Het platte vlak

Het meest opvallende aan het Wall House is de muur die dwars door het huis heen gebouwd lijkt te zijn. Voor deze muur zijn drie etages geplaatst. De ronde vormen van de verdiepingen van het gebouw lijken tegen de muur op te golven, of er tegen aan te stoten. De verdiepingen zijn in verschillende kleuren geschilderd; licht oranje, lila en beige.

Wall House #2

Drie ervarings-lagen

De Amerikaanse architect Hejduk (1926-2000) wilde met dit huis een andere woonbeleving creëren, namelijk in een huis waarin je je er constant van bewust bent waar je je bevindt. Dit wordt onder andere veroorzaakt doordat elk van de drie etages een eigen functie heeft. De bovenste verdieping is de woonkamer, daaronder bevindt zich de keuken en op de begane grond is de slaapkamer te vinden. De ruimtes zijn door een lange wenteltrap met elkaar verbonden. Om van de ene ruimte naar de andere te komen, moet je eerst door een kleine gang van glas, waarna je vervolgens door een opening in de muur gaat om een andere ruimte te betreden. Elke beweging van de ene naar de andere ruimte kan van buiten gevolgd worden door het glas tussen de etage en de muur. Zo ben je je er altijd van bewust waar je bent. Achter de muur bevindt zich ook nog een lange gang, die haaks op de muur geplaatst is. Deze lange gang vormt een tegenstelling met de organische vormen in de rest van het gebouw.

De specifieke context van het Wall House is van groot belang voor de kunstenaar die gevraagd wordt om als artist in residence in het huis te verblijven. De Spaanse kunstenaar Javier Marchán (1969) die onder andere aan Goldsmith’s college studeerde, werkt als conceptueel kunstenaar en is een groot bewonderaar van Hejduk. Hij wilde graag deelnemen aan dit project. Zijn periode in het huis was dan ook gevuld met een diepgaand nadenken over het huis en over de architect Hejduk. Marchán benadrukt in deze tentoonstelling vooral het symbolische karakter van een modernistisch gebouw als het Wall House. Elke ruimte heeft zo zijn eigen functie, die de bewoner er toe dwingt zich over te geven aan deze functies. Zo is de slaapkamer alleen bedoeld om in te slapen en zodra je de trap afgaat naar deze benedenverdieping, komt er een kalmte over je die bij deze ruimte hoort.

The Walk (A Forest)

Geen ‘white cube’

Het Wall House is natuurlijk geen white cube waarin het werk van de kunstenaar centraal staat en het gebouw slechts een witte neutrale omgeving is. Het is een woonhuis, dat door de bijzondere architectuur ook de aandacht van de toeschouwer opeist. Daarom moeten de tentoongestelde werken wel binnen de huidige omgeving passen. Toch heeft Marchán soms het contrast opgezocht. De tentoonstelling begint heel krachtig met The Walk (A Forest), een rij van zeventien gedroogde berenklauwen van verschillende grootte. Het getal zeventien verwijst naar de zeventien traptreden die je hebt beklommen voordat je je in deze smalle gang naar het huis en de muur begeeft. Het is een ingetogen rij, het is ook een vreemde gewaarwording. Op het moment dat jij het huis betreedt en het leven zogenaamd door het pand begint te vloeien, word je geconfronteerd met een stilleven van dode planten. Deze zwijgende grijze rij brengt je tot inkeer.

Between Soup and Drift

Vol beweging

Boven in het trappenhuis dat achter de muur geplakt lijkt en eindigt in een kleine koepel, laat Marchán letters en cijfers in de koepel dansen. Op de muur van het midden van de trap tot in de koepel zijn letters geschilderd. Loop je verder de trap op, naar de derde verdieping, dan kom je in de woonkamer. In deze ruimte staan verschillende pilaren. Op het eerste gezicht lijkt de verdeling redelijk onwillekeurig, maar vervolgens valt het je op dat sommige pilaren een lichtcirkel op het plafond projecteren. Dit zijn de pilaren die Marchán tussen die van Hejduk heeft geplaatst. Deze pilaren volgen de ronding van de woonkamer. Ze buigen als een soort serpentine door de ruimte. Ze ondersteunen niet het dak, maar de hemel – volgens Marchan zelf. Beide werken op deze bovenste verdieping suggereren veel beweging, en lijken daardoor heel precies in de architectuur van Hejduk te passen.

Het platte vlak

Het werk dat het beste een weergave vormt van de gedachten en bespiegelen van Marchán over het Wall House, is 12 and the Secret Walkway. Dit werk bestaat uit dertien tekeningen. Tijdens zijn verblijf heeft Marchán onderzocht op welke manier Hejduk is omgegaan met de ruimte. Marchán vond het huis eigenlijk ‘plat’, maar Hejduk heeft wel ruimte toegevoegd (het uitgangspunt van het gebouw is de muur, die je als een plat vlak
zou kunnen beschouwen en tegen dit vlak heeft Hejduk de verschillende etages geplaatst, waardoor er ruimte is ontstaan). Marchán wilde daarom in het Wall House ‘plat’ werk maken, waarin ruimte is toegevoegd. Dit resulteerde in een aantal bespiegelingen over een opvallend gebouw op het platte vlak.