Hier wonen ook mensen

Vijftien verhalen, de een wat korter, de ander wat langer. In het eerste verhaal krijgt Richard Dawkins God in eigen persoon op bezoek. Zoals te verwachten, zit de beroemde evolutiebioloog en fervente godslasteraar hier niet op te wachten. Van Essen haalt een leuke grap met Dawkins uit, maar het verhaal is wat te melig en vooral te kort om je echt te pakken. Het is een leuke inleiding op de absurde verhalen die ons te wachten staan.

Hoe verder we in de bundel komen, hoe meer Van Essen de lezer in zijn greep krijgt. Hij schrijft met veel humor, een eigenschap die in een kort verhaal van onschatbare waarde is. Naast humor is snelheid het belangrijkste ingrediënt. In een paar zinnen moet een wereld tot leven komen. Alle ballast moet overboord, all the darlings have to be killed.

De kunst van de korte baan
Een goed kort verhaal zou meer schrijverschap vereisen dan een goede roman. Wat in ieder geval vaststaat, is dat de korteverhalenschrijver direct over de brug moet komen. Daar waar de romanschrijver de tijd neemt om alle decors op zijn dooie gemak op te bouwen, de personages rustig in te kleuren, daar moet in het korte verhaal alles direct kloppen.

Een oogopslag, een gedachte, het detail moet in één keer een personage vlees om de botten geven. Dit betekent dat de lezer moet deelnemen aan de inkleuring van het verhaal. Zoals Frans Hals een jongenslach suggereert door een enkele streek van zijn penseel, zo moet de schrijver van het korte verhaal door een enkel zenuwtrekje een personage tot leven wekken.

Absurdisme en suspense
Het titelverhaal Hier wonen ook mensen is een van de hoogtepunten uit de bundel. Het is zomer 1970. De hoofdpersoon is met zijn vader en oom op autovakantie in Portugal, op zoek naar een plek waar ze de dood van zijn moeder voor even kunnen vergeten. In Portugal aangekomen lijkt iedereen kwaad op zijn vader. Op een middag wordt er zelfs een steen naar zijn hoofd gegooid. Wat blijkt: hij lijkt sprekend op de Belgische scheidsrechter die een paar dagen eerder een doelpunt van het Portugees voetbalelftal abusievelijk heeft afgekeurd. Resultaat: Portugal mist het WK in Mexico.

Misschien is dat gedoe met die scheidsrechter dan toch wel een zegen geweest. Het gaf ons in ieder geval een reden om Portugal te verlaten en terug te keren naar huis, en dat was al heel wat. Want hoe zou het ons zijn vergaan als we niet waren geconfronteerd met mysterieuze en bedreigende onbegrijpelijkheden, en de door oom Evert geplande drie weken hadden volgemaakt?

Fietsen als meditatie
Een andere parel is Het huis aan de Amstel: een intiem en gevoelig verhaal over de vriendschap tussen twee jongemannen die begint met een ogenschijnlijke toevalligheid:

Vaak heb ik teruggedacht aan die zaterdagmiddag waarop Sybren op mijn kamerdeur klopte. En dan denk ik natuurlijk ook, en vooral, aan de gebeurtenissen die daarop volgden, en die ertoe leidden dat ik voor even aan de andere kant van de wereld belandde.

Door middel van absolute concentratie, proberen de twee vrienden een spinnenweb – dat tussen hun fietsen is geweven – intact te houden. Een meditatievorm zonder woorden die hen uiteindelijk naar een klein eiland voor de kust van Zuid-Korea voert. Daar staat het klooster waar volgens de overlevering eens twee monniken naast elkaar zaten toen een spin een web tussen hen in weefde. Net als de twee monniken spreken de twee vrienden nauwelijks. De enige band is het web dat tussen hun fietsen is gespannen.

Een fantastisch verhaal
Veel van de verhalen in deze bundel neigen naar het absurde. En wellicht hebben alle goede korte verhalen dat nodig. Een kort verhaal ontstaat door een ingeving, een gedachte die een lach- of denkrimpel veroorzaakt. Een ingeving die te klein is om er een hele roman op te bouwen, maar perfect voor een kort verhaal. Rob van Essen verzamelt zijn fantastische ideeën en brouwde er in de heksenketel tussen zijn oren wederom een mooie bundel van.