Proeve van bekwaamheid

Erik Huldiger werkt als leraar Nederlands op een school in de Flevopolder. Het contact met zijn leerlingen stopt echter niet na schooltijd, want Huldiger houdt er verschillende avontuurtjes met drie meisjes uit zijn klassen er op na. Hij ziet deze relaties als rollenspellen, waarbij hij niet zichzelf hoeft te zijn. Bij elk van de drie meisjes is hij een ander persoon. Ook andere situaties in zijn leven worden bepaald door de rol die hij speelt of hoe hij zich voordoet.

Erik had de vaardigheid ontwikkeld om zichzelf altijd in een rol te presenteren, of beter: verborgen te houden.[…] Als hij zich tussen de mensen begaf, koos hij een houding, het liefst die van een uitbundige betrokkenheid. Het imago van originaliteit, spontaniteit en toegankelijkheid was een vorm waarin hij zich het beste thuis voelde. Maar als het zo uitkwam, kon hij ook voor de dag komen als afstandelijk waarnemer, argeloze nieuwkomer, gekwetste betrokkenen of ironische criticaster.

Marianne

Het plezier dat Huldiger in eerste instantie heeft in dit rollenspel verdwijnt als hij Marianne, een meisje uit 6 VWO, ontmoet. Voor haar wil hij veranderen. Huldiger is van haar onder de indruk en zij kan ‘het masker’ van hem afwerpen zodat hij zichzelf kan zijn. Hij wil zich door haar laten kennen. Om dit te bereiken wil hij de relaties met de drie andere meisjes verbreken, dit blijkt echter nog niet zo makkelijk te zijn.

Vakmanschap

Meesterschap is met recht een klassieke roman te noemen, bijna een schoolvoorbeeld van ‘de roman’. Het verhaal kent een duidelijke begin-midden-einde structuur en eindigt met een climax, maar laat toch nog iets over voor de lezer om over na te denken. De roman kent ook een aantal belangrijke motieven die grondig zijn uitgewerkt. Eén daarvan is de rol van de bijbel. Meesterschap begint met de omschrijving van een leeg landschap, dat doet denken aan het woest en ledig aan het begin van de bijbel. In deze ledigheid ontvouwt zich het verhaal.

De lezer krijgt ook veel inzicht in de hoofdpersoon. Door flashblacks naar zijn jeugd maken we kennis met de sociale achtergrond van Erik Huldiger, maar ook met zijn gedachtes over bepaalde dingen of de gebeurtenissen die indruk op hem maken. Uit deze gebeurtenissen is het onverantwoorde gedrag van Huldiger tegenover zijn leerlingen te verklaren. Maar zoals in een klassieke roman past, maakt de hoofdpersoon een duidelijke verandering door. Hij verandert van een liegende man, die zich op verschillende manieren voordoet, in een man die zich bewust is van zijn spel en juist wil veranderen.

Liefde voor vaste vorm

Harmen Wind (1945) werd in de jaren tachtig bekend als dichter. Hij publiceerde verschillende bundels in het Fries en in het Nederlands, zoals Het gesticht (1989) en Plak (1996). De keuze voor een vaste structuur en de zorgvuldige uitwerking van bepaalde thema’s is ook terug te vinden in Winds poëzie. Zo maakt Wind in zijn vroege poëzie veelvuldig gebruik van het sonnet. Zoals Wind het in een gedicht in de bundel Plaatselijk tijd (1997) verwoordt: “Want op papier ben ik niet bang./ Hier gelden vastgestelde wetten / die mij uit razernij ontzetten / en redden van de ondergang.” Wind toont zich een liefhebber van vaste vormen, en heeft deze regels ook in zijn roman opgezocht.

Meesterschap is een interessant boek, dat veel aanknopingspunten voor een grondige analyse biedt. Daar zitten misschien niet alle lezers op te wachten. Wind schrijft echter ook een goed verhaal, dat spannend is, en dat bol staat van interessante verwijzingen naar de poëzie van Achterberg en naar songs van Bob Dylan. Daarnaast herken je in zijn roman ook dat Wind dichter is, want hij maakt vaak prachtige zinnen. Als dit een meesterstuk was, is Wind voor de proef geslaagd.