Three Monkeys

De kou en sneeuw uit Uzak en

Zoals altijd moeten de films van Ceylan het meer hebben van sfeerbeschrijvingen en psychologische observaties dan van een uitgebreid verhaal. Toch is er in Three Monkeys, waar drie scenarioschrijvers aan meewerkten, meer aandacht voor een plot en spanning dan we van Ceylan gewend zijn. De film opent met een prachtig shot van een auto in de nacht, rijdend door een verlaten bos. Achter het stuur zit de politicus Servet die zijn ogen moeilijk open kan houden. De camera verlaat de wagen, maar blijft hem volgen door het bos. De afstand wordt groter, het licht van de lampen minder en als het helemaal donker is, is er een klap te horen.

Verkiezingscampagne

Servet blijkt iemand te hebben aangereden. Aangezien hij midden in een verkiezingscampagne zit, overtuigt hij zijn chauffeur Eyüp de schuld op zich te nemen, in ruil voor een fikse financiële vergoeding. Eyüp accepteert het aanbod en verdwijnt voor negen maanden achter de tralies. Intussen willen Eyüps vrouw, Hacer, en zijn zoon, Ismail, een voorschot op het geld. Servet gaat hiermee akkoord en uiteindelijk krijgen hij en Hacer een verhouding. De situatie loopt drastisch uit de hand als Eyüp uit de gevangenis komt.

Vanaf het begin is het duidelijk dat het noodlot als een grauwe sluier boven de personages hangt, wat schitterend wordt geïllustreerd door de digitaal gemanipuleerde wolken boven de hemel van Istanbul, zoals altijd de achtergrond voor de films van Ceylan. De titel van de film slaat op het oude adagium van de Japanners, dat de mens niet naar het kwaad moet luisteren en kijken, maar er juist over moet zwijgen. De personages in de film houden zich, met alle gevolgen van dien, aan dit motto. Gaandeweg komt elk personage vast te zitten in het web van leugens dat ze om zichzelf hebben gesponnen. Een tragische afloop is dan ook onvermijdelijk.

Istanbul

Gefilmd met HD-camera’s maakt Three Monkeys een onuitwisbare indruk op visueel gebied. Elk shot is er een om in te lijsten, de volle twee uur lang. Bijzonder is dat Ceylan een heel ander beeld van Istanbul laat zien dan we normaal gewend zijn in films. Niet de bruisende, kosmopolitische plek die we zo vaak met de wereldstad associëren, maar juist de vervallen wijken, waar de tijd de afgelopen veertig jaar lijkt te hebben stilgestaan. De scheiding tussen de verschillende werelden die Istanbul herbergt wordt gesymboliseerd door een treinrails die grenst aan het appartement van Eyüp en zijn gezin. Het maakt van Three Monkeys niet alleen een diepgravende karakterstudie over het onvermogen van de mens te communiceren en belangeloos lief te hebben, maar ook tot een analyse van hedendaags Turkije, balancerend op de scheidslijn tussen geschiedenis en moderniteit.