Niet veel anders dan een evacuatie

In De vrije wereld schrijft David Bezmozgis het tragikomische verhaal van de drie generaties Krasnanski die in de zomer van 1978 de Sovjet-Unie verlaten op weg naar het beloofde land, in hun geval Canada.

Samuel Krasnanski is zijn hele leven al volgzaam. Zoals zo veel Joden uit het Oostblok, hebben zijn opofferingen tijdens beide wereldoorlogen, zijn vroege en overtuigde keuze voor het communisme en zijn inzet als directeur van een typische Sovjetfabriek niet tot acceptatie geleid. Voor zijn vrouw en kinderen lokt de vrije wereld en hij volgt. Ze blijven steken in Rome, waar ze in afwachting van hun visa een nieuw leven proberen op te bouwen.Bezmozgis schrijft vlijmscherpe dialogen, waarin de lach en de traan elkaar dicht naderen. Vooral de karakters van Samuel en Alec komen daardoor uitstekend uit de verf. Bijzonder knap is dat de lezer gevraagd wordt zowel mee te leven met de treurnis die Samuels leven bepaalt als de irritatie die dit onvermijdelijk opwekt bij zijn reisgenoten. Samuels nostalgie en verbittering zijn volkomen inzichtelijk door de vele terugblikken op tragische momenten uit zijn leven. Hij blijft desalniettemin een tenenkrommende mopperkont.

Alecs nonchalance zorgt voor de komische noot en de afwisselend kolderieke en trieste gebeurtenissen die duidelijk maken dat het leven nu is en niet in de plannen die je maakt. Dat ‘nu’, het Rome van eind jaren zeventig, begin jaren tachtig, wordt overigens magistraal geschetst. De vrije wereld is een meeslepende roman die vooral uitmunt in de kracht en de zuiverheid van de kleinste details.