Kleren maken de vrouw

Moedig, krachtig en rechtdoorzee. De hoofdpersoon van het boek, Rosa Kusstatcher, is al vanaf pagina één een innemend karakter. Als ik-verteller spreekt ze vanuit het heden, 1991, tot ons en deelt ons mee dat de zenuwen hoog oplopen. Die dag zal ze een heel belangrijk persoon ontmoeten, iemand die ze liefkozend aanspreekt met ‘Ma chère’. Op het einde van het boek zal duidelijk worden wie zijn of haar opwachting maakt. Wat volgt, is een lange kennismaking met een vrouw die getekend is door haar verleden. Het boek leest als één lange flashback die zijn aanvang neemt in de Tweede Wereldoorlog, als Rosa nog slechts zestien jaar oud is en met haar ouders en zus woont in de Italiaanse Alpen. Een gebied dat in handen komt van de Duitsers.

Een ellendige start

Waar de ene familie probeert om in het gevlei te komen van de sergeant, de verachtelijke en zwaarlijvige herr Schleiss, houden Rosa, haar zus en moeder de bezetter liever ver van zich vandaan. Maar door toedoen van haar bloedeigen drankorgel van een vader belandt Rosa toch in handen van de vreselijke Schleiss en raakt ze zwanger.

De altijd vriendelijke postbode herr Maier en de innemende soldaat Thomas bedenken een plan om Rosa weg te sluizen uit de bergen, zodat ze een nieuw bestaan kan opbouwen bij een hoogleraar van Thomas in Zwitserland: professor doctor Goldfarb. De getraumatiseerde Joodse professor biedt haar en haar buitenechtelijke kind, een hoogblond jongetje met de naam Laurin (vernoemd naar de postbode), alles wat ze maar nodig heeft. Toch is het niet genoeg voor de jonge Rosa: ze wil namelijk een eigen naaiatelier beginnen en heeft haar zinnen op Parijs gezet.

Noodlot als reisgezelschap

In Parijs komt Rosa terecht bij de grote modeontwerper Christian Dior, in wiens atelier ze de prachtigste creaties ontwerpt. Ze blijft niet onopgemerkt. Niet alleen is ze de lieveling van Dior, ‘le grand maître de la mode’, ook menig andere man verpoost graag in haar gezelschap. Eén man in het bijzonder, de charmante Charles, dingt al heel vlug naar haar hand. Hij is een man die getroebleerd en gebroken blijkt te zijn door de verschrikkingen van de oorlog. Zijn vrouw en kinderen zijn hem ontnomen en hij wil niet meer wonen op een plek die hem herinnert aan de gruwelen van de Holocaust.

Een nieuw bestaan wacht het liefdeskoppel in Rio de Janeiro in Brazilië. De tijd die Rosa doorbrengt in Parijs is dus helaas van korte duur. Het was interessant geweest als de lezer had kunnen smullen van nog meer – zij het zeer onwaarschijnlijke – ontmoetingen met de groten der mode, zoals Chanel (die tussen neus en lippen door genoemd wordt). De meeste hoofdstukken zijn gewijd aan de tijd in Brazilië, wat ook de vraag oproept waarom in de titel wordt verwezen naar dé kleermaakster van Parijs …

Ondanks het feit dat Rosa’s reputatie uitgroeit tot wereldfaam, reist het noodlot haar achterna. Al is er ook zeker één groot lichtpunt in haar leven: haar huishoudster Graça is een grote steun voor Rosa in zware tijden. Een onverwachte vriendschap ontvouwt zich als Rosa zich meer en meer begint te ontfermen over haar hulp in huis. Alles bij elkaar bestrijkt het boek veel grote thema’s: liefde, oorlog, verraad, trauma, en dus ook vriendschap.

Verkeerde vent

Door omstandigheden belandt Rosa uiteindelijk in New York en valt ze in de handen van regelrechte klootzakken. Niet al haar keuzes zijn even logisch en soms ronduit ergerlijk. Hoe sterk ze ook is, de aanwezigheid van één enkele verkeerde vent kan haar status en zelfbeeld behoorlijk doen wankelen. Haar gedienstigheid en nederigheid richting enkele kerels laten duidelijk zien dat haar verhouding tot mannen in haar tienerjaren behoorlijk is verstoord. Sommige figuren in het boek halen het bloed onder je nagels vandaan en de wijze waarop Rosa handelt, stelt je vaak uitermate teleur. Zeker als ze een wel erg opmerkelijk contract aangaat met een man die zijn eigen zaakjes op orde wil stellen en haar als middel ziet om zijn doelen te bereiken.

Door het verhaal heen zie je dat Rosa met iedere aangrijpende gebeurtenis die zich in haar leven voordoet, steeds zakelijker wordt. Haar intuïtie maakt plaats voor de ratio, het verstand. Gedreven door haar intense verdriet schakelt ze haar gevoelens één voor één uit, totdat ze haast als een robot beslissingen neemt. Iets wat zelfs haar naasten haar in het boek aanrekenen. Een onverwachte confrontatie met haar verleden laat zien dat ze haar gevoel slechts in zekere mate kan uitschakelen. Alle opgekropte emoties komen er in één keer uit als ze in de Alpen wordt geconfronteerd met geheimen uit haar verleden.

Grote aantrekkingskracht

Voor fans van Lucinda Riley, Corina Bomann en Anne Jacobs kan het misschien aanvoelen alsof je al eerder van dit verhaal hebt gehoord. Net als in de romans van deze schrijfsters volgen we een jonge vrouw die met haar dappere instelling de weg terug naar boven weet te vinden als ze ver is afgezakt in een diep dal. Daarnaast verweeft het boek romantiek met historie en krijgen we een plot voorgeschoteld waar je ‘u’ tegen zegt. Dit alles is verpakt in een zeer vlotte schrijfstijl en voorzien van een ingenieuze hoofdstukindeling, waarbij ieder hoofdstuk wordt aangeduid met een ander voorwerp: van nagellak tot sierraden en cosmetica. Allemaal benodigdheden om de 63-jarige Rosa voor te bereiden op haar ontmoeting met een zeer innig geliefd persoon.

Net als bij andere boeken uit dit segment (historische fictieve roman), kan men zich ergeren aan óf juist wegdromen bij de geromantiseerde situaties en dramatische keuzes van de hoofdpersoon. Wie een realistisch verhaal opgediend wil krijgen, is hier niet aan het juiste adres. Maar het is een boek dat de liefhebber van dit genre niet kan wegleggen; het lijkt je haast toe te roepen vanaf het nachtkastje. Tip: begin eraan op een moment dat je agenda niets van je verlangt, zodat je het in één ruk uit kan lezen.