Zij liegen ook
De fotografie is geen betrouwbaar documentatiemiddel. Fotografen kunnen door middel van de compositie, onderwerpskeuze en belichting ieder beeld manipuleren. In de jaren 80 zorgde dit voor een herleving van de interesse in schilderkunst. Die was expressief, contextgebonden en daarmee eerlijk. In Seeing = Believing nemen vijf kunstenaars echter wraak op de schilderkunst.
ie was expressief, contextgebonden en daarmee eerlijk. In Seeing = Believing nemen vijf kunstenaars echter wraak op de schilderkunst.
In het werk van Michiel van Bakel (Deurne, 1966) wandelen figuren over het stationsplein in Rotterdam. De mensen zijn dun of rekken zich als strepen uit over de achtergrond. Ze doen denken aan vroege schilderijen van Rothko of sculpturen van Giacometti. Deze beelden zijn echter niet eerlijk. De figuren die als spoken boven de bestrating zweven worden ontmaskerd als technisch trucje door de harde tegels.
Valse expressie
De werken van Jacob zijn digitaal geschilderd. Door vormen uit te trekken en weg te rekken bootst hij de handeling van het schilderen na. Het hieruit ontstane werk wordt vervolgens door Jacob overschilderd, gefotografeerd en wederom digitaal bewerkt. Het eindwerk spreekt de bekende taal van de schilderkunst maar kent eenzelfde angstaanjagende precisie als foto’s.
Ook Anna Lange (1969) speelt in haar werk met het idee van de voorstelling. Een tweetal aan de muur gehangen hazen en een speer die ernaast staat, doen denken aan de jacht. Onder de hazen is in neon de tekst ‘Motel Money Murder Madness’ te lezen, afkomstig uit het nummer L.A. Woman van The Doors. De tekst van Jim Morrison, die zelf trachtte onvoorspelbaar en gevaarlijk over te komen, valt goed samen met de andere objecten. Toch blijft de betekenis niet hetzelfde met de toevoeging van de neon letters.
Toevallig samen?
De hazen doen denken aan een snelle advertisingtruc, met als doel gevoelens teweeg te brengen over oerinstincten in de hedendaagse maatschappij. De hazen, speer en tekst lijken met een onschuld van een ‘spontaan’ schilderij bij elkaar gebracht te zijn, maar zijn zeer gericht in hun boodschap.
Seeing = Believing vormt zo een geestig commentaar op het heersende idee van de fotografie als onbetrouwbaar documentatiemiddel. Het laat zien dat er in representatie geen directe waarheid te vinden is. Dit wordt bevestigd door de serie Night at Taxania van Woody van Amen (Eindhoven, 1936), die het Taxat (een door hem gevonden vorm) verheft tot een universele waarheid. Een begrip zo waar als de maan of sterren, waar Van Amen hem toepasselijk tussen heeft afgebeeld als een cynisch commentaar op de legendarische status die aan schilderijen toegekend kan worden.