De wanhoop van een handelsreiziger

Thomas is een handelsreiziger van middelbare leeftijd die net is gaan werken voor de firma Wellness. In de eerste scènes van de film zien we hoe hij een wespennest van een boom zaagt. Het is zijn hobby, maar deze handeling zal in de loop van het verhaal ook een symbolische lading krijgen. Thomas wordt vertolkt door de niet-professionele acteur Jeff Clark die de film ook geproduceerd heeft. In zijn rol is hij volkomen geloofwaardig als een sullige man die door zijn leeftijd nog moeilijk een kans maakt op de arbeidsmarkt. Wellness biedt wel mogelijkheden, maar alleen als hij mensen kan overhalen om mee te doen met de vage piramideconstructie van het bedrijf.

Verkooptalent is echter geen gave van Thomas en keer op keer schrikt hij potentiële klanten af door zijn onzekerheid. Clark weet in zijn rol de ongemakkelijkheid uit te stralen van iemand die verkoopt alsof zijn leven ervan afhangt. Hij memoriseert gespannen zijn pitch: ‘Wellness is een revolutionair gezondheidsproduct; het is een paradigmaverschuiving binnen de gezondheidszorg; het biedt een kuur voor iedere kwaal’. Maar wat verkoopt Wellness nu echt als je achter de USP’s kijkt? En is het bedrijf wel zo bonafide?

Thomas’ baas is een intimiderende man die hem zo ver weet te krijgen om zijn spaargeld in Wellness te steken zodat hij regiomanager kan worden. Thomas schrijft een check uit en plant een bijeenkomst over Wellness in een klein Amerikaans stadje om zo klanten te lokken. Als Thomas voorbereidingen treft en om een zending van het vage Wellness-product vraagt kan hij opeens niemand bereiken. Hij realiseert zich langzaam maar zonder het geheel te accepteren wat er aan de hand is.

Gebakken lucht

Mahaffy filmt Thomas’ verkoopkansen op een droge, documentaireachtige manier en in de eerste helft van de film hebben ze nog iets komisch. De kijker ondergaat in deze scènes een plaatsvervangende schaamte vergelijkbaar met gênante situaties uit de serie

Dat Thomas zo naïef en goedgelovig is, zal voor bepaalde kijkers ongeloofwaardig overkomen, maar zijn ontwijfelbare houding is te verklaren vanuit zijn situatie. Hij is een man die elke kans moet grijpen in een tijd waar er geen kansen zijn. Er schuilt ook iets van een versimpeld geloof in de Amerikaans droom in Thomas ontkenningsgedrag. Thomas’ optimisme is echter niet voldoende om zijn nuchtere klanten over te halen. De mensen die Thomas tegenkomt, hebben het ook niet breed en leven in het grauwe achterland van de VS. Mahaffy geeft daarmee een realistische beeld van de economische situatie in Amerika, waar een toenemende verarmde bevolking nog wordt gelokt met beloftes om snel rijk te worden.

Wellness weet ondanks een langzaam begin en wat schoonheidsfoutjes een krachtig statement te maken over de hardheid van het Amerikaanse systeem. De film werd gemaakt in 2008 , maar is na de kredietcrisis alleen maar geloofwaardiger geworden. Het script gebruikt het juiste holle verkoopjargon die gebakken lucht zoveel mogelijk probeert te verbergen achter vage clichés. Dat hele volksstammen zich makkelijk laten verleiden door valse beloften is nu niet ondenkbaar meer.

De film kan ook gezien worden als een voorloper van Amerikaanse films over de economische crisis. Kort na Wellness verschenen de films Wendy and Lucy en Frozen River;vergelijkbare portretten van Amerikanen die rond proberen te komen in een bankroet land zonder kansen. Na de crisis is het terecht dat het ook tijd is voor versobering in de cinema. Mahaffy’s no budget-methode passen in het huidige tijdsgewricht van verliezers die op de rand van de afgrond de eindjes nog aan elkaar proberen te knopen.