Mahler in een twijfelachtig jasje

Een gezin – moeder, vader, dochter – ploegt zijn weg door de sneeuw, de dochter duidelijk ziek en vermoeid. Ze zijn op weg naar een afgelegen huisje aan de rand van een bergmeer, zodat hun dochter er haar laatste adem kan uitblazen. Deze beelden vormen de openingsscenes van The Echo of Being (2020), het jongste Symphonic Cinema-project. Het verhaal is losjes gebaseerd op het leven van Gustav Mahler, een van de belangrijkste laat-romantische componisten uit de negentiende eeuw. Mahlers jongste dochter overleed op jonge leeftijd, en dit dramatische feit zette van Woerkum aan het schrijven. Een biopic is het echter niet geworden: The Echo of Being speelt zich af in het hier en nu en vertelt een modern, fictief verhaal over het verlies van een kind. In deze film winnen de beelden het van het plot: in plaats van een complex verhaal heeft van Woerkum gekozen voor emotieve beelden die het verdriet van de ouders en de spiritualiteit van de dood illustreren. De film belooft een reflectie op het leven, de dood, en alles daarna. 

Psychedelische beelden

Op het podium van de Grote Zaal in TivoliVredenburg staat het gerenommeerde twaalfkoppige New European Ensemble in een sober decor met op de achtergrond enkel een filmscherm. Naast het orkest neemt van Woerkum ook zelf op het podium plaats: hij synchroniseert namelijk live de film met de muziek zodat beeld en geluid precies overeenkomen. Om te vermijden dat de film de muziek zou inhalen, worden de filmscènes afgewisseld met caleidoscopische beelden die een beetje aan een cliché weergave van een LSD-trip doen denken. De abstracte beelden staan in schril contrast met de winterse taferelen waar de kijker op wordt getrakteerd – zo mooi dat je haast David Attenborough’s stem op de achtergrond verwacht. Later wordt duidelijk dat de psychedelische overgangen de binnenkant van een steen moeten voorstellen, waar de dochter tot aan haar dood gehecht aan was. Toch rijst de vraag of er echt geen betere keuze voorhanden was- de schreeuwerige kleuren werken afleidend en dragen weinig bij aan het verhaal.

Sentimentele clichés

Het bijzondere concept van Symphonic Cinema is ook buitenlandse acteurs niet ontgaan en de cast is dan ook zeker niet de minste. Zo wordt de vaderrol vertolkt door de Britse acteur Greg Wise, bekend van onder andere Sense and Sensibility (1995) en The Crown. Amira Casar, die de moeder speelt, vergaarde faam na haar rol in Call Me By Your Name (2017). Helaas maken goede acteurs niet altijd een goede film: de cast doet zijn uiterste best op de perfect uitgevoerde symfonieën van Mahler, maar toch doet het geheel eerder sentimenteel dan ontroerend aan. De vader die met zijn zieke dochter door de kamer danst terwijl de moeder mistroostig toekijkt van achter het raam, of een woedeaanval van de moeder terwijl de sneeuw met dikke vlokken naar beneden valt – de clichés stapelen zich op. Dat is jammer, want het is ongetwijfeld een knappe prestatie om een verhaal te vertellen zonder dialoog. Wat wél werkt is de combinatie van muziek en natuur: de bijna buitenaardse beelden van de bevroren Dolomieten vullen de muziek zo goed aan dat het bijna lijkt alsof Mahler het zelf zo bedacht heeft.

De klassieke muziek was op zoek naar nieuwe, moderne concertvormen en je moet het van Woerkum nageven: die heeft hij zeker geboden. The Echo of Being had alle ingrediënten om te slagen: een goed orkest, een internationale topcast en schitterende beelden, maar slaat toch nét de plank mis. Kun je muziek verfilmen? Aan het concept en de bereidheid zal het niet liggen, dus wellicht lukt het van Woerkum in zijn andere films beter.