Verschrikkelijk mooi

Overeem heeft oog voor sfeer en detail. De manier waarop met name natuur en landschap wordt beschreven doet denken aan het werk van Nescio. Dezelfde licht melancholische stemming, op het randje van gewilde sentimentaliteit. De manier waarop de held aankijkt tegen mensen die gaan studeren, werken en kostuums dragen, herinnert aan diens verhaal De uitvreter.

Ik herinner me nog de huizen die voorbijgleden. Met die mensen en die meubels en die shitty lives. En toen we uitstapten zei ik tegen Kaat dat overdag de vogels in de lucht vlogen, en ’s nachts de vleermuizen, dat niemand daar oog voor had. We speurden de donkere hemel af en zagen er ten slotte een paar. Kaat slaakte een kreet, pakte me vast en zei dat wíj op de wereld waren om op zulke kleine dingen te letten. En dat ik ervoor moest zorgen dat dat zo bleef. Dat zei ze, echt waar. En thuis naaiden we de sterren van de hemel.

Maar er is beslist geen sprake van imitatie, Misfit is origineel en eigen. Centraal staat de schitterend getekende verhouding tussen twee broers; de oudere die intelligent is en de jongere die niet kan leren en vreemd is. De (naamloze) achttienjarige held woont sinds kort in de stad. Niet om te studeren, zoals in de lijn der verwachtingen lag, maar om zijn huisbaas te helpen bij het bij het leggen van houten vloeren. Hij heeft een relatie met Kaat, een twintigjarige, raadselachtige schone. Hij heeft haar in de tram ontmoet, is haar vervolgens kwijtgeraakt, maar na een verbeten zoektocht van weken weer gevonden. Ze willen iets van elkaar, maar tegelijkertijd houden ze veel achter over zichzelf.

In delen wordt uiteengezet wat er is gebeurd in de tijd die voorafging aan de verhuizing naar de stad. Over de ouders van de held en zijn leven op het platteland; met een vader die veearts is en een stadse moeder die op het platteland niet op haar plaats is. Over hoe goed het in het begin was en alles veranderde toen Krijn, het broertje werd geboren. De vader trok zich mokkend terug, de moeder werd nog ongelukkiger dan ze al was. De idyllische jaren waren voorgoed voorbij.

Misbaksel

En de schuld daarvoor wordt bij Krijn gelegd, die door zijn vader ‘het misbaksel’ wordt genoemd. Hij blijft te klein voor zijn leeftijd, kan niet meekomen op school en is anders dan gewone kinderen. Hij ligt liever in het gras naar de wolken te turen dan zijn huiswerk te maken. Zijn grote broer neemt het voor hem op, beschermt hem tegen de pestkoppen op school en helpt hem met zijn huiswerk. Hij probeert hem af en toe duidelijk te maken dat het gezin niet altijd zo ongelukkig was, maar Krijn kan dat niet geloven. Dan wordt ook duidelijk waarom de held al de tijd dat hij in de stad woont, geen contact meer heeft gehad met zijn ouders en zijn broertje.

De raadsels die op het eind van het boek worden opgelost, vallen als stukjes overtuigend op hun plaats. Maar het grote raadsel rondom het broertje dat zo anders is blijft bestaan. Misfit is werkelijk schitterend. Het is een boek waar je in ondergedompeld wordt. In zijn eenvoud is het tegelijkertijd hartverscheurend en ontzettend mooi; glashelder en raadselachtig. Vincent Overeem is een begenadigd schrijver.