Glamoureuze wreedheid is tijdloos
Modefotografie mag uitdagen, erotisch zijn, gewelddadig zelfs, zolang het product maar wordt verkocht. De fotografie van Guy Bourdin mag dan aan een aantal van deze criteria voldoen, zijn werk is anders. Hoewel de meeste foto’s in de jaren zeventig en tachtig zijn gemaakt, heeft de tentoonstelling de schijn alsof je door de nieuwe Elle bladert, een enorme Elle dan. Maar met de foto’s van Bourdin is meer aan de hand.
 |
| Circa 1978 |
In plaats van de mode staat de voorstelling centraal op de foto’s. Het zijn korte verhalen zonder begin of einde. De foto’s hebben vaak iets gruwelijks, zoals die voor de schoenfabrikant, waarin uit het ene stopcontact een rode vloeistof stroomt, die niet alleen zo rood is als de schoen, maar ook de schijn van bloed heeft. Bourdin neemt ons mee in een wereld waarin lust vermengd is met glamour, schoonheid met dierlijkheid. Halfnaakte vrouwen eten rookworsten uit de zuurkool of staan in sensuele poses naast een strak vormgeven bank. Kleuren vormen een harmonie, maar de voorstelling vormt een tegenstelling met de eenheid die elementen op de achtergrond vormen.
Duistere kant
 |
| Charles Jourdan advertising Spring 1978 |
Wat de foto’s van Bourdin een vreemde bijsmaak geeft, zijn de verhalen die over hem de ronde doen. Hij was veeleisend tegenover zijn modellen, en bovendien waren de eisen nogal vreemd. Elle, het blad bij uitstek om over deze modefotograaf te berichten, vertelt het verhaal van het model dat op een glazen plaat in de felle zon moest liggen. Bourdin begon pas met fotograferen toen ze bijna flauw viel. Dus geen veeleisende Naomi Campbell voor deze fotograaf met duistere kant.
Bruinhouten hokje
Er zijn ook oudere foto’s te zien van Bourdin. Ze mogen blijkbaar niet te veel de aandacht afleiden van de andere werken, want ze zijn tentoongesteld in een kleine houten ruimte midden in de tentoonstellingsruimte van het Foam. Behalve enkele polaroids die Bourdin maakte, hangen er ook natuurfoto’s. Het zijn meestal kleine uitsneden, zoals de foto waarbij hij boomschors van erg dichtbij fotografeert. Die aandacht voor structuur van natuurlijke elementen is ook te zien in enkele modefoto’s, bijvoorbeeld wanneer hij een model in grote ingezoomde grassprieten fotografeert.
Zonder leven
 |
| French Vogue 1977 |
Bourdin probeert te spelen met foto’s, zoals bij de foto waarop een vrouw op straat loopt waar weer een foto van is genomen. Ook de foto vanachter een vissenkom en de verschillende afsnijdingen die Bourdin in zijn foto’s maakt zijn daar voorbeelden van. De beelden zijn strak gecomponeerd en vormgegeven zonder kleine details. Ze lijken verlaten, soms van menselijkheid, eerder nog van het leven. De polaroids die Bourdin maakte op plekken waar hij reportages had, zijn ook desolaat en eenzaam. Ze vormen een contrast met de uitbundige foto’s, maar lijken tegelijk ook op elkaar door de verlatenheid.
Tijdloos
Guy Bourdins foto’s zijn mooi. Ze zijn spannend door bepaalde afsnijdingen of een spel met foto’s in foto’s. In de jaren ’70 en ’80 waren dit vernieuwende modefoto’s waarop het te showen kledingstuk en een mooi plaatje van het model niet meer de enige doelen waren. Bourdin zal de modewereld wakker geschud hebben. Dat is anno 2004 minder het geval. Soortgelijke foto’s zijn te zien in bladen als Elle en Vogue, maar toch is er een verschil. Bourdin is niet scheutig met makkelijke erotiek of een overdaad aan figuren en afbeeldingen. Op Bourdins foto’s gaat het niet om de mode die nu in is of niet. Het zijn beelden met een esthetische kracht die niet uit de modellen voortkomt of uit de dure accessoires. Dat is wat de foto’s tijdloos maakt.
