Film / Achtergrond
special: Miami Vice (1984-1989)

MTV cops

‘MTV cops’. Naar verluidt waren het slechts deze twee woorden die het memo behelsden waarin Brandon Tartikoff, de president-directeur van NBC Entertainment, het concept uiteenzette voor de serie die niet alleen één van de populairste series van de jaren tachtig zou worden, maar die ook als geen enkele andere televisieproductie datzelfde decennium zou definiëren: Miami Vice. Het kenmerkende karakter van Miami Vice school niet zozeer in de traditionele opzet van het politieduo, iets dat kijkers al gewend waren van series als Starsky & Hutch, Dragnet en Cagney and Lacey, maar in de allesoverheersende nadruk op stijl, dikwijls ten koste van de geloofwaardigheid van plots en personages.

De serie verhaalde de lotgevallen van twee politieagenten, Sonny Crockett (Don Johnson) en Ricardo Tubbs (Philip Michael Thomas), werkzaam bij de narcoticabrigade en zedenpolitie te Miami, Florida. Hun leidinggevende was de zwijgzame en immer intens kijkende Lt. Martin Castillo (Edward James Olmos), terwijl de acteurs Michael Talbott en John Diehl in hun rollen van detectives Stan Switek en Larry Zito zorgden voor een komische noot.

Trendy

~

Teneinde hun werk te kunnen uitoefenen in de door drugs en louche Zuid-Amerikaanse criminelen gedomineerde onderwereld van Miami, deden Crockett en Tubbs zich voor als drugdealers, compleet met de opzichtige kleding en auto’s die bij hun undercoverpersonages pasten. Crockett hulde zich in loszittende Italiaanse sportjasjes, T-shirts, linnen broeken en instappers (zonder sokken) en scheurde onophoudelijk door de stad in een Ferrari Daytona Spider (later in de serie verruild voor een witte Ferrari Testarossa) naar zijn luxueuze woonboot in de haven of naar zijn andere scheurijzer, een Scarab speedboot. Tubbs’ garderobe bestond uit nauwsluitende Italiaanse kostuums, gedragen op zijden overhemden, terwijl hij graag achter het stuur kroop van een mintgroene Cadillac convertible.

Hoe deze twee agenten hun luxueuze levensstijl konden bekostigen van hun magere inkomsten als agenten, werd afgedaan als een plottechnisch terzijde. Realisme werd in de serie veelvuldig opgeofferd aan trendy modebewustzijn en het was juist deze bewuste nadruk op stijl die zo tekenend was voor de oppervlakkige en materialistische Zeitgeist van de jaren tachtig. Of Miami Vice een exponent dan wel katalysator was van dit doorgeschoten stilisme, of dat de serie dit juist op slinkse wijze bekritiseerde, vormt vandaag de dag nog slechts een discussiepunt voor cultuurwetenschappers en trendwatchers.

Politiek commentaar

~

Vast staat echter dat Miami Vice toentertijd the hottest thing around was. Grote namen uit de popmuziek, sportwereld en media verdrongen zich voor een gastrolletje in een aflevering. Opmerkelijk is ook het feit dat ondanks de grote populariteit van de serie (en de daarmee gepaard gaande nadruk op kijkcijfers) Miami Vice politiek controversiële kwesties niet uit de weg ging. Meerdere afleveringen legden een direct verband tussen Amerikaanse politieke en militaire inmenging in Midden-Amerika, de financiële ondersteuning door Wall Street van de drugshandel en het feit dat de Amerikaanse overheid drugscriminelen opzettelijk ongemoeid liet, soms in ruil voor informatie, soms omdat een deel van de opbrengsten van de drugsverkoop werden aangewend voor geheime Amerikaanse militaire operaties.

Toch wekte dit politieke commentaar in de serie vaak een gevoel van ambivalentie op, gezien de overduidelijke fascinatie voor rijkdom, materialisme en opzichtig consumeren die het Reagan-tijdperk behelsden. Miami Vice vormde een bevestiging van niet alleen deze levensstijl, maar ook van de politieke en culturele dogma’s van de jaren tachtig, terwijl de serie deze tegelijkertijd ook bekritiseerde. In hoeverre het mogelijk is beide succesvol te doen, zonder partij te kiezen, is een vraag die wellicht door het huidige kijkerspubliek kan worden beantwoord.

Corruptie

~

Ook het probleem van corrupte agenten passeerde veelvuldig de revue, individuen die oftewel geen weerstand konden blijven bieden tegen de alomtegenwoordige corrumperende invloed van geld waarmee zij dagelijks werden geconfronteerd, of lieden die al zo lang undercover waren dat zij, blootgesteld aan de voortdurende dreiging te worden ontmaskerd en gedood, de realiteit uit het oog verloren of verstrikt raakten in een morele schemerzone.

