Hoe lang doet Drs. P nog mee?

Drs. P stierf in 2015 op hoge leeftijd. Hij is vooral bekend geworden door een eigenlijk beperkt aantal heel grappige liedjes. Die zong hij met een stem die krakerig uit de bocht leek te vliegen. Zoals daar zijn de onverwoestbare ‘De commensaal’, ‘Dodenrit’, ‘Veerpont’ en ‘Zusters Karamazov’. De titels zeggen waarschijnlijk minder dan ‘Er ligt alweer een juffrouw in het trapportaal,’ ‘Troika hier, troika daar’, ‘Heen en weer, heen en weer’ en ‘Tante Constance en tante Mathilde’. Dat hij meer grappigs heeft geschreven is goed bekend, want in twee maanden rolden er van Troika hier, Troika daar vier drukken van de persen.

Ollekebolleke

In het genre van het light verse (‘plezierdicht, zeggen wij’) is Drs. P de bedenker van het ollekebolleke, door hemzelf in een ollekebolleke uitgelegd. Dat gaat in twee kwatrijntjes aldus:

Dactylus! Dactylus!
Ollekebolleke
Tweemaal vier regels
Die rijmen aan ’t slot

Kreet, thema, één woord met
Zeslettergrepigheid
Moeilijk te maken
Maar wat een genot!

Daar komt veel vernuftigheid aan te pas, om niet te zeggen ouderwetse rederijkerij, wat hijzelf ‘onvermoeibaar vakmanschap’ noemt (‘…ik doe zelfbevredigend mijn best’). Dat is niet ieders smaak, maar past wel bij het formele dat aan Drs. P hing. Liedteksten en gedichten kunnen aan de te lange kant of ietwat melig zijn uitgevallen, maar er zijn ook tal van schoten in of om en nabij de roos, dankzij diezelfde creatieve vernuftigheid. Alles is doordesemd van ironie. Voor de meer directe humor moet in ieder geval de slotregel een voltreffer zijn, niet in het minst door het effect van het rijm. Niet onbelangrijk is de charme van zijn stemgeluid, gelukkig beschikbaar op cd’s en YouTube.

Archaïsch

In interviews was Drs. P nooit op ernst te betrappen, ook niet als hij welbespraakt en hoffelijk in archaïsch ambtelijke taal uitpakte tegen de uitwassen die hij her of der waarnam. Het lijkt onmogelijk dat hij privé ook zo sprak, maar uit te sluiten is het niet. En nam hij altijd zijn toevlucht tot ironie? Veel fiducie in de mensheid had hij niet: ‘Onsterfelijke woorden, heldendaden – / En dan? De goede zaak wordt wéér verraden.’

Was Drs. P weleens oprecht geëmotioneerd? Waarschijnlijk toch wel, getuige het ronduit gevoelige prachtlied ‘Troostvogel’. Was hij wel eens geroerd door een gedicht of roman? Opgeblazen dichtregels van Willem Kloos ridiculiseert hij graag: ‘Ik ben een God in ’t diepst van mijn gedachten/ En zit in ’t binnenst van mijn ziel ten troon/ Maar verder ben ik helemaal gewoon/ Met haaruitval en spijsverteringsklachten.’

Proza

Het zal niet bij iedereen bekend zijn dat Drs. P ook het proza beoefende: ‘Reisavonturen’ en ‘Beleefsels, vertelsels en overdenksels’. Voor zijn lol en als bedenker van reclameteksten reisde hij heel wat af, beleefde hij af en toe wel wat, vertelde graag en overdacht soms het een en ander. Sommige reisverhalen zijn boeiend, andere wat toeristisch. Opmerkelijk vrijmoedig, maar allesbehalve ordinair schrijft hij over zijn bezoekjes aan dames van plezier; onvermeld blijft wat zijn echtgenote daarvan vond. Enkele vertelsels zijn flauw, oeverloos of anderszins over the top.

Maar lees hier hoe mooi Drs. P lama’s beschrijft: ‘Ze waren groepsgewijs door het veld getrokken, met de zwaarteloze sierlijkheid die aan balletdanseressen wordt toegeschreven. Hun gezichten hoorden echter niet op de planken thuis, maar in de loge. Hun blik – door een onzichtbaar lorgnet – verried misprijzen over het gebodene. Wie door een lama werd bekeken, voelt zich zweterig, ongeschoren en verre van interessant.’

In hun voorwoord geven de samenstellers van de bundel een uitstekende kenschets van Drs. P. De Greef en Maurer bevelen hem van harte aan bij met name de jongste generatie, waartoe ook zij zelf behoren. Welverdiend gaat Drs. P nog heel lang mee.