Het probleem is de mens

Jack heeft net een campagne voor push–upslips voor mannen opgezet, wanneer grote woede en ontevredenheid over zijn leven hem plotseling overvallen. Uit pure onmacht slaat hij een voorbijganger vol op het gezicht. Deze nietsvermoedende voorbijganger heet Roman. En hij slaat terug. Toch zal tussen deze twee mannen een hechte vriendschap ontstaan.

Aristocratie van de vierde wereld
Jack is het zat om zich een kind te voelen, de luier te voelen knellen zoals hij dat noemt. Een leven te moeten leven dat niet het zijne is. Hij zoekt naar iets dat echt is. Elk moment wil hij openwrikken tot een onpeilbare diepte. Hij zal op een andere wijze naar zijn leven moeten gaan kijken om dit te kunnen bereiken. De luier moet af, het is gedaan met zijn gepamperde leven.

Samen met Roman en enkele anderen gaat Jack de kunst van het wachten beoefenen. De groep vormt een nieuwe aristocratie, een die de hand ophoudt bij de juiste instanties en zo kan uitgroeien tot een groep bevoorrechte toeschouwers. Werken doen ze niet. Ze willen niet de slaaf zijn van hun eigen bedrijvigheid, maar creëren een parallelle samenleving: de vierde wereld.

Weg met grenzen en hokjes
De vrienden streven naar een eenheid, willen alles om hen heen op volle sterkte ervaren. Hier slaat de vaagheid even een moment toe en moet je je als lezer even inspannen de draad die Nolens uitzet te blijven volgen. Maar hij houdt de aandacht knap vast, mede door een paar rake voorbeelden. Zo besluit Jack op een dag zijn bril af te zetten, zodat hij zich niet meer zou kunnen vastklampen aan dingen in de verte. Minder scherp zien vraagt om meer oplettendheid, en dat zorgt er paradoxaal genoeg dus voor dat je juist méér om je heen moet kijken en dan ook meer zal zien van de wereld.

Hoe meer Jack bedreven raakt in de kunst van het wachten, hoe minder belangrijk hokjesdenken voor hem wordt. Dat wordt niet alleen duidelijk in Jacks veranderende opvattingen, maar Nolens verwerkt dit proces ook in de ruimte en gebeurtenissen die hij kiest. Migratie is bijvoorbeeld een thema; de Europese landsgrenzen worden op bijzonder creatieve wijze omzeild. Zo weet het bloed van vreemde volkeren via een interculturele zwangerschap toch Europa binnen te dringen, de vader weliswaar achterlatend in het thuisland.

Een kwestie van tijd
De titel De kunst van het wachten impliceert al dat tijd een belangrijke rol speelt in deze roman. Voor wie geïnteresseerd is in de werking ervan is dit een roman waarbij je je vingers zal aflikken. Deze sterk filosofische ondertoon heeft Nolens prachtig tot zijn recht laten komen.

Tegelijkertijd is deze roman te lezen als een aanklacht tegen een steeds sneller draaiende wereld, waarin de verwende moderne mens uit het oog verliest waar het echt om gaat en zichzelf over de kop werkt voor waardeloze luxe. Maar hoe waarschijnlijk is het dat zij die het betreft deze aanklacht daadwerkelijk zullen lezen? Een titel als De kunst van het wachten zal hen niet direct aanspreken. Geheel onterecht overigens. Ze weten niet wat ze missen.