De hemel ontnomen

Regisseur Bahman Ghobadi neemt geen stelling in Turtles Can Fly. Hij vertelt met veel ironie en in prachtige beelden het verhaal van een groep kinderen. Er is hiërarchie, er is humor, er is hoop en de kinderen zoeken hun weg tussen de mijnen, het nieuws en dreiging van nieuwe aanvallen. Hij laat de chaos bij de volwassenen zien, terwijl de kinderen inventiever blijken om te gaan met de steeds veranderende omstandigheden. Het opruimen van mijnen is niet alleen gevaarlijk, het levert ook wat geld op. En natuurlijk kost dat slachtoffers, maar de kinderen blijken met de risico’s om te willen gaan.

CNN

De ouderen willen vooral televisie kijken. Ze geloven de waarheid van CNN en niet de waarheid die in hun voortuin plaatsvindt. Satellite, een rol van Soran Ebrahim, is dertien jaar. Hij is de handige jongen die door de ouderen van het dorp wordt gevraagd om een antenne te richten of een schotel te plaatsen. Hij laat de kinderen van het vluchtelingenkamp mijnen ruimen en onderhandelt met handelaren over de prijs. De kinderen strijden om te overleven. Een mijn is het gevaar, maar levert geld op. Satellite heeft een bril, een fiets en overwicht. Hij bepaalt, ritselt en houdt de oorlog weg uit het kamp door de kinderen bezig te houden.

Leugens

Veel van de kinderen zijn al slachtoffer. “De oorlog heeft ons de hemel ontnomen,” is een treffende uitspraak van een van de kinderen. Ze hebben daarnaast in veel gevallen hun ouders verloren. Regisseur Ghobadi brengt al dit leed onomwonden in beeld. Ouders en kinderen zijn beide slachtoffer van de oorlog. De ouderen willen het nieuws, dus geeft Satellite ze het nieuws. Hij vertaalt boodschappen van CNN, zodat de oudjes hem met rust laten. Hij begrijpt als enige dat nieuws geld is. Zelfs als het nieuws leugens zijn.

Schildpadden

In Turtles Can Fly zijn veel memorabele scènes te zien. Een vierjarig blind kind slaapt met een touw om zijn enkel. Hij zou op een landmijn kunnen lopen als hij slaapwandelt. Satellite hoort de Amerikaanse helicopters en noemt dit “het geluid van Amerikaanse paspoorten.” Een van de meisjes uit het dorp wil de strijd opgeven. Ze wil vluchten, maar zit gevangen in het kamp. Als schildpadden zouden kunnen vliegen, zou zij een uitgang kunnen vinden.

Kiezen

Turtles Can Fly, op het meest recente Filmfestival Rotterdam terechte winnaar van de Publieksprijs, werd met minimale middelen opgenomen. De beelden zijn echter overdonderend. De landmijnen, de oude tenten in het kamp en de verwaarloosde kinderen leveren schrijnende beelden op. Regisseur Ghobadi komt niet met boodschap. Hij laat de resultaten zien van een wereld, die kiest voor wapens en niet voor kinderen. Turtles Can Fly is een prachtige film met een echte boodschap. De film brengt geen nieuwe inzichten, maar laat opnieuw de wonden zien die elke oorlog slaat.

Bij het kijken naar Turtles Can Fly is er eerst wat irritatie. Het exploiteren van deze slachtoffers lijkt niet van goede smaak te getuigen. De chaos, het geschreeuw en de anarchie waarin de kinderen leven, zijn echter zo schrijnend, zo levensecht in beeld gebracht, dat de kijker wordt meegevoerd naar de wanhoop en de ellende in het kleine dorp. Een gemeenschap in tenten, op de grens van een aanval van of een bevrijding door de Amerikanen.