Meesterlijke verhalen

Lahiri heeft in haar relatief korte carrière al een heleboel literaire erkenning weten te verkrijgen. Voor haar debuut The Interpreter of Maladies (Een tijdelijk ongemak) kreeg ze in 2000 al de Pulitzerprijs. Ook haar roman The Namesake (De Naamgenoot) mocht op een hoop belangstelling rekenen, en werd in 2007 verfilmd. Haar populariteit is vrijwel ongekend; bij het verschijnen van Vreemd land in de Verenigde Staten kwam het boek meteen binnen op nummer 1 in de bestsellerlijst van The New York Times, een unieke prestatie voor een verhalenbundel.

Hawthorne

Lahiri’s nieuwe boek getuigt dan ook van een zeer goede en constante kwaliteit. In Vreemd land keert ze terug naar de onderwerpen en thema’s van haar eerdere boeken. Wederom gaan de verhalen over Bengali’s in de Verenigde Staten, hun relaties onderling en met andere Amerikanen. In de verhalen onderzoekt Lahiri of de immigratie van Indiërs naar de VS een nieuwe start is of het begin van het einde. Vreemd land opent met een citaat van de Amerikaanse schrijver Nathaniel Hawthorne als motto:

De menselijke aard kan, evenmin als een aardappel, gedijen als hij gedurende een te lange reeks generaties wordt geplant en herplant in dezelfde uitgeputte grond. Mijn kinderen zijn op andere plaatsen geboren en zullen, zolang hun lot nog in mijn handen is wortelen in vreemde aarde.
(Nathaniel Hawthorne – The Custom-House)

De personages in Vreemd land lijken deze boodschap niet zozeer te onderschrijven als wel in twijfel te trekken, aangezien ze allemaal iets belangrijks missen in hun leven. In het titelverhaal komt een vader op bezoek bij zijn dochter Rumi. De afwezigen zijn net zo belangrijk in het verhaal als de aanwezigen. Rumi denkt dat ze cultureel verplicht is om haar vader bij haar in huis te nemen nu haar moeder is overleden, maar ze durft het niet ter sprake te brengen. De vader wil echter helemaal niet bij Rumi wonen; het is de dochter die haar vader nodig heeft.    

Lahiri’s talent

Vreemd land is opgedeeld in twee afzonderlijke delen. Deel 1 bestaat uit vijf op zichzelf staande verhalen, waarin Lahiri’s talent voor het korte verhaal uiterst goed zichtbaar is. Deel 2, ‘Hema en Kaushik’, is een langere vertelling in drie verhalen waarin de levens van twee Bengali’s elkaar op cruciale momenten kruisen. De verhalen zijn zonder opsmuk geschreven, maar toch heel sterk, bijna theatraal. Het enige nadeel is dat de verhalen erg op elkaar lijken, de personages zijn altijd hoogopgeleide Bengali’s in de VS en ook de thema’s zijn redelijk beperkt: man/vrouw, interculturaliteit, moeizame liefdesrelaties. Hopelijk verbreedt Lahiri in een volgend boek haar horizon door haar verhalende talent te richten op onderwerpen buiten haar eigen ervaringen.

De stijl van Lahiri’s verhalen is heel bedachtzaam. Er gebeurt niet veel, maar toch slaagt de schrijfster erin om het verhaal boeiend te houden. Langzaam voert ze de spanning op in de symmetrisch opgebouwde verhalen. De personages leven in een soort tijdloze toestand, zonder mobiele telefoons, internet of computers; zelfs de televisie heeft nauwelijks zijn intrede gedaan. Hierdoor is er meer ruimte voor het beschrijven en analyseren van de psychologische processen die aan menselijke relaties ten grondslag liggen; een vaardigheid die Lahiri als geen ander beheerst.