Film / Films

Liefde in tijden van genocide

recensie: A Sunday in Kigali (Un dimanche à Kigali)

In A Sunday in Kigali brengt de Canadese journalist Bernard Valcourt heel wat uren door aan de rand van het zwembad van Hôtel des Milles Collines in Kigali, Rwanda. Alleen of (meestal) in het gezelschap van vrienden, altijd een fles bier op tafel. En als hij niet op het terras zit, kijkt hij neer op het azuurblauwe water vanaf zijn balkon. Speurend naar de mooie serveerster Gentille, een glimlach met haar uitwisselend.

~

Het zijn flashbacks uit gelukkiger tijden, zo blijkt al snel. In andere scènes heeft de opgewekte opwinding plaatsgemaakt voor een grimmige, grauwe sfeer. In de stilte na de storm van moord en angst die in 1994 over Rwanda raasde, is Bernard op zoek naar Gentille. Dat wekt aanvankelijk irritatie op: een blanke kerel die blijkbaar ontsnapte aan de hel en nu als een bezetene overlevenden ondervraagt, terwijl hij maar weinig aandacht heeft voor hun leed. Het is echter vooral de verwarrende structuur van de film die daar debet aan is. Omdat het verhaal vóór en het verhaal na de genocide tot het einde toe door elkaar lopen, duurt het lang voordat de relatie tussen Bernard en Gentille tot wasdom komt en je begrip kunt opbrengen voor zijn wanhoop.

Blanke hoofdrol

~

Want A Sunday in Kigali, gebaseerd op het boek Een zondag aan het zwembad in Kigali van Gil Courtemanche, draait om liefde in tijden van genocide. De relatie tussen Bernard en Gentille ontvouwt zich tegen een achtergrond van polariserende verhoudingen tussen Hutu’s en Tutsi’s, en toenemend geweld in Kigali. Om de gruwelijkheid van de genocide in beeld te vatten concentreert de film zich op het liefdesdrama, met een blanke hoofdrol om een brug te slaan naar de Westerse kijker. Het is een begrijpelijke scenariokeuze en gelukkig is Bernard bepaald geen glamourheld, maar een morsige journalist die teveel drinkt, stijfkoppig het naderende gevaar niet wil zien en (als het te laat is) machteloos moet toekijken. Persoonlijk drama uitvergroten als metafoor voor het anonieme massageweld kan effectief zijn, mits het niet misplaatst is. En daar wringt het enigszins in A Sunday in Kigali. Het lot van Gentille is verschrikkelijk en Bernards leed daardoor immens, maar weegt het zwaarder dan de gruwelen die andere personages moeten doorstaan?

Het is jammer dat de makers van de film menen dat de kijker Bernards perspectief nodig heeft om te begrijpen wat er gebeurt, en de lotgevallen van andere personages naar het einde toe duidelijk daaraan ondergeschikt zijn. Zo is het uiteindelijk te weinig een film over de genocide en teveel een film over een koppige man met eeuwige spijt.