Een ster van wereldformaat

The Caine Mutiny

Het slordige en ongeorganiseerde marineschip Caine krijgt een nieuwe kapitein, Queege (Bogart). Hij wil van de Caine weer een eersteklas marineschip maken en doet dat met strenge hand. Niet alleen zijn zijn methodes streng, maar ook erg eigenzinnig en absurd. De bemanning gaat gebukt onder zijn rare grillen en enkele commandanten vertrouwen de labiele Queege de leiding over het schip niet mee toe. Wanneer het schip in een zware storm komt en Queege niet capabel lijkt om zonder kleerscheuren uit de benauwde situatie te geraken, besluiten de commandanten om hem af te zetten en de leiding van het schip over te nemen. Tijdens een rechtszitting moet duidelijk worden of dit een gerechtvaardige actie was of dat dit onder muiterij valt.

The Caine Mutiny, gebaseerd op het Pulitzer-winnende boek van Herman Wouk, is de enige kleurenfilm uit de box en was één van Bogarts latere films. De film werd genomineerd voor zeven Oscars, waarvan er één voor Bogart was. Het is bij lange na niet zijn meest gedenkwaardige film, maar hij bij tijd en wijlen laat hij acteerwerk van de bovenste plank zien. Bijvoorbeeld in de fantastische scène in de rechtszaak waarin je kapitein Queege tijdens zijn minutenlange speech in één lang shot langzaam paranoïde ziet worden.

Dead Reckoning

In een flashback zie je hoe Rip (Bogart) aan een pastoor vertelt hoe hij met zijn medeparachutist en kameraad Johnny na de oorlog als VIP’s worden teruggevlogen uit Frankrijk. Wanneer Johnny tijdens de reis de benen neemt en enkele dagen later verkoold in het mortuarium opduikt, gaat Rip op onderzoek uit. Hij komt tot de ontdekking dat Johnny verdacht werd van moord en dat dit iets te maken heeft met een illegaal casino en de bloedmooie nachtclubzangeres Coral (Lizabeth Scott). Uiteraard krijgen beiden al snel verliefde gevoelens, maar is de sexy Coral wel zo onschuldig als ze doet voorkomen?

In Dead Reckoning speelt Bogart een rol zoals hij zo vaak doet: de cynische, onafhankelijke, hard-boiled detective die tijdens een speurtocht kogels moet ontwijken, lijken uit verschillende kasten ziet rollen en mooie maar mysterieuze dames ontmoet (al is hij officieel geen detective in dit verhaal). De heerlijke cynische gesprekken, dubbelzinnige opmerkingen en pakkende one-liners: Bogart is in topvorm.

Sirocco

Is een film succesvol, dan wordt er al snel gekeken hoe veel geld eruit gehaald kan worden. Vaak komt er een sequel, soms een soort kopie waarin enkele dingen veranderd worden maar de basis hetzelfde is. Dit laatste is het geval geweest met Sirocco, die gemaakt is met Casablanca in het achterhoofd. Ook hier is de setting een Arabisch land bezet door het Franse leger, is er een strijd om een vrouw en om belangrijke reispasjes. Harry Smith (Bogart) is een clandestiene wapenhandelaar in Syrië die in de clinch komt met kolonel Feroud van het Franse leger doordat hij wapens levert aan opstandige rebellen en omdat hij flirt met Violette, zijn vrouw. Wanneer zijn praktijken aan het licht komen, wil hij samen met Violette vluchten naar Caïro.

Met Sirocco is dus duidelijk geprobeerd het succes en het niveau van het acht jaar eerder uitgebrachte Casablanca te halen, maar de makers hebben op beide gebieden gefaald. Op zich is Sirocco geen slechte film, maar wanneer je je zo duidelijk een voorbeeld stelt, word je ook op basis van die vergelijking afgerekend. Sirocco is minder scherp, minder smaakvol en minder sfeervol dan Michael Cutriz’ klassieker. En minder origineel.

