De schoonheid en de pijn

Het is dapper om in deze tijd een boek over de liefde te schrijven. Er zijn er immers al genoeg, waarin bijvoorbeeld wordt beschreven dat mannen van Mars en vrouwen van Venus komen, hoe je als vrouw de ideale partner aan de haak slaat, wat je wel en vooral niet moet doen voor een goede relatie en ga zo maar door.

Breedgeschouderde prins

Door films en series als Bridget Jones’s Diary en Sex and the City is er een beeld ontstaan van de liefde als het hoogst bereikbare goed. Via ingewikkelde manieren en spelletjes waarvan niemand de spelregels precies kent, is ‘de ware’ te vinden, die dan ook het ultieme geluk met zich meebrengt. Liefde krijgen door er hard voor te werken dus, en wie zich er maar genoeg in verdiept zal beloond worden. Dat beeld is eigenlijk niet zo gek veel anders dan naar voren komt uit romannetjes uit de Bouquetreeks, die door velen voor cliché worden versleten en waarin er na een hoop leed toch verlossing komt in de vorm van een breedgeschouderde prins.

Marte Kaan gooit het met Lang leve de liefde over een andere boeg en weet wel degelijk iets toe voegen aan het vele wat er al over de liefde is geschreven. In het inleidende hoofdstuk van haar boek schrijft ze:

Het doel van mijn zoektocht is de schaduwkant van de liefde te begrijpen. Niet alleen omdat ik vind dat er een te eenzijdig beeld van de liefde wordt geschetst… Liefde is complex en bij vlagen intens pijnlijk. Nergens komt het menselijk onvermogen zo goed tot uiting als in de destructieve aspecten van de liefde, het onvermogen dat ervoor zorgt dat er afgebroken in plaats van opgebouwd wordt.

De directe aanleiding voor het boek was haar eigen therapie die ze onderging na een mislukte liefde, vertelt de schrijfster openhartig. Haar therapeute, consequent ‘de slager’ genoemd, was echter meer geïnteresseerd in de pluisjes op haar trui dan in Kaan. Wanneer ze ‘op de slachtbank lag’ voelde Kaan zich kwetsbaar, zoals je in de liefde ook bent. Deze ‘mislukte’ therapie leidde ertoe dat ze zelf maar op onderzoek ging naar antwoorden op vragen over het geluk en vooral het ongeluk dat liefde met zich meebrengt.

Vrij associëren

In haar zoektocht gaat de auteur te rade bij literatuur, filosofie, films, gesprekken die ze met mensen voerde en haar eigen ervaringen. Kaan neemt afwisselend thema’s als verveling, lust en liefdesverdriet onder de loep en wisselt de hoofdstukken over deze onderwerpen af met cases, onder andere getiteld ‘de jaknikker’, ‘de zuigster’ en ‘de herkauwer’. In deze cases beschrijft ze op humoristische wijze stereotiepe manieren van hoe iemand in een relatie staat. Niet alleen heeft Kaan voor een originele insteek gekozen, ze schrijft ook nog eens heel vlot en wisselt zonder enige moeite van een groot literair werk naar haar eigen ervaring.

Dat maakt het boek prettig leesbaar. Eigenlijk heb je als je het boek uit hebt, het gevoel dat je een gezellige avond met de auteur in de kroeg hebt gehangen. Zo’n perfecte avond waarin je al vrij associërend het leven en de liefde bespreekt, en na afloop heel tevreden op je fiets naar huis stapt. En ook de conclusie van Kaans onderzoek is tevredenstellend: liefde bestaat, al is ze kwetsbaar. Geef haar daar maar eens ongelijk in.