Prachtige kindermoorden
Mijn favoriete liveplaat is Hoarse van het Amerikaanse 16 Horsepower. Op die plaat klinkt de rockende relicountry van de band rond David Eugene Edwards tegelijk melancholisch en energiek. Diezelfde Edwards maakte al verschillende malen muziek voor het Belgische dans- en theatergezelschap Ultima Vez. Ook Puur, de recentste voorstelling van de groep, is gelardeerd met Edwards klanken. Zo meeslepend als op Hoarse is die muziek niet, maar de voorstelling als geheel wekt wel eenzelfde soort sensatie op.
Het was wel even een lichte teleurstelling, te merken dat Edwards voor Puur geen liedjes had gecomponeerd. Het tegendeel is zelfs eerder het geval; hij speelt vooral met geluidsflarden. Dat fragmentarische past echter uitstekend bij de dansvoorstelling die Puur primair is. Doorsneden met stukken film en toneel krijgt de kijker een versnipperde voorstelling voorgeschoteld.
~
Gearriveerde vernieuwer
Puur-choreograaf Wim Vandekeybus surfte eind jaren tachtig op de zogeheten Vlaamse Golf de Nederlandse, Belgische en Franse theaters binnen. Met geestverwanten als Dirk Tanghe (tegenwoordig Paardenkathedraal) en Ivo van Hove (tegenwoordig Toneelgroep Amsterdam) vernieuwde hij het theater en de dans drastisch. In een mengelmoesje van beeldende kunst, dans, film en theater kwamen soms de wonderlijkste projecten tot stand. Die groep Vlaamse vernieuwers is onderhand al jarenlang arrivé, maar het huidige werk kent vaak nog tekenen van experiment en cross-over. Werkelijk risicovol en vernieuwend zijn hun experimenten doorgaans niet meer, maar het resultaat mag zonder twijfel gezien worden. Zie ook bijvoorbeeld Jan Lauwers’ Needcompany, dat vorig jaar met Isabella’s Room schitterde op het Theaterfestival.
Associatief
Het opvallende van Puur is onderhand ook al niet echt spectaculair meer; het mengen van film, theater en dans is vaker in festivaltenten en op de planken te zien. Wim Vandekeybus is echter een meester in zijn vak, dat blijkt uit alles. Hoewel soms wat langdradig, verveelde de ruim twee uur constant voortassociërende voorstelling me nooit – een prestatie van formaat, gezien mijn aan door-reclame-onderbroken-televisie gewende spanningsboog.
~
In die twee uur multimediale associatieve trip is kindermoord een belangrijk thema. Het begint allemaal in een sektarische omgeving, met mannen die de buitenwereld buiten willen houden, en de binnenwereld willen reguleren. Nu is er echter een vrouw in de groep zwanger. Binnen in haar groeit iets dat de mannen niet kunnen beheersen of reguleren en dat beangstigt ze. In prachtige en aangrijpende beelden, waarin de dansers de longen uit kun ranke lichamen dansen, wordt zijdelings verwezen naar Bijbelse vertellingen en de mythe van Oedipus.
De dansers bewegen soms mooi rustig, om even later door de ronde piste achter elkaar aan te rennen. Er wordt met stokken overgegooid (een spectaculair hoogtepunt) en met stenen geschoven. De filmfragmenten zorgen voor de nodige afwisseling – en hoewel ze het verhaal maar weinig verduidelijken, brengen ze wel een beetje lijn in het geheel. Puur spettert, zoveel is duidelijk. Laat je niet misleiden door de aankondiging van David Eugene Edwards, maar zelfs als je dat wel doet, val je er nog geen buil aan.
Puur is nog te zien t/m 17 april. Zie voor de speellijst de site van Ultima Vez.
