Path To War
Ik ben gek op Oliver Stone. The Doors, Platoon en vooral JFK zijn meesterwerken die al jarenlang ergens bovenin mijn top twintig aller tijden staan, en ook de man zelf blijft voor mij een constante bron van fascinatie. Het audiocommentaar dat hij insprak voor de DVD van Heaven & Earth is een unieke mix van zijn uiterst gedetailleerde kennis over de Amerikaanse politiek van de twintigste eeuw en enkele zeer persoonlijke verhalen. Maar Oliver Stone heeft één minder positief punt: hij kan soms wel heel erg doordrammen.
Path To War, de laatste film van de legendarische regisseur John Frankenheimer (o.a. Ronin), is in feite de missende schakel tussen Oliver Stones JFK en Nixon, en het verschil tussen beide regisseurs zou zelfs mijn oma opvallen: waar Stone je om de oren slaat met verschillende filmsoorten, flashbacks en -forwards en talloze personages, vertelt Frankenheimer op bijna ouderwetse wijze een chronologisch gezien lijnrecht verhaal in stijlvolle beelden.
Sneltrein
De film volgt president Lyndon B. Johnson (fantastisch gespeeld door Michael Gambon, net als Anthony Hopkins een Engelsman in de rol van een Amerikaanse president) van zijn inauguratie tot zijn afscheidsrede op nationale televisie. In de tussentijd zien we hoe hij, gesteund door een groep adviseurs, de oorlog in Vietnam uit laat groeien tot een miljardenverslindende operatie die aan honderdduizenden mensen het leven kostte. Path To War laat op geweldige wijze zien dat het werk van de president van Amerika eigenlijk hetzelfde is als het besturen van een op hol geslagen sneltrein: je kunt hier en daar een wissel verzetten, maar afremmen? Vergeet het maar.Interpretatie
Johnson wordt in de film neergezet als een wereldverbeteraar die niets liever wil dan Vietnam hulp te bieden in plaats van te bombarderen, maar die door verschillende omstandigheden en uiteindelijk foutieve beslissingen wordt gedwongen het pad naar de oorlog te kiezen, een mening waar Oliver Stone het ongetwijfeld mee oneens zal zijn. Maar in tegenstelling tot Stone, die je (overigens op sublieme wijze) met je neus op zijn eigen weergave van de waarheid drukt, biedt Frankenheimer de kijker genoeg ruimte voor eigen interpretatie en onderzoek.
Overtuiging
Path To War is daarmee een minder overweldigende ervaring dan een gemiddelde film van Oliver Stone, maar waar de film in technisch opzicht moet onderdoen voor JFK (maar goed, welke film moet dat niet?), is Path To War wat acteerprestaties betreft minstens zijn gelijke. Donald Sutherland is voortreffelijk als Johnsons “oude vriend”, de advocaat Clark Clifford, die bijna tegen wil en dank het Witte Huis wordt binnengesleept en Alec Baldwin speelt met volle overtuiging Minister van Defensie Robert McNamara, die vanwege de lange oorlog zijn idealen moet bijstellen. De rest van de cast bestaat uit vele bekende namen en nog meer bekende gezichten, met Gary Sinise als opmerkelijke uitschieter in de kleine rol van gouverneur George Wallace, die hij vijf jaar eerder ook speelde in Frankenheimers film George Wallace.
Turbulent
Helaas stierf Frankenheimer nog geen twee maanden na de TV-première van de film. Hij laat met Path To War een briljante film na die het niet alleen verdient een tweede keer te zien en daarna nog een keer, maar het ook zeker waard is een bezoek aan de bibliotheek te brengen om nog meer te weten te komen over deze turbulente periode in de Amerikaanse geschiedenis.