Boeken / Non-fictie

Wat wilde ik hierover alweer zeggen?

recensie: Joshua Foer (vert. Janneke Zwart) - Het geheugenpaleis

Het gebeurt ons allemaal wel eens dat we vergeten zijn waar we onze auto hebben geparkeerd of dat we wezenloos voor de geopende koelkast in het niets staan te staren.

Ons geheugen laat ons wel eens in de steek. Zou er een manier zijn waarop we dat geheugen konden trainen en konden uitbouwen tot een onfeilbare herinneringsmachine? Joshua Foer vroeg zich hetzelfde af en ging op zoek. En waar kun je die zoektocht beter beginnen dan bij de Amerikaanse geheugenkampioenschappen?

Savant la lettre

Als Joshua Foer voor het eerst bij deze vreemde wedstrijden een kijkje gaat nemen, gaat hij ervan uit dat daar uitsluitend savants aan deelnemen; mensen die door bijvoorbeeld een hersenbeschadiging een enkele, uitzonderlijke vaardigheid bezitten terwijl ze op andere gebieden juist een achterstand hebben. Zoiets als het personage dat Dustin Hoffman speelt in Rainman. Of die gedragsgestoorde nerd uit de natuurkundeles die pi tot 321 plaatsen achter de komma uit zijn hoofd kent.

Maar al snel blijken hier doodnormale jongens en meisjes aan mee te doen. In hoeverre het natuurlijk normaal is dat je binnen een minuut een of meerdere spellen, willekeurig geschudde, speelkaarten uit je hoofd kunt reconstrueren. Ze hebben zich alleen maar getraind met specifieke geheugentechnieken. Geen fascinerende hersenafwijkingen of mythische gaven: het is gewoon een kunstje dat iedereen kan leren.

Geschiedenis van het geheugen

Foer raakt gefascineerd door deze verborgen wereld van het geheugen en begint zelf te trainen voor het Amerikaanse geheugenkampioenschap. Op zijn weg naar deze kampioenschappen neemt Foer ons mee langs de geschiedenis van de geheugenkunst en de teloorgang daarvan door de moderne ontwikkelingen. Boeken, zoals Het geheugenpaleis er ook een is, hebben de ondergang van de noodzaak tot onthouden ingezet en moderne apparaten als computers en mobiele telefoons hebben deze versneld.

Het geheugenpaleis is echter meer dan een persoonlijke zoektocht van Joshua Foer. Het is een onderhoudende en amusante speurtocht naar het menselijke geheugen, maar ook een hartstochtelijk pleidooi voor veranderingen in ons onderwijs. Maar ondanks alle educatieve trekjes, autistische toewijding en nerdische onderwerpen is dit gewoon een heel vermakelijk boek geworden waarvan je stiekem nog het een of ander opsteekt. Oké, je kunt nog steeds vergeten waar je je auto hebt geparkeerd, maar het volgende lijstje vergeet je nooit meer:

Ingelegde knoflook
Hüttenkäse
Zalm (liefst turfgerookte)
Zes flessen witte wijn
Sokken (3x)
Drie hoelahoepels
Snorkel
Droogijsmachine
Sophia e-mailen
Vleeskleurige catsuit
Paul Newman-film zoeken – Somebody Up There Likes Me
Elandworstjes
Megafoon en regisseursstoel
Klimgordel en touwen
Barometer