Met dank aan de autocue

Mocht je een ongeduldige natuur hebben, en niet bereid zijn te wachten op het einde van het programma, dan kun je nu de dvd-serie The Best of Saturday Night Live aanschaffen. Saturday Night Live bestaat nu zo’n dertig jaar, en is praktisch in haar eentje verantwoordelijk voor meerdere generaties komedieacteurs. Als een acteur grappig is en uit de Verenigde Staten komt, is de kans groot dat hij of zij in Saturday Night Live heeft gezeten. De Best Of-serie bestaat uit zes dvd’s, met op elke schijf de hoogtepunten van een bepaalde acteur. De zes uitverkorenen zijn Eddie Murphy (je weet wel: van Beverly Hills Cop), Mike Myers (je weet wel: van Austin Powers), Will Ferrell (je weet wel: van Elf), Chris Rock (je weet wel: van Nurse Betty), Chris Farley (je weet wel: van Tommy Boy) en Adam Sandler (je weet wel: van Punch Drunk Love). We zullen ze niet allemaal bespreken, al mag verwacht worden dat de hoge kwaliteit van de hier besproken dvd’s ook op de andere terug te vinden zal zijn.

Chris Rock

De uit Brooklyn afkomstige Chris Rock lijkt af en toe zijn gebrek aan talent te willen maskeren met geschreeuw. Met steevast een aparte invalshoek excelleert de vuilbekkende Rock in sketches waarin de zwarte gemeenschap op de hak wordt genomen. Maar in absurdistischer of doordachter sketches komt hij veel minder tot zijn recht. Vaak zijn die stukjes voor het beperkte talent van Rock te lang en laat de afloop zich reeds ver van tevoren raden. Andere sketches gaan juist geruime tijd nergens heen, omdat hij teveel moet leunen op zijn kwaliteiten als ‘stand up’-man. In stukken met een plotlijn hindert het namelijk de ontwikkeling van de gebeurtenissen als je de eerste drie minuten een tirade afsteekt over een ander, niet ter zake doend onderwerp.

Opvallend detail is overigens dat Rock totaal niet om kan gaan met de autocue. In sommige scènes kijkt hij niet eenmaal naar de camera, en leest hij gewoon zijn tekst op van een bord. Dat doen alle acteurs bij Saturday Night Live, maar Rock doet ook geen enkele poging de illusie te wekken dat hij zijn tekst kent.

Mike Myers

Wie ook veel aan de autocue te danken heeft, is de Canadees Mike Myers. De stem van Shrek brak door met optredens in Saturday Night Live. Een van zijn typetjes, Wayne Campbell van Wayne’s World, is zelfs ontstaan als sketch in de show. En dat is eigenlijk heel gek, want op de dvd behoren juist die scènes tot het mindere materiaal, dat grotendeels bestaat uit allerlei verschillende parodieën op één soort tv-programma: de talkshow. Dat opzetje mislukt vaker dan dat het slaagt.

Daardoor krijgt deze dvd een wisselvallig karakter, wat de schijf uiteindelijk opbreekt. Want terwijl Myers een voorliefde lijkt te hebben voor die talkshowsettings, is hij grandioos als hij zelf een typetje neerzet. Die scènes zijn zeer geslaagd, en bij vlagen zelfs hilarisch.

Eddie Murphy

Scherper dan Rock of Myers is, ook na twintig jaar nog, de onvolprezen Eddie Murphy. De man is helaas de laatste jaren nogal afgegleden tot het redelijk obligate comedywerk, maar zijn vroege optredens zijn van een subtiliteit die bij de andere twee uit deze serie lijkt te ontbreken. Murphy komt op deze dvd het meest tot zijn recht in de absurdistische of politiek getinte sketches. Bijna aan het eind staat een grandioze scène waarin hij de rol vertolkt van de aan lager wal geraakte Gumby (een in Nederland onbekend kleifiguurtje, die nog het meest op een groene golfstick lijkt), die het in een koosjere broodjeszaak aan de stok krijgt met zijn Bargoens sprekende vrienden. Dat vreemde gegeven levert een juweel van een sketch op. Het groene, augurkachtige pak van Eddie Murphy valt zo ontzettend uit de toon en de opvliegende karakters in het cafeetje maken zoveel herrie en ongecontroleerde rotzooi, dat je niet anders kunt dan gebiologeerd kijken naar het bizarre tafereel.

De sketches waarin Murphy zingt zijn ongeëvenaard. De man heeft een heel aardige zangstem en kan moeiteloos de meest uiteenlopende spreekstijlen imiteren (van ds. Jesse Jackson tot Little Richard). Eddie Murphy is, of misschien liever was, een komisch genie. Jammer genoeg moet ik daar een negatieve opmerking bij plaatsen: de opbouw is niet fantastisch en daardoor verliest, in het bijzonder één zeer originele sketch over de moord op een ‘bekend persoon’, heel veel zeggingskracht. Die sketch was oorspronkelijk opgedeeld in afzonderlijke nieuwsberichten, wat de indruk moest geven van een programmering die constant werd onderbroken. Op de dvd zijn verscheidene delen van die sketch aan elkaar geplakt, waardoor dat effect grotendeels verloren gaat.

Phil Hartman

Over het algemeen hebben alledrie de schijven een zeer hoge herkijkwaarde. Elke dvd kun je na twee maanden gerust weer op zetten, en dan is hij gegarandeerd weer grappig. De beste van de besproken drie is zonder twijfel de dvd van Eddie Murphy, al hebben de andere twee hun sterke momenten. Overigens zou er ook een dvd van Phil Hartman uit moeten komen in Nederland. Hartman neemt op de in deze recensie besproken dvd’s vaak bijrollen voor zijn rekening (bijvoorbeeld als zuid-Duitse travestiet in een droom van Mike Myers), maar had ook eigen sketches en schreef zelfs een tijd voor het programma. Mensen die onbekend zijn met Phil Hartman kunnen elke werkdag van kwart over zes tot vijf over half zeven op RTL5 kijken naar de Amerikaanse sitcom NewsRadio, waarin hij de rol speelt van zelfingenomen radiopresentator Bill McNeal. Niemand, werkelijk niemand, zet beter een compleet verdorven en gestoorde corporate f*** neer, dan Phil Hartman. Ook vertolkte hij rollen in The Simpsons (o.a. Troy McClure). Deze recensent vindt het onbegrijpelijk dat de op 50-jarige leeftijd door zijn vrouw vermoorde acteur in Nederland geen eigen dvd krijgt. Maar ja, je hebt het niet altijd voor het zeggen.