Inspiratie

František Bílek, Moeder (1899), Houtskool op papier (in door de kunstenaar zelf vervaardigde lijst). Collectie en foto: Národni Galerie, Praag.

De tentoonstelling in het Drents Museum is samengesteld door Thomas Vlçek, directeur van de afdeling moderne en hedendaagse kunst van de Národni Galerie (National Gallery) in Praag. Hij heeft verschillende werken uitgekozen die goed weergeven waar de Tsjechische kunstenaars zich mee bezig hielden. Het karakteristieke van de Praagse schilderkunst is vooral te vinden in de onderwerpen van de werken. De kunstenaars concentreerden zich voornamelijk op het menselijk lichaam en op het landschap. Deze twee onderwerpen vormen de rode draad door de tentoonstelling.

Westerse oriëntatie

Het verschil met Finse kunst lijkt vooral dat de Praagse werken minder een eigen gezicht hebben. Anders dan Finland speelde Praag in die tijd een belangrijke rol in het West-Europese kunstleven. Er woonden veel kunstenaars, maar er waren ook veel contacten met andere West-Europese kunststeden. Deze contacten zijn onder andere te verklaren door de meer centrale ligging van Praag, waardoor er veel contact was met het Westen van Europa in plaats van met het Oosten, zoals in Finland wel gebeurde. De oriëntatie op West-Europa concentreerde zich voornamelijk op Frankrijk, in het bijzonder Parijs. In de tentoonstelling is duidelijk een weergave van deze inspiratie te zien. Zo zijn er landschappen à la Claude Monet, zoals het landschap van Václav Radimský, vrouwelijke lichamen geïnspireerd op de naakten van Picasso en kubistische figuren die aan het werk van Duchamp doen denken. De inspiratie is zo nadrukkelijk aanwezig dat de Praagse kunst eerder het eigen karakter lijkt te verliezen dan te behouden en daarbij redden de werken het soms niet in vergelijking met hun Franse voorbeelden.

Antonín Slaví?ek, Vallende bladeren (1895), Olieverf op doek op karton. Collectie en foto: Národni Galerie, Praag.

Melancholie

Dit geldt niet voor alle werken. Een aantal ervan, die aan het einde van de negentiende eeuw werden vervaardigd, zijn misschien niet per se kenmerkend voor Praagse kunst, maar het zijn wel mooie werken. Zo is het indrukwekkende Moeder (1899) van František Bílek een mooi voorbeeld van symbolisme. Ook de bewerkte lijst maakt deel uit van de voorstelling. Een ander opvallend werk is Vallende bladeren (1895) van Antonín Slaví?ek, dat zich onderscheidt van andere landschappen in de tentoonstelling door de suggestie van beweging en wind in de bladeren. De warme bruine en rode tinten roepen een gevoel van melancholie op.

Praagse inspiratie

Het is interessant en leerzaam om een voorbeeld te zien van een van de componenten van de Westerse avant-garde en zeker voor een klein museum als het Drents Museum is de tentoonstelling van deze Praagse kunst een aanwinst. Jammer genoeg is de tentoonstelling niet op alle fronten geslaagd. De inrichting is niet spannend, de belichting is soms slecht en een werk als Vallende bladeren lijkt een beetje weggestopt. Van Tsjechische kunst kunnen ze in het Drents Museum echter nog niet genoeg krijgen. Eind maart is er een grote overzichtstentoonstelling te zien van de Praagse ontwerper Borek Sípek.