Verfilming van een droevig gedicht

Rhino Season is van de hand van regisseur Bahman Ghobadi, die tevens het script schreef en dit baseerde op de dagboeken van Sadegh Kamangar, een Iraanse dichter. In 1979 voltrekt de Iraanse Revolutie zich met als gevolg een machtsverschuiving. De broeierige sfeer van die tijd is voelbaar en essentieel voor het verhaal. Sahel (Behrouz Vossoughi) en Mina (Monica Bellucci) zijn slachtoffers van enerzijds de politieke situatie en anderzijds de jaloezie van een van de nieuwe machthebbers.

Slechts een schim

De succesvolle dichter Sahel wordt beschuldigd van het schrijven van politieke boodschappen tegen de heilige, islamitische republiek van Iran. Mina krijgt op haar beurt een aanklacht van medeplichtigheid aan haar broek. Mina wacht tien jaar gevangenisstraf, Sahel dertig. Hij gaat gebukt onder het zware gevangenisleven van Iran en is weliswaar na dertig jaar een vrij man, maar slechts nog een schim van zichzelf.

De film wisselt tussen het heden en verleden. Het is een sterk contrast tussen de grijze, zwijgzame dichter die alles is kwijtgeraakt en monddood lijkt te zijn gemaakt door het regime in de gevangenis, en de jonge man die net een succesvolle bundel heeft voltooid en in de bloei van zijn leven is. In het verleden leeft Sahel een gelukkig leven samen met zijn vrouw Mina, de prominente dochter van een legerofficier van voor de revolutie.

Sahel weet het juk van het verleden nooit van zich af te schudden. Terwijl het drama voor Mina buiten de gevangenis gewoon doorgaat, probeert Sahel met enige vastberadenheid in zijn ogen zowel zichzelf als Mina terug te vinden. De vastberadenheid maakt echter soms ook plaats voor radeloosheid. Met slechts enkele zinnen dialoog weet Vossoughi een zeer overtuigend karakter neer te zetten.

Cryptische gedichten

De zoektocht gaat gepaard met de voiceover van Mina, die regelmatig de cryptische gedichten van Sahel ten gehore brengt. De vele beeldspraken worden letterlijk verfilmd, waardoor Rhino Season meer is dan een grauwe, droevige film. De vele regen- en sneeuwachtige scènes waarin weinig kleur wordt gebruikt worden zodoende afgewisseld met metaforen van vallende schildpadden, uitgestrekte zoutvlakten en neushoorns. Het visualiseren van beeldspraak is vrij origineel en biedt een uitweg uit de ellendige gevangenis en de troosteloze beelden. Realiteit en poëtische fantasie lopen vaak langs elkaar heen en ergens is dat wel verfrissend.

Rhino Season is troosteloos en sfeervol tegelijk. We horen de minaretten, de geluiden van de zee in Istanbul waar Mina tegenwoordig woont en het drukke verkeer. De film doet denken aan Incendies uit 2010, waar ook een gruwelijk verleden ten grondslag ligt aan een aangrijpend drama. Ook hier is het plot inventief, het verleden droevig en mysterieus en de ontknoping sterk. En net als in Incendies hadden een aantal shots best wat ingekort kunnen worden. Echter, als je je door het soms trage tempo weet te worstelen, krijg je daarvoor een poëtisch drama terug dat de moeite waard is.