Film / Films

Met een zeppelin boven het oerwoud

recensie: The White Diamond

Hoe dicht kan een natuurfilmer bij zijn object komen? Heel dicht, zo laat The White Diamond zien. De camera glijdt langzaam langs een oerwoudkikker die over de boomtakken klautert. Een slang wordt in close-up gefilmd. En bijna kun je snuffelen aan de schubbige huid van een hagedisachtige, zo klein is de afstand tot het beest. Alsof dit nog niet genoeg is, is het perspectief vanwaaruit cameraman Rainer Bergomaz dit alles filmt uniek: vanuit de lucht, zittend in een zeppelinachtig luchtvaartuig genaamd The White Diamond.

~

Het is jammer dat het bij deze beelden blijft, want ze vormen, samen met de totaalshots van de razende Kaieteur-waterval in het hart van het regenwoud van Guyana, het hoogtepunt van de documentaire. In de persmap staat dat The White Diamond geen traditionele natuurfilm mocht worden, vol mooie plaatjes begeleid door een commentaarstem, maar misschien hebben de makers dat iets te letterlijk genomen. Ik had best wat meer impressies willen zien van de glijvluchten die piloot Graham Dorrington met Bergomaz maakte. Desnoods met commentaar.

Crash

The White Diamond vertelt het persoonlijke verhaal van Dorrington, een Britse bouwkundige met een droom: stilletjes over de boomtoppen van het regenwoud zweven. Een eerder vliegavontuur in de jungle van Sumatra zag hij echter mislukken. De natuurfilmmaker Dieter Plage die hem op deze tocht vergezelde, kwam om het leven door een crash met het luchtvaarttuig. Terwijl we van Dorringtons schuldgevoel hierover al vanaf het begin van de film op de hoogte zijn, worden de exacte details van het tragische ongeluk pas halverwege onthuld. Om spanning te creëren? Waarschijnlijk wel, want, zo wordt gesuggereerd, het gevaar is ook nu alom aanwezig.

Opstartproblemen

Werner Herzog houdt van grootse, risicovolle uitdagingen. Eerder dook de Duitse regisseur het oerwoud in voor fictiefilms als Aguirre, Zorn des Gottes en het beroemde, op feiten gebaseerde, Fitzcarraldo, waarin een avonturier middenin de Braziliaanse jungle een operazaal wil bouwen en daarvoor een boot over een berg sleept. Herzog heeft een zwak voor mannen die koste wat kost het verwezenlijken van hun droom nastreven – als dat maar moeite kost. Het heeft hem daarom misschien teleurgesteld dat de missie van Dorrington, op wat opstartproblemen na, eigenlijk vrij gladjes is verlopen.

Folklore

Vanaf het moment dat De Witte Diamant in de lucht blijft, gebeurt er bitter weinig. Door het zelf opgelegde verbod (géén natuurfilm!), is Herzog genoodzaakt suffe reportages te maken over de lokale bevolking. Geen kwaad woord over zijn goede bedoelingen, maar nergens overstijgen ze het niveau van simplistische folklore. De items voegen bovendien weinig toe aan het échte onderwerp van de film: Dorringtons missie.

Verkeerde keuze

Ja, dan liever een droge maar esthetisch zeer verantwoorde natuurshow. Waren die beelden er dan niet? Dat is haast onvoorstelbaar, aangezien Dorrington en Bergomaz vele vluchten maakten. Of vielen ze tegen? Dat suggereren de impressies die er wèl in zitten niet. Laat je leiden door je onderwerp, luidt een oude documentairewet. Die had Herzog beter moeten kennen.

Cinema Delicatessen

DocuZone is terug, maar wel onder een andere naam: Cinema Delicatessen. Dit biedt de distributeur naar eigen zeggen de mogelijkheid om, behalve documentaires, ook andere genres uit te brengen. Daarnaast mogen theaters nu zelf bepalen wat ze draaien en wanneer, terwijl dat eerder vastlag.

Net als DocuZone distribueert Cinema Delicatessen haar films digitaal. Nieuw is dat ze dit doet via het netwerk van CinemaNet Europe, dat 180 theaters dekt in negen landen. In Nederland zijn er inmiddels 24 bioscopen aangesloten. CinemaNet Europe heeft ook een eigen programma, dat bestaat uit twaalf Europese documentaires per jaar, en dat Cinema Delicatessen in Nederland uitbrengt.

Ondanks het streven het aanbod te verbreden, vertoont Cinema Delicatessen voorlopig alleen documentaires. The White Diamond bijt het spits af. Daarna volgen onder meer Dick Bos, weer in actie! van Jan Bosdriesz, Mana Beyond Belief van Peter Friedman en Roger Manley, Lomax, the Songhunter van Rogier Kappers en I Am The Violin van Paul Cohen.