Technostalgie ten top
Van de gevreesde millenniumbug tot een vastlopend faxapparaat en van de uit het straatbeeld verdwenen groene telefooncel tot het door Facebook ingehaalde MySpace: Wonderjaren voert je terug naar de jaren ’80 en ’90. Voor veel lezers een feest van herkenning.
Wonderjaren bestaat uit een bundeling van luchtige mini-essays, waarin auteurs Pam van der Veen en Albert Wiglema een trip down memory lane maken. Het eind van de twintigste eeuw is hun onderwerp: een periode waarin mensen in een rap tempo kennismaken met de ene na de andere technologische ontwikkeling. Het dagelijks levens verandert ingrijpend. De technologieën volgen elkaar soms zó snel op dat we nu boeken als Wonderjaren nodig hebben om ons er weer aan te herinneren
Analoge tijden
Hoewel Wonderjaren enkel over recente geschiedenis handelt, doen de besproken technologieën alweer stokoud aan. Zo normaal als een smartphone nu is, zo normaal was het enkele decennia geleden om één telefoon met een heel studentenhuis te delen. Met behulp van een speciaal apparaat noteerde dat het aantal ‘tikken’ per gesprek zodat je later de telefoonrekening eerlijk kon verdelen.
Ook de beleving van muziek was anders. Voor wie geen geld had voor platen en cd’s, bood het cassettebandje uitkomst. De nieuwste nummers nam je gratis op van de radio. Omdat radiopresentatoren er een handje van hadden om door de nummers heen te praten, diende je het bandje precies op het juiste moment aan en uit te zetten. Bijkomend voordeel van het bandje was dat je het met een walkman overal kon beluisteren. Waar tegenwoordig iedereen met een koptelefoon in zijn eigen bubbel zit, was dit in de jaren ’80 revolutionair.
Sentimenttendens
Wonderjaren wordt door de uitgever in de markt gezet als de opvolger van bestseller Gouden Jaren, waarin Annegreet van Bergen het tijdsbeeld van Nederland na de oorlog schetst. Uitgevers beginnen in te zien dat er goed te verdienen valt aan onze hang naar vervlogen tijden. Het is een trend die ook in de filmwereld zichtbaar is; de afgelopen jaren verscheen een ongekend aantal sequels, reboots en remakes. En zoals Pam van der Veen en Albert Wiglema in Wonderjaren bespreken is er momenteel een revival van ‘oude’ dragers als lp’s en cassettebandjes gaande.
Hoewel de rake observaties en de luchtige schrijfstijl van Van der Veen en Wiglema Wonderjaren tot een plezierige leeservaring maken, valt niet te ontkennen dat de auteurs het voor een aanzienlijk deel moeten hebben van de ‘o-ja-factor’ waar dit boek van is doordrongen. Want hoewel het boek natuurlijk informatief is voor jongeren die de jaren ’80 en ’90 niet (bewust) hebben meegemaakt, is een boek als Wonderjaren eigenlijk helemaal niet geschreven om informerend te zijn. Boeken als deze zijn er voornamelijk om even terug te kunnen verlangen naar vervlogen tijden. En dat is af en toe best lekker.
