Financiële luchtbel

De intrige is losjes gebaseerd op de val van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers in 2008. Debuterend regisseur/scenarist J.C. Chandor schetst een authentiek beeld van het ontstaan van de financiële crisis, die later zou overwaaien naar Europa. Hij maakt inzichtelijk hoe vermogen op drijfzand is gebouwd door de handel in complexe, waardeloze financiële producten.

Koppen rollen

Margin Call begint op het moment dat er koppen rollen. Ook risicoanalist Eric Dale (Stanley Tucci) kan na een uiterst kille mededeling zijn biezen pakken. Een veiligheidsman ziet er op toe dat hij snel zijn persoonlijke spullen in een doos stopt en is niet te beroerd de totaal overrompelde Dale naar de uitgang te begeleiden. Onderweg weet Dale nog afscheid te nemen van collega Peter Sullivan (Zachary Quinto), die hij een USB-stick in de hand drukt.

Hoofd Verkoop & Handel Sam Rogers (Kevin Spacey), die al 34 jaar in het bedrijf werkt, geeft zijn team een peptalk: ‘Op elke etage in dit gebouw en in alle kantoren van Hong Kong tot Londen gebeurt dit. Binnenkort zijn drie van de zeven mensen, die tussen jouw baan en die van je baas staan, vertrokken. Dit is jullie kans.’ Analist Peter Sullivan blijft ’s avonds achter om de informatie op de USB-stick te bestuderen en doet een schokkende ontdekking.

Noodklok luidt steeds harder

De koers van de financiële producten van de investeringsbank blijkt op een dusdanig bedenkelijk laag niveau dat ze op het punt staat om meer dan een biljoen dollar te verliezen. Sullivan belt hoofdhandelaar Will Emerson (Paul Bettany), die Sam Rogers belt. De noodklok gaat steeds harder luiden en het dramatische nieuws maakt grote hiërarchische sprongen. Als bedrijfshoofd Jared Cohen (Simon Baker) en hoofd Financiën Sarah Robertson (Demi Moore) er niet uitkomen, meldt de stinkrijke eigenaar John Tuld (Jeremy Irons) zich per helikopter.

‘Praat tegen me alsof je praat tegen een kind of een golden retriever’, adviseert hij Sullivan als die tekst en uitleg geeft. Jeremy Irons is geweldig op zijn plaats als flamboyante Engelsman die zonder blikken of blozen ventileert dat de wereld bestaat uit winnaars en verliezers: ‘vette katten en stervende honden’. Zijn oplossing stuit vooral op weerstand bij Sam Rogers. In deze rol bevestigt Kevin Spacey zijn veelzijdigheid. Ook alle andere personages zijn voortreffelijk gecast, al opereert Demi Moore als vlakke en kleurloze dissonant.

Hoeren, drank en strippers

De fascinatie voor geld, ook privé, overschaduwt de luttele poging om de snelle jongens als maatschappelijk betrokken mensen te portretteren. Het vooroordeel van oppervlakkig vertier wordt schaamteloos bevestigd door handelaar Will Emerson, die dit jaar al 2,5 miljoen dollar op zijn bankrekening mocht bijschrijven. De belasting pakt de helft, hypotheek 3 ton, ouders en auto 1,5 ton, een ton voor restaurants en kleding en de rest sparen. Hij weet dat hij exact 76.250 dollar heeft besteed aan hoeren, drank en strippers, omdat hij dit bedrag heeft gedeclareerd als entertainment.

Het is bewonderenswaardig dat Margin Call in slechts zeventien dagen werd opgenomen, voornamelijk op één locatie met een budget van nog geen vier miljoen dollar. Net als in Glengarry Glen Ross (1992) is de atmosfeer van in maatkostuums gestoken mannen, die balanceren tussen twijfel en onverbiddelijkheid, levensecht. Maar als puntje bij paaltje komt, lijken zelfs bij de grootste idealist financiële afwegingen boven morele overtuigingen te gaan.