Een totale Entführung (Muziektheater Transparant)

Het verhaal zelf is simpel. Pedrillo (Tom Dewispelaere), Konstanze (Els Dottermans) en Blondje (Annet Malherbe) zijn drie westerlingen, door pech verzeild geraakt en gevangen gehouden aan het hof van Bassa Selim (Najib Cherradi), een heerser ergens in het Oosten. De kapitein Belmonte (Jan Decleir), verloofde van Konstanze, arriveert om hen te bevrijden. Ondertussen heeft Konstanze zich laten verleiden door Bassa, en Blondje, die eigenlijk de vriendin is van Pedrillo, te maken gekregen met avances van Ossim (Stefaan Degand), de bediende van Bassa. Uiteindelijk keren allen terug naar huis, met toestemming van Bassa, die zo de boodschap naar de vreemdelingen in het Westen wil sturen, “dat het een groter genoegen is om geleden onrecht met weldaden te vergelden, dan kwaad met onrecht te verdelgen”.

Zwembadmentaliteit

Niettemin blijft iedereen gevangen in de eigen vooroordelen: moslims zijn primitief en losbandig, westerlingen individualistisch, opgeslokt door mp3-spelers en e-mail. Alle clichés over de tegenstelling tussen Oost en West die de afgelopen jaren de pagina’s van kranten en tijdschriften vulden, komen terug. Zo zegt Blondje van Bassa dat hij een ‘zwembadmentaliteit’ heeft, en maakt daarbij een gebaar van knijpen in billen. De zogenaamde ‘culture clash’ wordt echter al snel ontmaskerd als schijn. Pedrillo merkt op dat in het land van Bassa Selim vroeger een grote cultuur geweest schijnt te zijn: “westers, maar dan oosters”.

Dat de voorstelling niet blijft steken in een voorspelbaar pamflet tegen oogkleppen, komt door de link tussen politiek en persoonlijk leed. Het gevecht van Konstanze tegen de versierkunst van de mysterieuze Bassa is vooral een gevecht tegen haarzelf, en het beeld dat ze van zichzelf heeft gecreëerd, als netjes en beschaafd. Toegeven aan de verlokkingen van het ‘primitieve’ oosten is toegeven dat het beeld van de welopgevoede westerling een illusie is. Als De Vreemdeling niet bestaat, dan De Westerling evenmin. Dit leidt tot een hartverscheurende confrontatie, als Konstanze op het laatste moment weigert om met Belmonte mee te gaan.

Klaagzang

Sowieso staat het stuk bol van de emotionele intensiteit. Zo is er de vondst om ieder personage (op Bassa en Ossim na) te laten vertolken door zowel een acteur als een zanger. Dit weerspiegelt de tweestrijd tussen pragmatisme en emotie. Als er gevochten of bemind moet worden, staan de zangers klaar, voor de voortgang van de plot de acteurs. Het is een grote verdienste van de regie dat dit geen enkele keer tot verwarring leidt.

De spelers weten het rijke palet aan emotionele verwikkelingen met veel klasse tot leven te brengen. Prachtig hoe Blondje een aangrijpende klaagzang van Konstanze over haar Belmonte doorbreekt door te verzuchten: “Zo, nog steeds depressief?”. Met de nadruk op psychologische tweestrijd heb je geen peperdure decors of special effects nodig. Een afgesloten rode ruimte, die een kamer met witte, doorzichtige gordijnen onthult, en een paar stoelen, dat is alles. De kleding is ook eenvoudig, en dient vooral om de stereotiepen te benadrukken: de westerse kapitein in smetteloos wit, de oosterse vrouwen in een muisgrijze burka.

Door Mozarts sprookje te vertalen naar nu, zet Muziektheater Transparant de deuren van de schouwburg rechtstreeks open naar de buitenwereld, die volop in brand staat. Het is daarom jammer dat de gemiddelde bezoeker van een zangspel van Mozart nog altijd hoogopgeleid, blank en boven de dertig is. Als meeslepend gebrachte kritische noot is Een totale Entführung geslaagd, voor middelen om bevolkingsgroepen samen te brengen, en zo de muren tussen hen echt af te breken, moeten we voorlopig nog elders terecht.

Een totale Entführung maakt onderdeel uit van het festival Kunst in Oorlog. Voor een interview met Chris Keulemans, organisator van Kunst in Oorlog, klik hier. Een totale Entführung is verder nog te zien tot en met 26 oktober 2006 in Nederland en Vlaanderen. Klik hier hier voor meer informatie.