In a Lonely Place

Net als Dead Reckoning is In a Lonely Place een echte ‘whodunit’ met het tempo van een sneltrein. Bogart speelt Dixon Steele, een scenarioschrijver die de opdracht krijgt om van een middelmatig boek een goed filmscript te maken. Hij is moe, heeft geen zin in lezen en laat daarom Mildred, een garderobejuffrouw in zijn favoriete restaurant, hem het boek thuis voorlezen. De volgende ochtend wordt Mildred vermoord aangetroffen. Steele is de hoofdverdachte, maar zijn buurvrouw Laurel (gespeeld door Gloria Grahame) verschaft hem een alibi. Ze worden verliefd, maar steeds meer dingen wijzen erop dat Dixon toch de moordenaar is.

In deze fim van regisseur Nicholas Ray (Rebel Without A Cause) speelt Bogart speelt erg sterk. Geen seconde in de film weet je als kijker of je zijn verhaal kan vertrouwen of niet. Grahame speelt ook opvallend sterk en dat zorgt voor evenwicht. Er zijn niet veel actrices die Bogart evenwicht kunnen bieden – zelfs een wereldster als Ingrid Bergman moest in Casablanca Bogart duidelijk als meerdere erkennen. Wat verder opvalt aan In A Lonely Place is dat de film, die erg doet denken aan Sunset Boulevard, eindigt in een soort anticlimax. Het is echter wel een erg interessante: eentje die je aan het denken zet. De extra’s bevat een redelijk interessant interview met regisseur Curtis Hanson (L.A. Confidential, Wonder Boys) die spreekt over zijn bewondering voor de film, en een korte maar voor liefhebbers van de technische kant interessante documentaire over het restauratieproces van de film.

Sahara

Vlak voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog werd ook Hollywood als wapen tegen het nazisme en fascisme ingezet. Veel speelfilms waren doorspekt met propagandistische retoriek waaruit bleek dat de Duitsers monsters waren en de geallieerden de ene heldhaftige daad na de andere deden. Zo ook in Sahara. Bogart speelt Joe Gunn, een Amerikaanse kolonel die met een tank door de Sahara ten strijde trekt tegen de Duitsers en Italianen. Onderweg komen ze allerlei soldaten tegen, geallieerden en vijanden die allemaal in de tank kruipen en zo een gemêleerde groep soldaten doen ontstaan die de Sahara doorkruist.

Sahara, genomineerd voor drie Oscars, is een van de subtielere oorlogs-, dan wel propagandafilms. In veel films ligt de boodschap er zo duidelijk bovenop dat het lachwekkend wordt. In deze film staat de moraal echter in het teken van het verhaal in plaats van andersom. Sahara is een sterke oorlogsfilm met Bogart en ook Lloyd Bridges, die een Britse commandant speelt, die de film meer dan de moeite waard maken.

The Harder they Fall

Wanneer de krant van sportverslaggever Eddie Willis (Bogart) failliet gaat, neemt hij een aanbod aan om persoonlijke persagent te worden van Toro, een reusachtige bokser. Na enige tijd komt Willis er achter dat de managers van Toro duistere zaakjes spelen: afpersing, chantage, omkoping en geweld zijn aan de orde van de dag. Willis wil dit spelletje niet meer meespelen maar wanneer hij er uit stapt, zet hij erg veel op het spel.

Samen met In A Lonely Place is The Harder They Fall de beste uit de box. Bogart haalt aan het einde van zijn carrière het beste in zichzelf naar boven en zet een fantastische Willis neer die tussen twee vuren instaat en duidelijk in strijd is met zichzelf. En net als in Raging Bull zijn de boxscènes fantastisch sfeervol en levensecht. De film werd dan ook genomineerd voor de Oscar voor beste cinematografie.

Humphrey Bogart was echt een ster van wereldformaat. Zijn populariteit was enorm en hij zal nooit vergeten worden. Na het zien van deze films valt echter wel één ding op: Bogart speelt eigenlijk altijd hetzelfde typetje. Nooit eens kruipt Bogart in de huid van de emotionele vader van drie kinderen of van een gehandicapte kunstenaar; altijd is hij de harde, cynische, eenzame stoere man. Maar daar was hij zo goed in dat elke van zijn films weer een genot is om naar te kijken. En ook al zitten zijn allergrootste successen (Casablanca, The Big Sleep, The Maltese Falcon) niet in de box, voor fans van Bogart is deze collectie ultiem genieten.