Rijkdom en verveling

Savage Grace is een kil en stijlvol portret waarin de geleidelijke desintegratie van een welgesteld gezin wordt getoond. Regisseur Tom Kalin baseerde zich net als zijn film Swoon (1992) op een echt schandaal dat de Amerikaanse high society opschrikte. Julianne Moore speelt in de film Barbara Daly, de echtgenote van de rijke erfgenaam Brooks Baekeland. Uit verveling en door emotionele verwaarlozing begint ze decadente spelletje te spelen met haar gereserveerde man en haar kwetsbare zoon.

Savage Grace begint bij de geboorte van Antony, de enige zoon van het echtpaar. De film volgt de groeiende conflicten binnen het gezin in verschillende episoden die zich afspelen in de jaren zestig en zeventig. De relatie tussen Barbara en Brooks is al vanaf de eerste scènes gespannen. Julianne Moore speelt Barbara met gepast koel snobisme en een arrogante gevatheid, terwijl Brooks door een beheerste Stephen Dillane wordt vertolkt. Als Antony een puber is verblijft het gezin in Spanje, waar ze de tijd verdoen door sierlijk te niksen in villa’s aan de Spaanse kust. Hier wordt ook de seksuele ambiguïteit van Antony merkbaar. Antony ontmoet een meisje dat uiteindelijk valt op Brooks; tegelijkertijd voelt hij een aantrekkingskracht voor een Spaanse jongen. Nadat Brooks er vandoor gaat met Antony’s Spaanse vriendin blijft hij alleen achter met zijn moeder. De relatie tussen beiden begint daarna incestueuze trekken te vertonen.

Serene steriliteit

Kalin heeft een scherp oog voor de details van rijkdom. Interieurs zijn stijlvol gevangen in de look van de decennia waarin de film zich afspeelt. De mediterrane scènes hebben een serene sfeer van een exotisch toevluchtsoord en de precieze cinematografie weet de personages te vangen als in officiële schilderportretten van rijken en welgestelden. Met deze kille schoonheid weet Kalin de pure oppervlakte te benadrukken van de materiële status van de hogere klassen. De film speelt met romantische clichés, die op een ongebruikelijke wijze worden gehanteerd. De mooie beelden en de weelderige soundtrack hebben iets theatraals en onwerkelijks met een onheilspellend randje. De Spaanse stranden en de chique interieurs zijn misschien wel benijdenswaardig, ze vormen tegelijk de gouden kooien die de personages nodig hebben om zich van de buitenwereld af te zonderen.

De film is minder geslaagd op narratief vlak. De onhandige verteltrant die grote sprongen maakt in de tijd is een zwakke fundering voor de dramatische spanningen tussen de voornaamste karakters. Conflicten worden slordig uitgewerkt en bepaalde personages die belangrijk zijn voor het verhaal, verdwijnen op een vrij plotselinge wijze uit de film. Het koele milieu vergt veel inlevingsvermogen van de kijker. De zelfingenomen en snobistische Baekelands weten dat zij leven in een wereld zonder materiële zorgen. Rijkdom biedt hen de mogelijkheid zich te verliezen in geraffineerde spelletjes met anderen en uiteindelijk met zichzelf. Deels doet dit denken aan de verwende studenten uit Kalins Swoon, gebaseerd op het bestaande moordenaarsduo Leopold and Loeb (tevens de inspiratiebron voor Hitchcocks Rope), die besluiten om de perfecte moord te plegen.

Kwetsbare snobs

De cast weet over het algemeen de sfeer van decadente verveling en de emotionele gevolgen daarvan goed te verbeelden. Moore is, als de matriarch die pervers is in haar uiteindelijke tederheid naar haar zoon, de dramatische kern van de film. Eddie Redmayne is overtuigend als gekwelde zoon. Met zijn onnatuurlijke schoonheid en zijn koele spel weet hij zijn personage gelijk iets duisters mee te geven. Dat Savage Grace niet raakt heeft grotendeels te maken met de emotionele afstand tussen de kijker en de personages naarmate de film naar zijn schokkende conclusie toewerkt. Uiteindelijk is die afstand misschien ook het onderwerp van Kalins film. De verleidelijke schijnwereld van ongekende rijkdom wordt een hel als je het contact met de werkelijkheid en met anderen verliest.