Water & Werken, projecten van Lucy en Jorge Orta

De Engelse Lucy Orta is opgeleid als modevormgeefster en woont en werkt in Parijs. Ze is geïnteresseerd in de conceptuele verbeeldingskracht van de mode. Haar creaties bevinden zich op het grensgebied van mode, kunst, architectuur en sociaal activisme. Bij sommige projecten, zoals Orta Water 02, werkt ze samen met haar Argentijnse man Jorge Orta (ook meteen het enige project in te expositie waarin hij een rol heeft gespeeld). Naast het maken van exposities en performances organiseert Lucy Orta ‘diners’ voor mensen uit de mode- en kunstwereld. Ook brengt ze groepen bijeen om gezamenlijk projecten mee te doen, om zo nader tot elkaar te komen. Sociale betrokkenheid is in haar werk een belangrijk aspect.

Slootwater

Orta Water 02 is in Rotterdam voor de tweede keer uitgevoerd in samenwerking met studenten van de Willem de Kooning Academie. De eerste versie van dit project was te zien op de Biënnale van Venetië. Het project bestaat uit vernuftige machines en wagens die water filteren en transporteren. In Venetië werd het water rechtstreeks uit het groene Grand Canal gepompt. In Rotterdam wordt het water uit het nabijgelegen Westersingel gehaald. Dit wordt op zo’n manier gepresenteerd dat je het water kan volgen van de bron naar de eindtap; je loopt bij binnenkomst letterlijk onder de waterleiding door.

In de expositieruimte kun je vervolgens een flesje vers gezuiverd water kopen voor tien euro, de opbrengst hiervan gaat naar een goed doel. Met dit project kaart Orta het wereldwijde probleem van verontreinigd drinkwater aan waar weinigen van ons in Nederland zich dagelijks bewust van zullen zijn. Daarin schuilt haar activisme waarvan je je kunt afvragen of het museum wel het juiste podium is.

Symbolische dorpen

Er zijn in deze expositie eerdere werken van Orta te zien zoals Nexus, Connector en Body Architecture. Getransformeerde aanhangers en grote ‘pakken’ voor meerdere mensen vullen de zaal. Vaak komen thema’s als ‘sociaal isolement’ en ‘overleven’ aan de orde. De serie Connector is gemaakt voor een groep mensen om ze zowel fysiek als sociaal aan elkaar te verbinden; verschillende pakken zijn hier letterlijk met elkaar verbonden. Het zijn zoals Orta zelf zegt: mobile villages of collective wear, wat vrij letterlijk opgevat kan worden. Sommige pakken zijn bijvoorbeeld gedragen bij demonstraties.

Het werk Mobile Village Node 1 bestaat uit een koepeltent waar aan de buitenkant verschillende slaapzakken aan vast zijn genaaid. Een zeer compacte variant op de infrastructuur van een dorp. Orta creëert verschillende wijken (teruggebracht tot een totaal bedekkende slaapzak) met als ‘middenplein’ een koepeltent. Het geheel heeft een erg sculpturaal karakter door de geslotenheid van het materiaal.

Deze lijkt symbool te staan voor het isolement van het individu. De structuur is opgezet om de lichaamswarmte binnen te houden en aan elkaar door te geven, een zeer praktische en effectieve oplossing.

De werken van Lucy Orta zijn eerder van symbolische aard dan potentieel bruikbaar. Ze creëren symbolische ruimtes tussen het individu en zijn directe omgeving in de maatschappij. In het project Refuge wear zijn pakken gecreëerd waarin de drager zich helemaal kan isoleren van zijn omgeving. Op die manier reflecteert Orta op de noodzakelijkheid van persoonlijke ruimte voor elk individu. Voor dit werk heeft ze een aantal jaren dakloze mensen gevolgd en met ze samengewerkt.

Aanhangdorpjes

In de zaal staan een aantal aanhangwagens die zijn getransformeerd tot kleine mobiele dorpjes. Door middel van een gestapelde structuur zouden meerdere mensen kunnen overnachten in een aanhangwagen. Deze mobiele stapelbedden doen denken aan de mobiele woninkjes van Joep van Lieshout, alleen dan veel fraaier. Ook zien we meerdere aanhangwagens die dienen als vervoermiddel voor water. Tenslotte is er nog een verwijzing naar Duchamp. Hetzelfde soort flessenrek als de bekende ready-made wordt in de expositieruimte in gebruik getoond. Logisch met al die flessen water.

Hip activisme

Het werk van Orta krijgt vooral door de precisie en materiele perfectie waarmee ze zijn uitgevoerd, een absurd karakter. Alle materialen zijn met Ortas eigen logo’s bedrukt en uitgevoerd in een breed kleurspectrum. Dit benadrukt de symbolische waarde, de noodzaak van de bruikbaarheid wordt namelijk vertroebeld. Het ontkracht ook haar doel als activiste. Ze geeft met haar projecten niet echt oplossingen, ze kleedt eerder de problemen aan.