Bloed, zweet en literatuur in de Vlaamse drek

Mortier heeft net als Brusselmans maling aan alles. De vier losers die samen een misvormde rockband vormen, worden voorgesteld als rockers die geen last hebben van de zwaartekracht van de realiteit. Mortiers stilering is vrij en hij maakt gebruik van effecten, maar deze sluiten naadloos aan op het platte en gewelddadige literair realisme van Brusselmans. Hij rekent in zijn debuut af met zijn “eigen handicap”. De ex-reclameman, die volgens de gevestigde filmorde geen fictie kon verfilmen, fietst de Hollands/Belgische filmwereld binnen met vermakelijk cynisme.

Dries (Dries Vanhegen) is een rusteloze veertiger en weinig succesvol schrijver. Hij wordt gevraagd mee te spelen als drummer in de onbekende rockband The Feminists. De drie rockers met handicap die bij hem aanbellen zijn op zoek naar een publiekstrekker om de grootste concurrent op de rockrally van Leffinge, de band Harry Mulisch, te kunnen verslaan.

Dries, de verteller en het alter-ego van Brusselmans, gaat met het curieuze drietal in zee uit verveling. Hij verlaat zijn omgeving vol stijl en design om samen met de band te repeteren in de schuur van Ma Verbeek, fantastisch neergezet door Dolores Bouckaert. Hij trotseert het barre West-Vlaamse niemandsland op zijn motor, maar vertrekt nooit voordat hij eerst zijn kompanen heeft opgejut en afgezeken. De schoten voor open doel zijn grof, sardonisch en zwart, maar nergens gespeend van humor. Met de komst van deze verbale intrigant wordt de toekomst van de band op het spel gezet en het duurt dan ook niet lang voordat de rockers elkaars bloed wel kunnen drinken.

Rockrally

Ex drummer wordt geheel in het Vlaams gesproken, en de ronde klanken zijn aangenaam en een genot voor de oren. De verhalende observaties van Dries zijn hels, wrang, mysogien en niet zonder arrogantie. Tenslotte is hij slechts tijdelijk afgedaald naar de maatschappelijke afgrond. Het Vlaams geeft sjeu aan de visuele harteloosheid en shockerende enscenering. De rockrally is een opzwepend hoogtepunt vol oorverdovende punk zonder nostalgie. Vier bands spelen o.a. speciaal voor de film geschreven nummers. De soundtrack met Flip Kowlier, Arno, de Tritones, Madensuyu en The Experimental Tropic Blues Band is even sterk als de beelden.

Idealisering is Mortier vreemd. Alle karakters zijn realistisch, ook al zijn types als Dikke Lul en de kale Ma Verbeek niet doorsnee. In de zwarte komedie van Mortier hebben fictie en realiteit wel degelijk raakvlakken. Het landschap van Dries mag dan haaks staan op het troosteloze kot van Ma Verbeek, maar allen voeren een bizarre strijd tegen dezelfde hopeloze niksigheid. De ernst waarmee Mortier visueel rechtstreeks op deze niksigheid afstapt maakt de fictie ironisch genoeg verdraaglijker. Niets is zo niet luchtig als ons bestaan, maar je moet er wel om kunnen lachen. De combinatie Brusselmans en Mortier is een verraderlijk absint. Ex drummer vloekt, tiert en bloedt aan alle kanten maar bewijst tegelijk, op diabolische wijze, dat we wel degelijk aan de zwaartekracht gebonden zijn. Er is geen ontsnappen aan.

Nieuwsgierig

Als Mortiers debuut een revanche is dan lijkt de vraag gerechtvaardigd: Wat dan nu nog? De 41-jarige vertegenwoordiger van de generatie-nix heeft er acht jaar over gedaan om Ex drummer geproduceerd te krijgen. Het is echt de omgekeerde wereld als je bedenkt dat deze man, toch behept met lef en visie, zijn schoorsteen liet roken door het maken van reclamefilms. Ex drummer is de intelligente kopstoot van een man die lang heeft gewacht op zijn publiek, maar met zijn woede nog steeds tegenover de gevestigde orde blijft staan. Dat maakt nieuwsgierig naar een volgende productie. Woede mag dan voor Mortier de juiste creatieve brandstof zijn, zelfs een filmmaker kan erop vastlopen en dat zou bij Mortier eeuwig zonde zijn.