Taaie kost, maar absoluut de moeite waard

Lincoln opent in 1865 met het bloederige, modderige conflict dat Amerika al jaren in haar greep houdt: de Burgeroorlog. Het Noorden – met Lincoln (Daniel Day Lewis) als president – en het Zuiden strijden tegen elkaar en het slachtofferaantal loopt na al die jaren burgeroorlog tegen een half miljoen. President Lincoln wil het bloedvergieten stoppen en de slavernij afschaffen. Een hele opgave, want het meningsverschil over slavernij is de reden waarom de oorlog überhaupt is uitgebroken. Daarnaast staat Lincolns reputatie zowel bij het publiek als binnen zijn partij op het spel door de vele slachtoffers die zijn gevallen, en heeft hij in zijn privéleven te kampen met zijn verbitterde echtgenote (Sally Field) en vechtlustige zoon (Joseph Gordon-Levitt).

Sfeer, sfeer en nog eens sfeer

Beelden van slagvelden en grootschalige gevechten beperken zich tot de openingsscène, want Lincoln speelt zich – in tegenstelling tot Spielbergs vorige film War Horse – vooral binnenskamers af. Middels zeer sfeervolle beelden en prachtig vormgegeven sets waarin kaarsen en olielampen dienen als minimale lichtbronnen, waant de kijker zich in de 19^e eeuw. Het Witte Huis met haar donkere, houten interieur ademt sfeer, net als de kamers waar mannen, allemaal strak in het pak, de oorlogsstrategiën bespreken.. Spielberg weet als geen ander een ambiance te creëren (waardoor zelfs een anderzijds slechte film als War Horse nog goed te bekijken was).

In Lincoln ligt de nadruk op de politieke spelletjes die Lincoln – hij was advocaat – als geen ander beheerst. De politici zoeken mazen in de wet, houden uitgebreide dialogen over het winnen van stemmen voor het Dertiende Amendement (de afschaffing van de slavernij), en aarzelen er niet om collegae-politici slinks te beïnvloeden. Het is interessante kost, maar het is zeker in het begin van de film vrij taai. Als je wilt snappen waar het allemaal precies over gaat moet je wel èrg goed hebben opgelet bij geschiedenis, of, beter nog, Amerikanistiek gaan studeren.

Oscarwaardig acteerwerk
De ontoegankelijkheid van het achtergrondverhaal van de film is overigens het enige punt van kritiek, als je het al kritiek wilt noemen. Lincoln heeft namelijk, naast de bovengenoemde sfeer en het boeiende, ingewikkelde onderwerp veel meer te bieden, te beginnen met Daniel Day Lewis. Lewis is een acteur pur sang. Hij portretteert Lincoln als een kalme man die weldoordachte beslissingen neemt en die aan zijn advocatentijd de prachtigste anekdotes heeft overgehouden. Tijdens de lange, van achtergrondmuziek ontdane gesprekken in het Witte Huis hoort hij zijn adviseurs gelaten aan, grijpt vervolgens met één rake opmerking de aandacht en laat deze pas verslappen als hij zijn visie geheel heeft uitgesproken. Langzaam zoomt de camera in op het gezicht van Lewis, die met trage, bijna moedeloze stem spreekt. Echt geweldig. Het feit dat Lewis’ monologen in de film door die van Tommy Lee Jones worden geëvenaard (deze doen denken aan Jones’ fantastische rol in The Sunset Limited) kan alleen maar als een pluspunt worden gezien.

Wat ook opvalt is de manier waarop politiek wordt bedreven. Waar tegenwoordig de aanpak van Wilders – recht voor z’n raap – vruchten afwerpt, draaien de leden van het Huis van Afgevaardigden constant om de zaak heen, terwijl ze elkaar welbespraakt beledigen als ze een andere mening zijn toegedaan. Bijna nooit wordt het probleem in kwestie – slavernij – rechtstreeks benoemd. Lincoln zelf gebruikt constant metaforen voor de gevoelig liggende politieke problemen. Aan de kijker de taak om de betekenis te achterhalen. Het script is niet altijd makkelijk te volgen, maar de genialiteit ervan staat buiten kijf.

Het einde zal voor niemand met een beetje kennis van de Amerikaanse geschiedenis een verrassing zijn. Plotgewijs is er dan ook geen sprake van veel spanning in Lincoln, maar je kunt je vergapen aan de sets, het acteerwerk en de gedetailleerde historische setting. Als je je even door de taaie kost van de 19^e eeuwse Amerikaanse politiek kunt ploegen, krijg je een geweldige film voorgeschoteld.