Rode rozen rood verven

In deze biopic van Margaret Thatcher krijgt de rechtse ijskoningin een menselijk gezicht door een ongelofelijke rol van Meryl Streep.

De iconische waarde van Margaret Thatcher, die ruim een decennium lang het gezicht van Groot-Brittannië bepaalde, is samen te vatten als de combinatie van macht, truttigheid en ijskoud bewind. Dat is precies ook wat terug komt in Phyllida Lloyds film The Iron Lady. Verwacht echter geen diep politiek relaas, maar een intiem drama. De film speelt zich wel af in de politieke arena en laat daarom de enorme protesten tegen Thatcher en de controverse van haar bewind niet achterwege, maar Lloyd laat vooral de sterke vrouw met die eindeloze broches zien.

Verworden tot oude vrouw

Vanaf de start van de film begint het offensief om de iron lady een menselijk gezicht te geven. In de eerste scène loopt Thatcher als fragiele vrouw in de lokale kruidenierszaak en wordt omver geduwd door een zakenman met haast. Ze klaagt bij het afrekenen dat de prijs van de melk zo is gestegen. De rechtse ijskoningin doet haar best om ook op hoge leeftijd haar waardigheid in stand te houden. Maar gezien door Lloyds camera is Thatcher is inmiddels verworden tot een oude vrouw met een lullig kopje thee. Ze praat met haar overleden man en vergeet veel.

Achter de keukentafel en op de bank herinnert de voormalige premier, gespeeld door Meryl Streep, zich in vlagen de bomaanslag op het Brighton Grand Hotel, waar ze in 1984 verblijft, en de elf en een half woelige jaren van haar premierschap. De historische gebeurtenissen worden in de film niet mooier gemaakt. Als havik van de eerste orde stuurde Thatcher aan op enorme privatisering, sluiting van de mijnen en de gelijkstelling van belastingtarieven voor rijk en arm. Tegelijkertijd leverde ze een belangrijke bijdrage aan het einde van de Koude Oorlog. Het komt allemaal aan de orde, maar dan bekeken vanuit de complexe vrouw zelf.

Hermetische beslisvaardigheid

Streep belichaamt die stijve vrouw op ongelofelijke wijze. Het is een gelaagde gedaanteverwisseling in een extreem moeilijk mens. Ze treft de ironische oogopslag en Thatcheriaanse pinnigheid in haar uitspraken bijzonder goed. Streep laat op de levendigste manier de legendarische premier herleven die niet meer in staat is om te luisteren naar haar collega-ministers en met blinde doortastendheid keiharde beslissingen neemt. Met evenveel gemak zien we haar als oude vrouw om wier hermetische beslisvaardigheid we alleen maar kunnen grinniken.

Het is niet de eerste samenwerking tussen Streep en Phyllida Lloyd: de actrice speelde een belangrijke rol in Lloyds Mama Mia!. De regisseuse wist haar West End-succes met verve naar het witte doek om te zetten tot een grote musicalkaskraker. In The Iron Lady zijn de sporen van de musical niet uitgewist. Niet dat Thatcher opeens begint te zingen, maar de benadering van de politica als sterke vrouw weet Lloyd slim in een melodramatisch musicalidioom te passen. De gemaakte opstelling van ministers en generaals in de war room waarin Thatcher de Falklandoorlog begint, en de mise-en-scène in haar dramatische aftocht uit Downing Street 10 zijn een staaltje rode rozen rood verven. Lloyd weet het te presteren dit soms toch nog net op de rand van geloofwaardigheid te laten balanceren.