesprekken met haar ouders, haar broer en een historicus die nog eens wat gruweldaden van de SS oprakelt. Mooi om te zien zijn de verschillende manieren waarop de geïnterviewde familieleden tegen Opa Günter aankijken. Pigaht’s vader wist van het verleden af, en kan daar goed mee leven. Voor haar broer geldt hetzelfde. Haar moeder daarentegen heeft er, net als Pigaht zelf, grote moeite mee. De spanning tussen Pigaht’s ouders creëert de olifant in de kamer.  Het verleden van hun (schoon)vader is onbespreekbaar geworden en leidt altijd tot ruzie.

Boeiende facetten
De ongedwongen manier van documenteren is prettig, mede doordat Pigaht een cameraman heeft ingezet. De gesprekken zijn zo een stuk rustgevender gefilmd dan bij de home-made documentaires waarbij de makers zo opgaan in hun eigen verhaal – hoe interessant ook – dat ze vergeten dat er statieven bestaan. 

Pigaht’s wat naïve houding, niet zo bewust aangenomen als Louis Theroux dat lijkt te doen, weerhoudt haar van een zwartwit oordeel. Ja, haar opa heeft oorlogsmisdaden begaan, maar hij was ook een lieve opa, een zorgzame echtgenoot en een empathisch persoon. De innerlijke tweestrijd wordt niet opgelost, maar is mede daardoor boeiend om te zien.