Brokeback Mountain

Wat begint als een zwijgzaam zomerbaantje als schaapherder loopt uit op een seksuele relatie tussen de opgewekte en naïeve Jack Twist (Jake Gyllenhaal) en de stugge, in zichzelf gekeerde Ennis del Mar (Heath Ledger) in het Wyoming van 1963. Tegen alle gevestigde normen én zichzelf in houden ze de relatie in stand. In het paradijselijke gebied rond Brokeback Mountain zijn ze de typische, door Amerikanen geïdealiseerde, selfmade men: mannen die in de ongerepte natuur in complete vrijheid leven, zonder zich iets aan te trekken van de heersende regels. Alleen als een derde hun territorium binnendringt, wordt de idylle verbroken. Thuis in de stad moeten ze helemaal de schijn ophouden en zich aanpassen aan de werkelijkheid die zich – vaak door huilende baby’s en materiële zaken – aan hen opdringt.

Etiketje

Juist het etiketje van gay western heeft al voor de film in de bioscoop kwam een paar problemen opgeleverd. Zo lag het scenario, gebaseerd op het korte verhaal waar Annie Proulx de O. Henry Prize voor kreeg, al acht jaar te verstoffen op de plank: voor Hollywood was de film over twee homoseksuele cowboys iets te gewaagd. Na de release werd Brokeback Mountain uit angst voor de seksscènes verbannen uit een aantal Amerikaanse bioscopen.

Maar regisseur Lee weet het vooroordeel naar zijn eigen hand te zetten: hij speelt met de verwachtingen van de bioscoopganger. Het duurt lang, bijna tergend lang, voordat Jack en Ennis ‘elkaar krijgen’. Tegelijkertijd krijgt elke blik, elk contact een elektrische lading. De seksscène die uiteindelijk volgt, heeft niets te maken met de Hollywoodromantiek: je ziet slechts bewegingen in het donker en de seks is ruw, eerder een robbertje vechten dan liefkozen. De frustratie die later een rol gaat spelen, ligt al in het eerste fysieke contact.

Wanhoop

Het is te makkelijk om dat alleen af te schuiven op de verwachtingen. Jake Gyllenhaal en vooral Heath Ledger maken de spanning en de wanhoop in elke scène voelbaar. Juist hun verlangen om de twee werelden waarin ze leven te combineren, levert strijd op. Het gaat dus niet om de seksscènes, het gaat om het spel van aantrekken en afstoten. Het gaat om een onmogelijke, maar onontkoombare liefde. Het zijn die thema’s, gecombineerd met sterk acteerwerk en de beelden van de overweldigende natuur, die Brokeback Mountain universeel en hartverscheurend mooi maken.