Dit was zo’n pregnant probleem dat zelfs Sonny Crockett er in één van de latere seizoenen van de serie persoonlijk mee te maken kreeg, hoewel de schrijvers van de serie dit legitimeerden door hem te laten lijden aan geheugenverlies: door een bij een explosie opgelopen hoofdwond blijft Crockett ‘steken’ in zijn undercover-alter ego Sonny Burnett. Een drugsbaron huurt hem in als lijfwacht en desgevraagd schiet Crockett/Burnett zelfs zijn partner Tubbs neer. Slechts door middel van deze kunstgreep kon voor de miljoenen kijkers in de VS en daarbuiten die wekelijks inschakelden naar Miami Vice aannemelijk worden gemaakt dat Crockett ooit te verleiden zou zijn door de duistere verlokkingen van de drugswereld.

Behalve moreel onkreukbaar, waren Crockett en Tubbs ook simpelweg mannen en dus mentaal sterker, niet alleen ten opzichte van het geboefte waarmee zij zich noodgedwongen omringd zagen, maar ook in verhouding tot de vrouwen om hen heen. Het meest duidelijk kwam dit tot uiting in een aantal afleveringen waarin Crockett en Tubbs’ vrouwelijke collega’s Trudy Joplin (Olivia Brown) en Gina Navarro Calabrese (Saundra Santiago) terecht kwamen in situaties waarin zij direct verantwoordelijk waren voor de dood van een drugdealer. Beiden kregen te maken met zware emotionele trauma’s als gevolg van hun daad, terwijl hun evenknieën Crockett en Tubbs bijna schouderophalend van een soortgelijk incident wegliepen. Behalve het taalgebruik in Miami Vice, dat zich uitputte in termen als dude, blow en E-Street shuffle, doen dus ook de man-vrouw verhoudingen inmiddels behoorlijk gedateerd aan.

1,3 miljoen dollar

Scène uit de net verschenen film <i>Miami Vice</i>
Scène uit de net verschenen film Miami Vice

Beeldbepalend voor Miami Vice was de filmische benadering van het medium televisie door kwalitatief hoogstaand camerawerk en de nadruk op beeldexperimenten (met name de snelle montage die de videoclips op muziekzenders als MTV kenmerkt). Het was mede deze bijzondere aandacht voor het cinematografische gehalte van de serie die er voor zorgde dat Miami Vice één van de duurste series van de jaren tachtig werd met maar liefst $1,3 miljoen productiekosten per aflevering. Verder waren het gebruik van eigentijdse popmuziek als muzikale omlijsting van de serie (NBC betaalde soms $10.000 per aflevering voor de rechten op de originele songs) en de synthesizermuziek van componist Jan Hammer vaste ingrediënten. Hammer haalde twee keer de hitlijsten met muziek uit de serie, waarvan verder twee succesvolle soundtracks verschenen.

Verantwoordelijk voor het uiterst trendy gehalte van Miami Vice waren Anthony Yerkovich, de geestelijk vader van de serie, die Tartikoff’s concept concretiseerde in een werkbaar script en zelf tevens als schrijver en producent verantwoordelijk was geweest voor het meer realistische en veelvuldig gelauwerde Hill Street Blues, en een regisseur die tot dan toe slechts twee speelfilms op zijn naam had staan: Michael Mann. Deze zou alle vijf de seizoenen dat Miami Vice werd uitgezonden (1984-1989) als uitvoerend producent optreden. Yerkovich was inhoudelijk verantwoordelijk voor de serie, maar Mann drukte zijn onmiskenbare stempel op de look van Miami Vice. Hij bepaalde het doordachte kleurenschema van de serie, waarbij hij voorschreef dat er geen aardetinten in mochten voorkomen.

Ook de beslissing eigentijdse mode en muziek een prominente plaats te geven kwam van Michael Mann, die de kijker een zonovergoten, of neonverlicht, in roze, groene en turquoise pasteltinten gehuld Miami voortoverde waarin uitgekiend gebruik werd gemaakt van architectonische locaties zoals ultramoderne kantoorgebouwen, strandhuizen en Art Deco-architectuur uit de jaren dertig. Daarnaast maakte Miami Vice de omringende Atlantische Oceaan bijna tot een extra personage in de serie: bijna elke aflevering bevatte één of meerdere strand- en/of bootscènes.

De productie was niet alleen een commercieel succes, ook de critici waren enthousiast: diverse Emmy Awards, Amerika’s hoogste televisieonderscheiding, vielen cast en crew ten deel. Miami Vice werd zowel in als buiten de VS een fenomeen.

Vandaag gaat Michael Manns filmversie in première; distributeur Universal bracht onlangs seizoen 2 van de serie uit.